Giáo án PPT dạy thêm Ngữ văn 12 Cánh diều bài 4: Ôn tập thực hành tiếng Việt

CHÀO CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

Trình bày hiểu biết của em về biện pháp nói mỉa, nghịch ngữ qua bảng sau:

KHỞI ĐỘNG

Bài 4: Văn tế, thơ

Ôn tập thực hành tiếng Việt

BIỆN PHÁP TU TỪ NGHỊCH NGỮ

I. CỦNG CỐ KIẾN THỨC

NỘI DUNG BÀI HỌC

II. LUYỆN TẬP

I. CỦNG CỐ KIẾN THỨC

Em hãy thực hiện yêu cầu sau:

Nêu cách hiểu và tác dụng của biện pháp tu từ nghịch ngữ.

a. Khái niệm

• Biện pháp tu từ.
• Người nói (người viết) sử dụng trong cùng một câu hoặc một đoạn văn những từ ngữ hoặc câu có nghĩa trái ngược nhau.
• Tạo ra cách nói mới mẻ, bất ngờ để thể hiện thông điệp, nhận xét về đối tượng được nói đến một cách hiệu quả.

Nghịch ngữ

Theo cách hiểu rộng

• Nghịch ngữ bao gồm những kết hợp từ bất thường.
• Được tạo ra bằng cách sử dụng các từ ngữ thể hiện những đặc điểm trái ngược nhau.

Theo cách hiểu hẹp

• Gồm những mệnh để tương phản.
• Tạo ra bằng cách sử dụng các từ ngữ hoặc câu thể hiện những đặc điểm trái ngược nhau của cùng một đối tượng hoặc các đối tượng khác nhau.

b. Tác dụng

• Gây ấn tượng mạnh về cái độc đáo, khác lạ.
• Mang lại nhận thức đa chiều, sâu sắc, mới mẻ.

Trong nhiều trường hợp, nghịch ngữ còn có tác dụng gây cười, tạo sắc thái châm biếm nhẹ nhàng hoặc đả kích mạnh mẽ.

II. LUYỆN TẬP

Nhiệm vụ 1

Trả lời các câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1: Trong tác phẩm văn học, nghịch ngữ có thể xuất hiện ở đâu?

D. Nhan đề và tên chương mục.

B. Tên chương mục.

C. Tên nhân vật.

A. Nhan đề.

Câu 2: Đâu là dấu hiện nhận biết của biện pháp tu từ nghịch ngữ?

C. Có sự kết hợp dường như phi lí giữa các từ mang nghĩa đối chọi ngay trong một cụm từ.

B. Xuất hiện những từ, cụm từ thể hiện chiều hướng đánh giá tích cực về một đối tượng.

D. Có sự thay đổi bất ngờ về cách trần thuật hay giọng điệu trần thuật trong một đoạn văn.

A. Có sự pha trộn đáng ngờ giữa kiểu nói lịch sự và nói quá.

Câu 3: Dấu hiệu nhận biết của nghịch ngữ là gì?

C. Có sự kết hợp dường như là phi lí giữa các từ mang nghĩa đối chọi ngay trong một cụm từ, cùng với đó là sự xuất hiện của một phụ chú khác thường đối với đối tượng được đề cập trước đó.

A. Sự xuất hiện của nhiều từ mang nghĩa đối chọi nhau.

B. Có cụm từ mang tính chất của một phụ chu khác thường đối với đối tượng được đề cập trước đó.

D. Sự xuất hiện của các từ ngữ có tính chất mỉa mai cao.

Câu 4: Hãy tìm nhan đề có sự xuất hiện của nghịch ngữ?

A. Hạnh phúc của một tang gia.

B. Tức nước vỡ bờ.

C. Một bữa no.

D. Khi Xuân Tóc Đỏ lên xe huênh hoang ra về.

Câu 5: Phân tích hiệu quả nghệ thuật của việc sử dụng nghịch ngữ trong câu: Trong lúc ấy ông nhà báo cấp tiến với xã hội và bảo thủ với gia đình vội vàng lấy bút máy và sổ tay ra ghi chép, coi những lời lẽ quý hóa ấy tựa hồ bật ở miệng một vĩ nhân mà ra…

C. Tạo ra sự đối nghịch trong con người, tô đậm bản chất trọng sĩ diện hão.

B. Thể hiện sự khinh miệt một kẻ sĩ diện hão.

A. Thể hiện sự kính trọng đối với một vĩ nhân.

D. Thể hiện sự đồng cảm với nhân vật.

------------------------------

---------------- Còn tiếp -------------------