Giáo án PPT dạy thêm Ngữ văn 12 Cánh diều bài 4: Việt Bắc (Tố Hữu)

CHÀO ĐÓN CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI TIẾT HỌC NGỮ VĂN NGÀY HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Các em hãy thực hiện yêu cầu sau:

Hãy chia sẻ ngắn gọn những hiểu biết của em về cái nôi của cách mạng – Việt Bắc.

Thảo luận cặp đôi

Tên gọi để chỉ một vùng của một số địa phương miền Bắc.

Gần biên giới giáp Trung Quốc: Cao Bằng, Bắc Cạn, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Hà Giang.

Là quê hương của cách mạng, là chiến khu, nơi ghi dấu bao chiến công anh hùng của quân và dân ta.

Trong cuộc kháng chiến 9 năm: , 6 tỉnh Việt Bắc vinh dự được Bác Hồ giao sứ mệnh An toàn khu cho đầu não cách mạng.

Bài 4: Văn tế, thơ

Ôn tập văn bản

VIỆT BẮC

• Tác giả và xuất xứ đoạn trích
• Ôn tập những đặc sắc về tư tưởng và nghệ thuật trong bài thơ Việt Bắc
• Tổng kết

01

NHẮC LẠI KIẾN THỨC

02

LUYỆN TẬP

03

VẬN DỤNG

NỘI DUNG BÀI HỌC

01

NHẮC LẠI KIẾN THỨC

Các em hãy trả lời các câu hỏi sau:

• Nhắc lại một số hiểu biết về tác giả Tố Hữu và hoàn cảnh sáng tác bài thơ “Việt Bắc”.
• Nhận xét màu sắc dân tộc được thể hiện qua hình thức nghệ thuật đoạn thơ 8 câu thơ đầu (thể thơ, kết cấu, hình ảnh thơ…)
• Nhận xét phong cách nghệ thuật Tố Hữu trong đoạn thơ: “Ta với mình, mình với ta, …/ Chày đêm nện cối đều đều suối xa”.

Các em hãy trả lời các câu hỏi sau:

• Nhận xét vẻ đẹp tâm hồn con người kháng chiến trong đoạn thơ: “Mình đi có nhớ những ngày…/ Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa?”.
• Nhắc lại phần tổng kết về nội dung và nghệ thuật của văn bản.

1. Tác giả và xuất xứ đoạn trích

Tên thật là Nguyễn Kim Thành

Quê quán: Quảng Điền, Thừa Thiên Huế.

• Tố Hữu có sự hoà quyện giữa nghệ thuật thơ và con đường cách mạng.
• Thơ ông không chỉ là hành trình gian khổ của cách mạng mà còn là bức tranh rực rỡ về dân tộc.

Tố Hữu (1920-2002)

a. Tác giả

b. Hoàn cảnh sáng tác văn bản

5/1954: Chiến dịch Điện Biên Phủ thắng lợi.

7/1954: Hiệp định

Giơ-ne-vơ được kí kết.

10/1954: Trung ương Đảng, Chính phủ và những người lính tạm biệt đồng bào Việt Bắc trở về Thủ đô Hà Nội.

Nhân sự kiện có ý nghĩa lịch sử này, Tố Hữu đã viết bài thơ Việt Bắc.

2. Ôn tập những đặc sắc về tư tưởng và nghệ thuật

a. Màu sắc dân tộc thể hiện qua hình thức nghệ thuật 8 câu thơ đầu

Sử dụng thể thơ truyền thống của dân tộc: Lục bát.

Nhuần nhuyễn và có sáng tạo, biến hóa phù hợp với nội dung, tình ý thơ.

Lối đối đáp giao dyên của nam nữ trong ca dao .

Mang đậm tính dân tộc.

Thể thơ

Kết cấu

Hình ảnh

Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhơ nguồn

Mưa nguồn suối lũ,...

Sử dụng hình ảnh dân tộc 1 cách tự nhiên và sáng tạo.

Ngôn ngữ và biện pháp tu từ

• Cặp đại từ nhân xưng: Mình – ta quấn quýt với nhau.
• Đại từ phiếm chỉ ai.
• Các biện pháp tu từ quen thuộc: sử dụng từ láy, điệp từ, so sánh, nhân hóa.

