Giáo án Lịch sử 12 Cánh diều bài 10: Khái quát về công cuộc Đổi mới từ năm 1986 đến nay

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cặp đôi, khai thác Tư liệu, Hình 2, mục Góc mở rộng, thông tin mục 1 SGK tr.60, 61 và hoàn thành Phiếu học tập số 1.

Hình 2. Tổng Bí thư Trường Chinh trình bày Báo cáo chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ V của Đảng Cộng sản Việt Nam (1986)

- GV cung cấp thêm một số tư liệu (Đính kèm phía dưới Hoạt động 1).

- GV mở rộng kiến thức, yêu cầu HS trả lời câu hỏi: 

+ Theo em, vì sao công cuộc Đổi mới lại được triển khai trọng tâm trên lĩnh vực kinh tế?

+ Theo em, vai trò của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với công cuộc đổi mới đất nước thể hiện trên các phương diện nào?

+ Giai đoạn đầu công cuộc Đổi mới có ý nghĩa như thế nào với giai đoạn tiếp theo? 

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong mục, tư liệu do GV cung cấp và hoàn thành Phiếu học tập số 1.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 HS lần lượt trình bày về nội dung chính của công cuộc Đổi mới đất nước giai đoạn 1986 – 1995 theo Phiếu học tập số 1.

- GV mời đại diện 3 HS trả lời câu hỏi mở rộng:

+ Công cuộc Đổi mới lại được triển khai trọng tâm trên lĩnh vực kinh tế, bởi:

• Đổi mới kinh tế mở đường cho kinh tế đất nước thoát khỏi tình trạng khủng hoảng, trì trệ, tạo động lực cho nền kinh tế đất nước phát triển và hội nhập với kinh tế thể giới, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. 

• Kinh tế phát triển góp phần quan trọng cho sự ổn định về mặt xã hội, là cơ sở để Đảng và nhà nước triển khai công cuộc đổi mới trên các lĩnh vực khác.

+ Vai trò của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với công cuộc đổi mới đất nước thể hiện trên các phương diện:

• Khởi xướng và lãnh đạo công cuộc đổi mới nhằm đưa Việt Nam phát triển về kinh tế, văn hóa, xã hội, đem lại đời sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân.

• Đề ra nội dung của công cuộc đổi mới trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội,….Trong đó, trọng tâm là đổi mới kinh tế.

• Không ngừng bổ sung và phát triển đường lối đổi mới đất nước, đảm bảo cho công cuộc đổi mới đi đúng hướng và đạt được mục tiêu đề ra.

+ Giai đoạn khởi đầu công cuộc Đổi mới tạo cơ sở để đất nước bước vào giai đoạn tiếp theo của sự nghiệp đổi mới toàn diện hơn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và hoàn chỉnh Phiếu học tập số 1.

- GV kết luận: 

+ Đường lối đổi mới toàn diện và đồng bộ đất nước được đề ra tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI (1986), tiếp tục được bổ sung tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ  VII (1991) của Đảng.

+ Công cuộc Đổi mới ở Việt Nam được tiến hành toàn diện, đồng bộ trên tất cả các lĩnh vực. Trong đó, đổi mới kinh tế được xác định là trọng tâm và trước hết là đổi mới tư duy kinh tế; đổi mới nhưng không xa rời mục tiêu xã hội chủ nghĩa; đổi mới có hình thức, bước đi và biện pháp phù hợp, nhằm ổn định kinh tế - xã hội, đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng, phá bỏ thế bị bao vây, cấm vận.

- GV chuyển sang nội dung mới.

1. Khởi đầu công cuộc Đổi mới (1986 – 1995)

Kết quả Phiếu học tập số 1 về nội dung chính của công cuộc Đổi mới đất nước giai đoạn 1986 – 1995 đính kèm phía dưới Hoạt động 1. 

Tư liệu 1. Khởi đầu công cuộc Đổi mới (1986 – 1995).

1.1. Khái niệm “đổi mới kinh tế” qua các văn kiện của Đảng được hiểu là quá trình chuyển đổi nền kinh tế từ cơ chế tập trung, bao cấp chủ yếu dựa trên chế độ sở hữu toàn dân và tập thể sang nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lí của nhà nước, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Đó là bước chuyển từ nền kinh tế cơ bản là “khép kín” sang nền kinh tế “mở đối với khu vực và thế giới, kết hợp tăng trưởng kinh tế với phát triển văn hoá, thực hiện công bằng xã hội, bảo vệ môi trường sinh thái và từng bước đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá.

