Giáo án Sinh học 12 Cánh diều bài 2: Sự biểu hiện thông tin di truyền

Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

BÀI 2: SỰ BIỂU HIỆN THÔNG TIN DI TRUYỀN

I. MỤC TIÊU 

1. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

• Phân biệt được các loại RNA. 

• Phân tích được bản chất của quá trình phiên mã là sự truyền thông tin di truyền từ DNA đến RNA.

• Nêu được khái niệm và ý nghĩa phiên mã ngược.

• Nêu được khái niệm và các đặc điểm của mã di truyền.

• Trình bày được cơ chế dịch mã tổng hợp protein.

• Vẽ và giải thích được sơ đồ cơ chế truyền thông tin di truyền ở cấp phân tử.

2. Năng lực

Năng lực chung: 

• Năng lực tự chủ và tự học: HS chủ động, tích cực tìm hiểu kiến thức. Lập được kế hoạch tự tìm hiểu về cơ chế di truyền trong đời sống.

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: sử dụng ngôn ngữ khoa học kết hợp thảo luận trong nhóm xây dựng nội dung kiến thức theo yêu cầu.

• Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: xây dựng được ý tưởng mới trong việc ứng dụng kiến thức cơ chế di truyền học vào đời sống.

Năng lực sinh học:

• Năng lực nhận thức sinh học: 

  • Phân biệt được các loại RNA. 

  • Phân tích được bản chất của quá trình phiên mã là sự truyền thông tin di truyền từ DNA đến RNA.

  • Nêu được khái niệm và ý nghĩa phiên mã ngược.

  • Nêu được khái niệm và các đặc điểm của mã di truyền.

  • Trình bày được cơ chế dịch mã tổng hợp protein.

• Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: HS vẽ và giải thích được sơ đồ liên kết ba quá trình tái bản DNA - phiên mã - dịch mã thể hiện cơ chế di truyền ở cấp phân tử là quá trình truyền đạt thông tin di truyền. Phân tích ứng dụng hiểu biết về các cơ chế trên trong giải quyết các hiện tượng phát sinh để phục vụ đời sống con người.

3. Phẩm chất

• Chăm chỉ: tích cực học tập, tự nghiên cứu bài học để chuẩn bị nội dung bài học.

• Trách nhiệm: nghiêm túc trong học tập, rèn luyện và hoàn thành nội dung được giao.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

• SGK, SGV, kế hoạch bài dạy môn Sinh học 12 - Cánh Diều.

• Hình ảnh 2.1 - 2.6 và các hình ảnh liên quan.

• Video về quá trình phiên mã và dịch mã: https://youtu.be/L4DfFQAFo2I. 

• Máy tính, máy chiếu.

• Phiếu học tập.

2. Đối với học sinh

• SGK, SBT Sinh học 12 - Cánh Diều.

• Nghiên cứu bài học trước giờ lên lớp.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: HS giải thích được ngắn gọn vì sao con sinh ra lại giống bố mẹ ở những điểm cơ bản.

b. Nội dung: GV dẫn dắt, đặt vấn đề; HS vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết vấn đề.

c. Sản phẩm học tập: 

- Câu trả lời của HS.

- Tâm thế hứng khởi, sẵn sàng, mong muốn khám phá kiến thức mới của HS.

d. Tổ chức thực hiện: 

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chiếu hình ảnh một số cá thể sinh vật có quan hệ huyết thống và một số cá thể không có quan hệ huyết thống: 

- GV quan sát hình ảnh, thảo luận cặp đôi thực hiện nhiệm vụ: 

+ Nhận xét về đặc điểm hình thái giữa các cá thể có quan hệ huyết thống và giữa các cá thể không có quan hệ huyết thống.

+ Cho biết dựa vào đâu để xác định huyết thống giữa các cá thể.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS quan sát hình ảnh, vận dụng kiến thức, kĩ năng của bản thân để trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, định hướng HS đến thông tin di truyền quyết định tính trạng đặc trưng của mỗi cá thể.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS xung phong trả lời câu hỏi.

- GV mời HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung. 

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV ghi nhận các câu trả lời của HS, chốt đáp án.

- GV dẫn dắt gợi mở cho HS: Vậy làm thế nào thông tin di truyền có thể quyết định các tính trạng đặc trưng của mỗi cá thể? Để có câu trả lời chính xác và đầy đủ nhất cho các câu hỏi trên, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu - Bài 2. Sự biểu hiện thông tin di truyền.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về các loại RNA

a. Mục tiêu: Phân biệt được các loại RNA.

b. Nội dung: GV nêu nhiệm vụ; HS đọc nội dung mục I, quan sát Hình 2.1 SGK tr.13 - 14, tìm hiểu về Cấu trúc và chức năng của một số loại RNA phổ biến.

c. Sản phẩm học tập: Các loại RNA.

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 2: Tìm hiểu về phiên mã

a. Mục tiêu: Phân tích được bản chất phiên mã thông tin di truyền là cơ chế tổng hợp RNA dựa trên DNA.

b. Nội dung: GV nêu nhiệm vụ; HS đọc nội dung mục II, quan sát Hình 2.2 SGK tr.14 - 15, tìm hiểu về Quá trình phiên mã.

c. Sản phẩm học tập: Phiên mã.

d. Tổ chức hoạt động:

Hướng dẫn trả lời Phiếu học tập số 1:

Hoạt động 3: Tìm hiểu về phiên mã ngược

a. Mục tiêu: Nêu được khái niệm và ý nghĩa phiên mã ngược.

b. Nội dung: GV nêu nhiệm vụ; HS đọc nội dung mục III, quan sát Hình 2.3 SGK tr.15, tìm hiểu về Khái niệm và ý nghĩa của phiên mã ngược.

c. Sản phẩm học tập: Phiên mã ngược.

d. Tổ chức hoạt động:

----------------------

--------Còn tiếp--------