Giáo án PPT dạy thêm Ngữ văn 12 Cánh diều bài 8: Bài thơ của một người yêu nước mình (Trần Vàng Sao)

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Trình bày những cảm nhận của em sau khi đọc văn bản Bài thơ của một người yêu nước mình.

BÀI THƠ CỦA MỘT NGƯỜI YÊU NƯỚC MÌNH

Ôn tập văn bản:

Bài 8: Thơ hiện đại

NỘI DUNG BÀI HỌC

I. NHẮC LẠI KIẾN THỨC

• Tác giả.
• Tác phẩm.
• Nghệ thuật.
• Nội dung.

III. Tổng kết

II. ÔN TẬP KIẾN THỨC

• Những hình ảnh trong bài thơ.
• Giọng điệu của bài thơ.

NHẮC LẠI KIẾN THỨC

1. Tác giả.

HOẠT ĐỘNG CÁ NHÂN

Em hãy trả lời các câu hỏi

Trình bày một số thông tin liên quan đến tác giả và văn bản Bài thơ của một người yêu nước mình.

• Tên thật: Nguyễn Đính.
• Thơ ông mang theo đặc trưng xứ Huế, thể hiện rõ nhất qua giọng điệu đặc biệt, cuốn hút những cũng vẫn hết sức tự nhiên. Các tác phẩm của ông thường xuất hiện những bóng hình của con người, sự vật bé nhỏ có mảnh đời khốn khổ ở nơi làng quê.

Trần Vàng Sao

(1941 – 2018)

1. Tác giả.

2. Tác phẩm.

Hoàn cảnh ra đời: Tháng 12-1967 khi ông đang ở trên chiến khu đầu nguồn sông Hương.

Được chọn trong 100 bài thơ xuất sắc nhất Việt Nam thế kỷ 20. Tập thơ được trao thưởng Giải thưởng sách Quốc gia 2021.

ÔN TẬP KIẾN THỨC VĂN BẢN

• Những hình ảnh nào trong bài thơ thể hiện sự gắn bó và tình yêu thương của tác giả với quê hương, đất nước? Hình ảnh người mẹ được nhắc đến trong bài thơ có ý nghĩa gì trong việc thể hiện tình yêu quê hương đất nước của tác giả?
• Giọng điệu của bài thơ được thể hiện như thế nào trong văn bản? Giọng điệu này góp phần thể hiện nội dung bài thơ như thế nào?

Yêu cầu

1. Những hình ảnh trong bài thơ.

Những hình ảnh thiên nhiên, cuộc sống gần gũi, bình dị:

• “Gió thổi những bông nửa trắng bên sông” – hình ảnh cánh đồng lúa gắn liền với cuộc sống người lao động.

Những hình ảnh thiên nhiên, cuộc sống gần gũi, bình dị:

• “Bầy chim sẻ đậu trước nhà”, “một vết bùn khô trên mặt đá”
• “Căn nhà dột phên không ngăn nổi gió”

Gợi sự gắn bó thân thuộc với làng quê

Dù nghèo khó, mộc mạc, vẫn ấm áp tình yêu thương.

Những hình ảnh thiên nhiên, cuộc sống gần gũi, bình dị:

• “Ba ông táo thờ trong bếp”, “giọt nước trong lá sen”

Hình ảnh mang tính biểu tượng của văn hóa dân tộc.

Những hình ảnh lao động và khát vọng hòa bình:

“Mẹ đốt củi trên rừng, cha làm cá ngoài biển”

Sự vất vả của những người lao động, biểu hiện tình yêu và niềm tự hào về con người đất nước.

Những hình ảnh lao động và khát vọng hòa bình:

“Trông ngày thống nhất, cho bên kia không gọi bên này là người miền Nam, cho bên này không gọi bên kia là người miền Bắc”

Niềm khao khát thống nhất, gắn bó đất nước.

Người mẹ hiện lên với sự hy sinh và tảo tần

Hình ảnh người mẹ trong bài thơ:

“Mẹ tôi thức khuya dậy sớm”

“chồng chết đã mười mấy năm”

“ngồi một mình hay khóc”

Những câu thơ gợi hình ảnh người mẹ vừa làm cha, vừa làm mẹ, âm thầm gánh vác gia đình.

Hình ảnh người mẹ trong bài thơ biểu tượng:

Chịu thương chịu khó, bền bỉ

Đại diện cho những giá trị truyền thống của dân tộc.

Tình yêu và lòng biết ơn đối với mẹ

Cách để tác giả thể hiện tình yêu đất nước

Mẹ là điểm tựa, là hình ảnh quê hương thân thương trong lòng tác giả

2. Giọng điệu của bài thơ.

Giọng điệu chân thật, bình dị

Thủ thỉ, như một lời tâm sự từ tận đáy lòng

Ngôn từ: mộc mạc, gần gũi, giống như lời kể của một người đang kể chuyện đời thường.

Diễn đạt: giản dị, khiến người đọc dễ dàng cảm nhận được sự chân thành và sâu sắc trong tình yêu đất nước của tác giả.

2. Giọng điệu của bài thơ.

Giọng điệu trữ tình pha lẫn cảm xúc xót xa:

“Những buổi trưa buổi tối, ngồi một mình hay khóc”

“căn nhà dột phên không ngăn nổi gió”

Gợi lên nỗi buồn, sự nghèo khó, nhưng vẫn chan chứa tình yêu quê hương.

Tác giả vừa yêu thương, vừa đau đáu với những bất công, chia cắt và khó khăn của đất nước.

