Giáo án Ngữ văn 12 Cánh diều bài 3: Nhật kí Đặng Thùy Trâm (Đặng Thùy Trâm)

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu tác giả Đặng Thùy Trâm và đoạn trích Nhật kí Đặng Thùy Trâm

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập.

 - GV cho HS xem video ngắn để trả lời câu hỏi:

https://feji.us/dzyq4x (từ đầu đến 5’38s)

Tìm hiểu về cuộc đời cũng như sự nghiệp của tác giả, liệt sĩ Đặng Thùy Trâm:

 + Thân thế, sự nghiệp. + Đối nét về Nhật kí Đặng Thùy Trâm. - HS thực hiện nhiệm vụ

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập.

 - HS chia vai đóng cặp để thực hiện phỏng vấn.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận.

 - GV mời các nhóm HS phát biểu, yêu cầu cả lớp nhận xét, bổ sung. 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

 - GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức. - GV bình giảng:

Bác sĩ Đặng Thùy Trâm sinh ra trong một gia đình tri thức ở Huế, lớn lên tại Hà Nội. Bố là ông Đặng Ngọc Khuê (Huế), bác sĩ ngoại khoa; mẹ là bà Doãn Ngọc Trâm (Quảng Nam), giảng viên trường Đại học Dược Hà Nội.

Tuổi thơ của Đặng Thùy Trâm trải qua thời kỳ khốn khó trong những năm kháng chiến. Là người yêu thích văn học, Đặng Thùy Trâm đọc nhiều sách, thuộc nhiều thơ, bị ảnh hưởng rất lớn bởi tính cách của các nhân vật lý tưởng trong văn học như Pavel Korchagin trong 'Thép đã tôi thế đấy', Ruồi trâu...

Trong thời gian học tập ở trường phổ thông, Đặng Thùy Trâm được khen thưởng rất nhiều lần.

Tháng 6/1966, với những thành tích học tập và hoạt động xuất sắc, đồng chí Đặng Thùy Trâm được Trường Đại học Y khoa Hà Nội cho tốt nghiệp sớm hơn một năm với tấm bằng hạng ưu. Sau khi tốt nghiệp, Đồng chí tình nguyện vượt Trường Sơn vào công tác tại chiến trường Quảng Ngãi. Lúc này nếu ở Hà Nội, đồng chí Đặng Thùy Trâm có thể tìm được cho mình một công việc tốt theo đúng ngành nghề. Nhưng theo tiếng gọi thiêng liêng của miền Nam ruột thịt, người con gái Hà Nội ấy đã xung phong vào miền Nam, nơi những chiến sĩ đang chiến đấu ác liệt nhất, anh dũng nhất.

Ngày 22/6/1970, trong một chuyến công tác từ vùng núi Ba Tơ về đồng bằng, Bệnh xá Đức Phổ bị lính Mỹ tập kích và đồng chí Đặng Thùy Trâm anh dũng hy sinh khi chưa tròn 28 tuổi đời.

Sau khi tập kích bắn phá Bệnh xá Đức Phổ, Fredric Whitehurst - một lính Mỹ, tại chiến trường Đức Phổ, Quảng Ngãi tìm thấy một cuốn sổ tay được bọc bằng vải, định châm lửa đốt nhưng người thông dịch của ông đã cản: "Đừng đốt. Bản thân nó đã có lửa rồi!". Nghe lời khuyên, người lính Mỹ ấy đã không đốt quyển sổ tay. Đó là cuốn nhật ký của một nữ chiến sĩ, một bác sĩ có cái tên thật đẹp: Đặng Thùy Trâm.

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

 - Đặng Thùy Trâm: 1942 – 1970. - Quê quán: Hà Nội. - Chị tốt nghiệp Đại học Y Hà Nội năm 1966, chị xung phong vào công tác ở chiến trường miền Nam trong những năm khốc liệt của cuộc kháng chiến chốn Mỹ cứu nước và được phân công phụ trách một bệnh viện ở huyện Đức Phổ, Quảng Ngãi, chuyên điều trị cho các thương bệnh binh. - Ngày 22/6/1970 trong một chuyến công tác, chị bị địch phục kích và anh dũng hi sinh khi chưa đầy 28 tuổi.

2. Tác phẩm

 - Nhật kí Đặng Thùy Trâm là tập nhật kí được nữ bác sĩ Đặng Thùy Trâm viết ừ năm 1968 đến 1970. - Tác giả ghi chép chân thực về cuộc sống hàng ngày của bản thân và đồng đội ở nơi tuyến đầu chống đến quốc Mỹ, về nỗi đau của dân tộc Việt Nam trong chiến tranh và cả khát khao cháy bỏng ngày đất nước hòa bình để chị được trở về với Hà Nội thân yêu.

Nhiệm vụ 1: Bố cục và mạch logic của văn bản.

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập.

 - GV chia lớp thành các nhóm thảo luận trong vòng 3 phút để trả lời câu hỏi sau đây. + Văn bản trên gồm 3 phần, được trích từ ba đoạn khác nhau của Nhật kí Đặng Thùy Trâm nhưng giữa chúng vẫn có mạch logic gắn kết nội dung. Em hãy nêu nội dung của từng phần và chỉ ra mạch logic gắn kết đó? - Các nhóm tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập.

 - Các nhóm thảo luận để trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận.

 - GV mời đại diện các nhóm lên bảng yêu cầu các nhóm khác nhận xét, góp ý, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

 - GV nhận xét, chốt kiến thức.

II. Bố cục và mạch logic của văn bản.

1. Nội dung của từng phần trong đoạn trích Nhật kí Đặng Thùy Trâm:

 + Phần 1: Kể về những công việc hàng ngày của tác giả cũng như câu chuyện về những thanh niên hiếu học, kiên cường và mạnh mẽ.  + Phần 2: Sự hi sinh, đánh đổi những ước mơ, hoài bão cá nhân và tuổi thanh xuân cống hiến cho trận chiến. + Phần 3: Nỗi nhớ nhà da diết sâu thẳm trong trái tim của chủ thể, và sự kiên cường vượt qua cảm xúc cá nhân và gian khó trên chiến trận.

1. Mạch logic gắn kết

Là những suy nghĩ cũng như cảm xúc của tác giả ngày một sâu sắc. Nếu ban đầu, tác giả suy nghĩ về thực tại của cuộc sống và con người, về những cô cậu thanh niên vất vả thì phần sau tác giả suy tư sâu lắng về chính bản thân mình cũng đã hi sinh rất nhiều ước vọng bản thân. Sâu xa hơn, tác giả nghĩ đến gia đình của mình, tình cảm cá nhân bủa vây len lỏi là nỗi nhớ quê da diết.

Nhiệm vụ 2: Sự kiện và chủ thể trần thuật

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập.

 - GV hướng dẫn HS tìm hiểu về văn bản thông qua 2 trạm dừng chân: + Trạm 1: Hãy chỉ ra những sự kiện và suy nghĩ của tác giả được thể hiện trong từng phần của văn bản? + Trạm 2: Nêu nhận xét của em về chủ thể trần thuật?

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

 - Các nhóm tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập.

 - Các nhóm thảo luận để trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận.

 - Hành trình theo các trạm dừng chân. - GV theo dõi và điều hành hỗ trợ HS khi cần.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

 - GV nhận xét, chốt kiến thức.

III. Sự kiện và chủ thể trần thuật

HS Hoàn thành phiếu học tập số 1