Giáo án PPT dạy thêm Ngữ văn 12 Cánh diều bài 4: Tây Tiến (Quang Dũng)

VUI MỪNG CHÀO ĐÓN CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI GIẢNG NGỮ VĂN HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Các em hãy thực hiện nhiệm vụ sau:

Hãy chia sẻ ngắn gọn những ấn tượng của em về hình tượng người lính trong văn học.

• Người lính bước vào thơ văn với những khổ đau, vất vả của chiến tranh.
• Người nghệ sĩ đưa đến hình ảnh những người lính một góc nhìn có chiều sâu về lí lưởng.

Văn học

• Thổi bùng lên ngọn lửa của niềm tự hào, khơi dậy ý chí dân tộc.
• Lan tỏa tình yêu nước mãnh liệt.
• Biết ơn sự tận hiến sáng ngời của người lính Việt Nam.

Bài 4: Văn tế, thơ

Ôn tập văn bản

TÂY TIẾN

NỘI DUNG BÀI HỌC

1

NHẮC LẠI KIẾN THỨC

• Tác giả và xuất xứ đoạn trích.
• Ôn tập những đặc sắc về tư tưởng và nghệ thuật trong bài thơ Tây Tiến.
• Tổng kết.

2

LUYỆN TẬP

3

VẬN DỤNG

1

NHẮC LẠI KIẾN THỨC

Thảo luận nhóm

Nhắc lại một số hiểu biết về tác giả Quang Dũng và hoàn cảnh sáng tác bài thơ “Tây Tiến”.

Thiên nhiên trong bài thơ “Tây Tiến” có gì đặc sắc?

Vẻ đẹp bi tráng và lãng mạn của người chiến sĩ cách mạng trong bài thơ “Tây Tiến” được thể hiện như thế nào?

Nhắc lại phần tổng kết về nội dung và nghệ thuật của văn bản.

1. Tác giả và xuất xứ đoạn trích

a. Tác giả

• Quang Dũng (1921 – 1988).
• Quê quán: Đan Phượng, Hà Tây (Hà Nội).

Phong cách sáng tác:

• Hồn thơ phóng khoáng, lãng mạn, tài hoa.
• Đặc biệt khi viết về người lính Tây Tiến.

b. Hoàn cảnh sáng tác

• Tên của trung đoàn Tây Tiến, thành lập năm 1947.
• 1947: Quang Dũng tham gia trung đoàn Tây Tiến, được bổ nhiệm làm đại đội trưởng.
• 1948: Tác giả chuyển đơn vị.
• Tại Phù Lưu Chanh, ông sáng tác bài thơ này.
• Tên ban đầu: “Nhớ Tây Tiến”
• 1957: Đổi thành “Tây Tiến”.
• In trong tập “Mây đầu ô”

2. Ôn tập những đặc sắc về tư tưởng và nghệ thuật

a. Vẻ đẹp bức tranh thiên nhiên

• Những đỉnh núi cao vời vợi, chạm đến trời.
• Các cung đường quanh co uốn lượn.
• Muôn ngàn núi non trùng điệp.
• Những triền dốc treo leo.

Hùng vĩ, dữ dội

a. Vẻ đẹp bức tranh thiên nhiên

Các từ láy

Khúc khuỷu

Thăm thẳm

Heo hút

Đặc điểm của rừng núi Tây Bắc: sâu thẳm ngút ngàn và hùng vĩ.

• Những con dốc ngoằn ngoèo: “Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống”.
• Địa hình đứt ãy đột ngột.
• Không gian trở nên hoang sơ, hùng vĩ.

a. Vẻ đẹp bức tranh thiên nhiên

Khoảnh khắc nên thơ của núi rừng Tây Bắc:

• Trên đỉnh Pha Luông, khung cảnh bản làng ẩn hiện giữa cơn mưa rừng mờ mịt đến mênh mông.

Tạo cảm giác bâng khâng, mát dịu đến nao lòng.

b. Vẻ đẹp của người chiến sĩ cách mạng

Vẻ đẹp tinh thần

Nỗ lực, vượt lên những khó khăn, gian khổ trên chặng đường hành quân đầy thử thách.

Hình ảnh nhân hóa:

Cọp trêu người

Thác gầm thét

Sự hoang sơ, man dại.

Thời gian:

Chiều chiều

Đêm đêm

Thường xuyên phải đối mặt với hiểm nguy nơi rừng thiêng nước độc.

b. Vẻ đẹp của người chiến sĩ cách mạng

Vẻ đẹp ngoại hình

Dữ dội, lẫm liệt, oai phong.

Quân xanh màu lá

• Hình ảnh làn da tái xanh như màu lá do bệnh sốt rét rừng.
• Những mất mát, hy sinh thầm lặng: dần mất sức khỏe, sức trai tráng.

b. Vẻ đẹp của người chiến sĩ cách mạng

Vẻ đẹp ngoại hình

Dữ dội, lẫm liệt, oai phong.

Mắt trừng

• Cái nhìn dữ dội.
• Người lính mang vẻ đẹp của những người tráng sĩ xưa.
• Gợi khuôn mặt hốc hác do điều kiện vật chất thiếu thốn.

b. Vẻ đẹp của người chiến sĩ cách mạng

Vẻ đẹp nội tâm

Hào hoa, đa tình, lãng mạn

“Kìa em xiêm áo... xây hồn thơ”

• Cái nhìn đắm say, tình tứ trước vẻ đẹp duyên dáng của con người Tây Bắc.
• Tâm hồn người lính bay bổng, say mê trong không khí ấm áp tình người.

b. Vẻ đẹp của người chiến sĩ cách mạng

Vẻ đẹp nội tâm

Hào hoa, đa tình, lãng mạn

“Gửi mộng”, “đêm mơ”

• Những người trai xuất thân từ đất Hà Thành nên họ mang vào chiến trường cả nét thi vị, lãng mạn trong tâm hồn.

b. Vẻ đẹp của người chiến sĩ cách mạng

Vẻ đẹp nội tâm

Hào hoa, đa tình, lãng mạn

“Dáng Kiều thơm”

• Hình ảnh những thiếu nữ Hà Nội yêu kiều, kiêu sa.
• Hình bóng người thương của lính Tây Tiến.
• Nguồn động lực để họ chiến đấu nơi chiến trường gian khổ.

• Hình ảnh bi hùng: “dãi dầu không bước nữa”, “gục lên súng mũ bỏ quên đời”.
• Sự nghỉ ngơi vĩnh viễn, coi cái chết nhẹ tựa lông hồng.
• Sẵn sàng cống hiến tuổi trẻ của mình cho đất nước: “rải rác biên cương mồ viễn xứ”, “chẳng tiếc đời xanh”, “anh về đất”.
• Ra đi thanh thản, nhẹ nhàng.
• Cái chết đã được lí tưởng hóa như hình ảnh những tráng sĩ xưa: “áo bào”, “khúc độc hành”.
• Thiên nhiên cũng đau đớn thay cho nỗi đau họ phải chịu.

Tinh thần sẵn sàng hi sinh cao cả

3. Tổng kết

• Nguồn động lực để họ chiến đấu nơi chiến trường gian khổ.

a. Nội dung

• Quang Dũng thành công trong việc miêu tả hình ảnh người lính Tây Tiến trên nền thiên nhiên hùng vĩ, dữ dội và tuyệt đẹp của miền Tây.
• Hình tượng người lính Tây Tiến được tô điểm bởi vẻ đẹp lãng mạn và sức mạnh bi tráng.

3. Tổng kết

• Nguồn động lực để họ chiến đấu nơi chiến trường gian khổ.

b. Nghệ thuật

• Sử dụng nhiều thủ pháp nghệ thuật: phép tương phản, đối lập; nhiều từ Hán Việt gợi sắc thái cổ kính; biện pháp tu từ nhân hoá, ẩn dụ… ngôn ngữ sử thi, lãng mạn, hào hùng; chất thơ mang đậm dấu ấn của trí thức tiểu tư sản.

2

LUYỆN TẬP

Nhiệm vụ 1:

Trả lời câu hỏi trắc nghiệm.

Câu 1: Ý nào sau đây nêu đầy đủ nhất nội dung chính của bài thơ Tây Tiến?

A. Thể hiện nỗi nhớ và niềm tự hào về đồng đội, những người lính đã chiến đấu và hi sinh vì Tổ quốc.

B. Ca ngợi vẻ đẹp hùng vĩ và lãng mạn của núi rừng Tây Bắc nước ta.

D. Ca ngợi vẻ đẹp lãng mạn, tinh thần lạc quan của những người lính Tây Tiến.

C. Ca ngợi sự hi sinh anh dũng của những người lính Tây Tiến.

Câu 2: Câu thơ “Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi” sử dụng biện pháp tu từ nào?

C. Ẩn dụ.

B. Hoán dụ.

D. So sánh.

A. Nhân hóa.

Câu 3: Hai chữ “về đất” trong câu: “Áo bào thay chiếu anh về đất” không gợi ý liên tưởng nào sau đây?

A. Sự hi sinh âm thầm không ai biết đến.

B. Sự thanh thản, ung dung của người lính sau khi đã tận trung với nước.

D. Sự hi sinh của người lính là hóa thân vào non sông đất nước.

C. Cách nói giảm để tránh sự đau thương.

Câu 4: Câu thơ nào sau đây (trích trong bài “Tây Tiến” của Quang Dũng) thể hiện rõ nét nhất cách nói vừa rất tự nhiên, hồn nhiên, vừa đậm chất lính?

D. Heo hút cồn mây súng ngửi trời.

B. Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói.

A. Mường lát hoa về trong đêm hơi.

C. Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi.

Câu 5: Hai câu thơ: Mắt trừng gửi mộng qua biên giới/Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm thể hiện nét đẹp nào của người lính?

C. Cái chí và cái tình của người lính.

B. Đời sống tình cảm của lính Tây Tiến.

A. Chí khí của người lính Tây Tiến.

D. Lòng căm thù quân giặc và nỗi buồn nhớ về Hà Nội.

------------------------------

---------------- Còn tiếp -------------------