Nhạc điệu:

Trong bài thơ là nhạc điệu dân tộc từ thể thơ lục bát - nhịp nhàng tha thiết, ngọt ngào, sâu lắng nhưng biến hóa, sáng tạo, không đơn điệu.

b. Vẻ đẹp tâm hồn con người kháng chiến

Người đi, người ở đều mang vẻ đẹp tâm hồn đáng quý

Nghèo khổ về vật chất nhưng yêu nước, cùng chung chí hướng đánh đuổi kẻ thù.

Thủy chung, nặng sâu nghĩa tình, đồng cam cộng khổ sát cánh bên nhau.

Chia tay mà lòng luôn nhớ về nhau, lưu luyến bịn rịn, không nỡ rời xa.

Vẻ đẹp của con người kháng chiến thể hiện vẻ đẹp truyền thống đạo lí dân tộc, giúp khơi gợi những tình cảm đáng quý.

3. Tổng kết

Bài thơ là một tác phẩm anh hùng ca, ca ngợi những ngày chiến đấu khó khăn nhưng tràn ngập vẻ vang, lòng hào hùng của quân và dân Việt Nam.

a. Nội dung

Tái hiện hình ảnh chia tay đầy xúc động giữa người cách mạng và nhân dân chiến khu.

Tôn vinh tình cảm gắn bó, thủy chung giữa đất đai, đồng bào khu kháng chiến với những chiến sĩ cách mạng.

3. Tổng kết

Bài thơ sử dụng hình thức thể thơ lục bát truyền thống.

Kết cấu đối đáp mình - ta trong ca dao, tạo nên nguyên thủy, ngọt ngào.

b. Nghệ thuật

Sử dụng ngôn từ chân thực, sống động; ngôn ngữ bình dị, gần gũi với lời nói hàng ngày.

Linh hoạt sử dụng các biện pháp tu từ: so sánh, ẩn dụ, điệp ngữ,…

02

LUYỆN TẬP

Nhiệm vụ 1

Trả lời các câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1: Con đường thơ của Tố Hữu được đánh dấu bằng 5 tập thơ chính. Sắp xếp nào sau đây đúng theo trình tự thời gian sáng tác của tập thơ đó?

D. Từ ấy, Việt Bắc, Gió lộng, Ra trận, Máu và hoa.

C. Ra trận, Từ ấy, Việt Bắc, Gió lộng, Máu và hoa.

A. Từ ấy, Việt Bắc, Ra trận, Gió lộng, Máu và hoa.

B. Việt Bắc, Từ ấy, Ra trận, Gió lộng, Máu và hoa.

Câu 2: Bài thơ Việt Bắc được viết theo thể thơ nào?

B. Lục bát.

C. Thất ngôn bát cú.

A. Thất ngôn.

D. Song thất lục bát.

Câu 3: Bài thơ Việt Bắc sử dụng lối đối đáp giao duyên của:

D. Ca dao dân ca.

C. Vè.

A. Đồng dao.

B. Câu đối.

Câu 4: Đâu không phải là giá trị nghệ thuật của bài thơ Việt Bắc:

D. Hình ảnh thơ chân thực, sinh động, gần gũi với sinh hoạt cũng như tâm hồn người miền núi.

C. Tố Hữu phát huy cao độ tính nhạc phong phú của Tiếng Việt.

A. Ngôn từ mộc mạc, giàu hình ảnh, giàu sức gợi.

B. Các biện pháp tu từ so sánh, ẩn dụ, hoán dụ đậm đà tính dân tộc.

Câu 5: Trong số các hình ảnh sau đây trong bài thơ hình ảnh nào chưa gợi rõ nét riêng của con người Việt Bắc?

A. Dân công đỏ đuốc.

C. Cô gái hái măng một mình.

D. Con người trên đèo cao với dao cài thắt lưng.

B. Người mẹ đưa con lên rẫy.

Nhiệm vụ 2

Luyện tập theo văn bản

Nhận xét về tình yêu quê hương đất nước của tác giả qua đoạn bức tranh tứ bình.

Em hãy thực hiện yêu cầu sau:

Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang.

Ve kêu rừng phách đổ vàng

Nhớ cô em gái hái măng một mình

Rừng thu trăng rọi hòa bình

Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung.

Ta về, mình có nhớ ta   

Ta về, ta nhớ những hoa cùng người.

Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi

Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.

Ngày xuân mơ nở trắng rừng

------------------------------

---------------- Còn tiếp -------------------