(Theo Mối quan hệ giữa đổi mới kinh tế và đổi mới chính trị trong quá trình 

đổi mới ở Việt Nam, Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, ngày 30/9/2015)

     1.2. “Thực chất và mục tiêu của đổi mới hệ thống chính trị là thực hiện dân chủ, phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Cơ chế vận hành của hệ thống chính trị ở nước ta là: “Đảng lãnh đạo, nhà nước quản lí, nhân dân làm chủ; chú trọng phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trong sự nghiệp đại đoàn kết dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc,...”.

(Đảng Cộng sản Việt Nam, Báo cáo tổng kết một số vấn đề lí luận - thực tiễn qua

30 năm đổi mới (1986 - 2016), NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2015, trang 140)

Video: Đại hội Đảng lần thứ VI - Quyết tâm đổi mới.

https://www.youtube.com/watch?v=enZg2jqhukc

Video: Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng – Mở ra thời kỳ đổi mới đất nước.

https://www.youtube.com/watch?v=xFHawdU99KQ&t=133s

KẾT QUẢ PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, khai thác Tư liệu SGK tr.62 và trả lời câu hỏi: Nêu bối cảnh lịch sử của công cuộc Đổi mới giai đoạn 1996 – 2000.

- GV tiếp tuc dẫn dắt kết hợp trình chiếu hình ảnh: Đứng trước yêu cầu phát triển đất nước, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII (1996) và lần thứ IX (2001) của Đảng Cộng sản Việt Nam tiếp tục bổ sung, phát triển đường lối đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Lễ khai mạc Đại hội đại biểu toàn quốc

 lần thứ VIII của Đảng Cộng sản Việt Nam (T6/1996)

Ðại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Ðảng 

diễn ra từ ngày 19 đến 22/4/2001 tại Hà Nội

- GV cho HS hiểu về các khái niệm:

+ Công nghiệp hóa, hiện đại hóa theo quan niệm hiện đại mà Đảng Cộng sản Việt Nam xác định là: quá trình chuyển đổi một cách cơ bản và toàn diện các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và quản lí kinh tế xã hội từ sử dụng lao động thủ công là chính sang sử dụng một cách phổ biến sức lao động cùng với phương tiện, phương pháp tiên tiến, hiện đại dựa trên sự phát triển của công nghiệp và khoa học công nghệ, tạo ra năng suất lao động xã hội cao.

+ Mục tiêu của công nghiệp hoá, hiện đại hoá là: xây dựng nước ta thành một nước công nghiệp có cơ sở vật chất, kĩ thuật hiện đại, cơ cấu kinh tế hợp lí, quan hệ sản xuất tiến bộ, phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, đời sống vật chất và tinh thần cao, quốc phòng an ninh vững chắc, dân giàu nước mạnh, dân chủ công bằng, văn minh.

- GV yêu cầu HS làm việc cặp đôi, khai thác thông tin mục 2 SGK tr.62 và trả lời câu hỏi: Trình bày những nội dung chính của đường lối đổi mới ở Việt Nam giai đoạn 1996 – 2006.

- GV cung cấp thêm một số tư liệu (Đính kèm phía dưới Hoạt động 2).

- GV hướng dẫn HS khai thác Hình 3, mục Em có biết, mục Góc mở rộng SGK tr.62.63 để tìm hiểu thêm về Nhà máy Thủy điện Sơn La và nhiệm vụ trọng tâm của công cuộc Đổi mới giai đoạn 1996 – 2006.

=

Hình 3. Cụm công trình đầu mối Thủy điện Sơn La

- GV mở rộng kiến thức, yêu cầu HS cả lớp suy nghĩ và trả lời câu hỏi: 

+ Nêu nhận xét về nội dung đường lối đổi mới giai đoạn 1996 – 2006.

+ Theo em, công cuộc Đổi mới giai đoạn 1996 – 2006 có ý nghĩa như thế nào đối với giai đoạn tiếp theo?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong mục, tư liệu do GV cung cấp và trả lời câu hỏi.

………………………

2. Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập kinh tế quốc tế (1996 – 2006)

- Trọng tâm là đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá: 

+ Coi trọng công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp, nông thôn.

+ Gắn việc đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá với phát triển kinh tế tri thức.

- Về kinh tế:

 + Phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

+ Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá. + Gắn tăng trưởng kinh tế với thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội.

- Về chính trị:

+ Đổi mới hệ thống chính trị, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

+ Củng cố quốc phòng. an ninh.

- Về văn hóa – xã hội:

+ Phát triển nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

+ Phát triển giáo dục, y tế, và giải quyết vấn đề xã hội.

- Về ngoại giao:

+ Đa phương hoá, đa dạng hoá các quan hệ quốc tế.

+ Hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế.