Giáo án PPT dạy thêm Ngữ văn 12 Cánh diều bài 8: Thời gian (Văn Cao)

6th grade

THÂN MẾN CHÀO

CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

Sau khi học tác phẩm trong tiết học buổi sáng em có suy nghĩ gì về nhan đề “Thời gian”?

Câu 1:

Bài 8: Thơ hiện đại

Ôn tập văn bản:

THỜI GIAN

NỘI DUNG BÀI HỌC

I.

NHẮC LẠI KIẾN THỨC

• Tác giả.
• Văn bản.

II.

ÔN TẬP NỘI DUNG KIẾN THỨC CỦA VĂN BẢN

• Chủ đề của văn bản
• Hình ảnh nghệ thuật nổi bật và ý nghĩa trong bài thơ

III.

TỔNG KẾT

• Nội dung.
• Nghệ thuật.

HOẠT ĐỘNG CẶP ĐÔI

Trình bày một số thông tin liên quan đến tác giả và xuất xứ của văn bản Thời gian?

Câu 2:

NHẮC LẠI KIẾN THỨC

I

1. Tác giả

Văn Cao

(1923 – 1995)

• Tên thật: Nguyễn Văn Cao.
• Quê: Nam Định nhưng ông sinh ra và lớn lên ở Hải Phòng
• Ông được biết tới và rất nổi bật ở trong nhiều thể loại nghệ thuật như: âm nhạc, hội họa, viết văn hay, thẩm mĩ và nghệ thuật khác nữa.

Giai đoạn đầu khi sáng tác

Chủ yếu viết về thể loại nhạc tiền chiến

Sau đó

• Ông mới chuyển sang viết văn
• Những tác phẩm của ông cực kì nổi bật và được các chuyên gia văn học Việt Nam đánh giá rất cao. 

Một số tác phẩm nổi tiếng

• Tuyển tập thơ Văn Cao. (Nhà xuất bản Văn học, 1994)
• Khuôn mặt em (1974)
• Tại sao tôi viết “Tiến quân ca” (1976)
• Đêm xuân (1941)
• Gió núi (1941),… 

Thời gian

Hoàn cảnh ra đời: mùa xuân Đinh Mão năm 1987

Xuất xứ: in trong Tác phẩm Thơ, NXB Hội Nhà văn, Hà Nội, 2013.

2. Văn bản

Vào tháng 2/1987, Văn Cao viết bài thơ “Thời gian” để giãi bày tâm sự về cuộc sống, nghệ thuật và tình yêu sau một chặng đường dài buồn vui đã trải qua.

ÔN TẬP NỘI DUNG KIẾN THỨC CỦA VĂN BẢN

II

• Bài thơ “Thời gian” của Văn Cao thể hiện những chủ đề chính nào?
• Nêu những hình ảnh nghệ thuật nổi bật trong bài thơ và phân tích ý nghĩa của chúng.

THẢO LUẬN NHÓM

1. Chủ đề của văn bản

Sự trôi chảy của thời gian và nỗi niềm về quá khứ

Bài thơ nói về cách thời gian lặng lẽ trôi qua

Làm khô những kỷ niệm, những cảm xúc cũ trong tâm hồn con người.

Khiến những hình ảnh, những ký ức trở nên mờ nhạt và dần rơi vào quên lãng.

Ký ức và những gì còn lại

Bài thơ nhắc đến những kỷ niệm, những câu thơ, bài hát

Hình ảnh người yêu vẫn còn đọng lại trong tâm hồn, như những “giếng nước” hay “những chiếc lá” không thể quên, mặc dù thời gian đã làm phai nhạt

2. Hình ảnh nghệ thuật nổi bật và ý nghĩa trong bài thơ

“Thời gian qua kẽ tay

Làm khô những chiếc lá”

Hình ảnh thời gian trôi qua nhanh chóng, làm khô những gì tươi mới

Mang ý nghĩa về sự vô tình và lặng lẽ của thời gian, khiến mọi thứ dần phai nhạt.

“Kỷ niệm trong tôi

Rơi

Như tiếng sỏi

Trong lòng giếng cạn”

Hình ảnh kỷ niệm rơi xuống như sỏi trong giếng cạn

Sự tan vỡ của những ký ức cũ

Những điều từng có giờ chỉ còn lại những âm thanh buồn, dần mất đi.

“Đôi mắt em

Còn xanh

Như hai giếng nước”

Hình ảnh đôi mắt xanh, trong sáng như hai giếng nước sâu

Sự tinh khôi và sự tươi mới của tình cảm, dù thời gian có trôi qua

“Riêng những câu thơ Riêng những bài hát”

Các câu thơ và bài hát là những điều còn sót lại

Trở thành những kỷ vật lưu giữ lại những cảm xúc và ký ức không thể phai mờ

Mang đến sự gợi nhớ trong tâm hồn.