2. Giọng điệu của bài thơ.

Vai trò của giọng điệu trong việc thể hiện nội dung:

Giúp bài thơ dễ chạm đến trái tim người đọc

Gợi lên những cảm xúc đồng điệu về tình yêu quê hương.

Giọng điệu này giúp bài thơ dễ chạm đến trái tim người đọc

Sự pha trộn giữa niềm tự hào, tình yêu và nỗi xót xa làm nổi bật lên tinh thần yêu nước sâu sắc, không màu mè mà thiết tha, tự nhiên.

TỔNG KẾT

1. Nội dung

Là tiếng lòng chân thật, sâu sắc của tác giả về tình yêu đất nước.

Tình yêu này không chỉ nằm ở những giá trị lớn lao, mà còn thể hiện qua những điều giản dị, bình thường trong cuộc sống.

Thể hiện tình yêu quê hương, đất nước chân thành và gần gũi; sự cảm thông sâu sắc với nỗi đau của đất nước và khát vọng đất nước không còn chia cắt.

Là một bản tuyên ngôn giản dị nhưng sâu sắc về tình yêu đất nước.

Tình yêu ấy không chỉ là sự tự hào về quá khứ mà còn là trách nhiệm, niềm tin và khát vọng vào một tương lai tốt đẹp hơn cho dân tộc

Chạm đến trái tim của nhiều thế hệ, nhắc nhở mỗi người về giá trị của quê hương, cội nguồn.

2. Nghệ thuật

Ngôn ngữ

Gần gũi,

mộc mạc

Là lời tự sự của một con người bình dị, yêu đất nước theo cách chân chất nhất.

Mang hơi thở của cuộc sống đời thường

Hình ảnh thơ giàu sức gợi

Gần gũi,

mộc mạc

Là lời tự sự của một con người bình dị, yêu đất nước theo cách chân chất nhất.

Mang hơi thở của cuộc sống đời thường

2. Nghệ thuật

LUYỆN TẬP

Nhiệm vụ 1:

Trả lời câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1: Đối tượng nhân vật trữ tình hướng tới là gì?

C. Người mẹ.

D. Người cha.

A. Tình yêu đôi lứa.

B. Người bà.

Câu 2: Biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng trong những dòng thơ sau?

Tôi yêu đất nước như thế

Như yêu cây cỏ ở trong vườn

Như yêu mẹ tôi chịu khó chịu thương

A. So sánh

D. Hoán dụ

C. Ẩn dụ

B. Nhân hoá

Câu 3: Những dòng thơ cuối bài cho thấy mong muốn, khát khao nào của nhân vật trữ tình về đất nước?

B. Thể hiện khát khao về một đất nước hòa bình, thống nhất.

A. Thể hiện khát khao về một tình yêu chung thủy.

C. Thể hiện mong muốn về một tinh thần đoàn kết.

D. Thể hiện mong muốn về một tình yêu trong sáng, thuần khiết.

Câu 4: Trong bài thơ, tác giả nhắc đến hình ảnh người mẹ với đặc điểm nào?

A. Tần tảo, chịu khó.

D. Thờ ơ, lạnh lùng.

C. Lãng mạn, bay bổng.

B. Hào sảng, mạnh mẽ.

Câu 5: Hình ảnh “bốn ngàn năm nằm gai nếm mật” có ý nghĩa gì?

D. Gợi nhắc đến truyền thống đấu tranh bền bỉ của dân tộc.

A. Ca ngợi sự phát triển của quê hương.

C. Thể hiện tình yêu đối với thiên nhiên.

B. Chỉ đơn thuần miêu tả lịch sử.

LUYỆN TẬP

Nhiệm vụ 2: Luyện tập theo văn bản

Câu 6: So sánh bài thơ này với một tác phẩm khác cùng viết về tình yêu quê hương đất nước mà bạn đã học. Điểm giống và khác nhau trong cách thể hiện là gì?

Câu 7: Hãy viết một đoạn văn ngắn trình bày cảm nhận của em về tinh thần yêu nước trong bài thơ.

Câu 8:

• Điểm giống nhau

Mang tinh thần tự hào về quê hương, gợi nhớ về những giá trị truyền thống văn hóa dân tộc.

Sử dụng những hình ảnh đời thường, giản dị, gần gũi để khắc họa tình cảm chân thật

Đều thể hiện tình yêu quê hương đất nước một cách sâu sắc, gắn bó.

Câu 9:

Tình yêu đất nước thông qua những khó khăn, đau thương trong chiến tranh và hiện thực lầm than

Miêu tả vẻ đẹp thanh bình, thơ mộng của quê hương qua hình ảnh con người lao động và thiên nhiên làng chài

• Điểm khác nhau

Lời thơ gần gũi, mộc mạc, đậm chất tự sự, pha chút trăn trở và khát vọng thống nhất đất nước

Ngôn từ giàu tính hình ảnh và nhạc điệu, tạo cảm giác nhẹ nhàng, sâu lắng

Vẻ đẹp lao động và phong cảnh quê hương, mang màu sắc hoài niệm.

Tập trung vào những hình ảnh gắn liền với con người bình dị như người mẹ, những vết bùn, căn nhà dột.

Cả hai bài thơ đều khơi gợi tình yêu quê hương, nhưng “Bài thơ của một người yêu nước mình” thể hiện một tình yêu trong khổ đau và hy vọng, còn “Quê hương” lại là tình yêu trong sự bình yên và ký ức.

Câu 10:

----------------------------------

----------------------- Còn tiếp -------------------------