TỔNG KẾT

III

1. Nội dung

Bài thơ “Thời gian”

Nỗi niềm sâu lắng trước sự trôi chảy của thời gian

Những ký ức ngày cũ.

Thời gian

Được miêu tả như một dòng chảy vô hình, lặng lẽ

Làm khô những chiếc lá

Làm phai mờ kỷ niệm

Mang theo mọi thứ cũ kỹ dần rơi vào quên lãng

Thời gian trôi qua

Những câu thơ, những bài hát, và hình ảnh của người yêu

Lưu lại trong tâm hồn nhân vật trữ tình, như những “giếng nước” hay “những âm thanh” khắc sâu.

Khắc họa nỗi buồn man mác khi con người đứng trước sự mất mát của quá khứ

Gợi lên niềm an ủi khi vẫn còn những điều quý giá lưu giữ trong tâm hồn.

2. Nghệ thuật

Hình ảnh tượng trưng độc đáo

“giếng nước”

“chiếc lá”

“tiếng sỏi”

Mang tính biểu tượng để diễn tả sự trôi chảy của thời gian và nỗi niềm về quá khứ.

Biện pháp đối lập:

Quá khứ

Hiện tại

Những gì đã mất đi

Những gì còn sót lại

Tạo nên sự tương phản, làm nổi bật nỗi buồn và sự tiếc nuối khi thời gian trôi qua.

Ngôn từ gợi cảm

Nhịp điệu thơ

• Giản dị, nhẹ nhàng
• Chứa đựng nhiều cảm xúc sâu lắng, giúp người đọc dễ dàng cảm nhận được tâm trạng của nhân vật trữ tình
• Chậm rãi, buồn nhẹ nhàng
• Tạo không gian sâu lắng, phù hợp với nội dung và cảm xúc mà tác giả muốn truyền tải.

LUYỆN TẬP

Nhiệm vụ 1:

Trả lời câu hỏi trắc nghiệm

Câu 3: Hình ảnh “Câu 3thơ còn xanh” và “bài hát còn xanh” gợi liên tưởng về điều gì?

B. Liên tưởng về sự trường tồn của những giá trị nghệ thuật theo thời gian.

A. Liên tưởng đến vẻ đẹp cuộc sống.

C. Liên tưởng đến giá trị của thời gian.

D. Liên tưởng về sự trưởng thành của con người.

Câu 4: Từ “riêng” được lặp đi lặp lại nhằm khẳng định điều gì?

C. Nghệ thuật và tình yêu luôn tồn tại vĩnh cữu.

D. Tình yêu riêng biệt so với giai đoạn của con người.

A. Nghệ thuật luôn vượt lên mọi quy luật tầm thường.

B. Tình yêu mang sức mạnh trường tồn.

Câu 5: Hình ảnh “đôi mắt em như hai giếng nước” miêu tả ai?

B. Người con gái mà tác giả yêu thương.

A. Em gái tác giả.

C. Tất cả những người con gái xung quanh tác giả.

D. Tác giả.

Câu 6: Qua những hình ảnh tượng trưng, tác giả đem đến thông điệp rằng điều gì luôn trường tồn?

A. Tình yêu, cái đẹp.

D. Nghệ thuật, thời gian.

C. Cái đẹp, thời gian.

B. Thiên nhiên, thời gian.

Câu 7: Cụm từ “Kỉ niệm trong tôi / Rơi / như tiếng sỏi / trong lòng giếng cạn” thể hiện điều gì?

B. Kỉ niệm vang vọng, gợi lên nỗi buồn và trống trải

A. Kỉ niệm trong quá khứ không còn giá trị

C. Kỉ niệm bị lãng quên hoàn toàn

D. Kỉ niệm trở nên nặng nề và khó chịu

LUYỆN TẬP

Nhiệm vụ 2: Luyện tập theo văn bản

Câu 8: Qua bài thơ, bạn cảm nhận được điều gì về thái độ của tác giả đối với thời gian và kỉ niệm?

Câu 9: Viết đoạn văn khoảng 8-10 Câu 9, phân tích hình ảnh “kỉ niệm trong tôi / Rơi / như tiếng sỏi / trong lòng giếng cạn” và ý nghĩa của nó trong bài thơ.

Câu 10:

Qua bài thơ Thời gian của Văn Cao, người đọc cảm nhận được

Thái độ trân trọng, hoài niệm

Tiếc nuối của tác giả đối với thời gian và những kỷ niệm đã qua.

Thời gian

Ví như cát chảy qua kẽ tay

----------------------------------

----------------------- Còn tiếp -------------------------