Giáo án dạy thêm Ngữ văn 9 Chân trời bài 4: Truyện lạ nhà thuyền chài (Lê Thánh Tông)

Ngày soạn: …/…/…

Ngày dạy: …/…/…

ÔN TẬP VĂN BẢN: CHUYỆN LẠ NHÀ THUYỀN CHÀI

1. MỤC TIÊU
2. Kiến thức

•  Ôn tập những kiến thức về tác giả Lê Thánh Tông và văn bản Chuyện lạ nhà thuyền chài.
• Nhận biết và phân tích được một số yếu tố trong truyện truyền kì: không gian, thời gian, chi tiết, cốt truyện, nhân vật chính, lời người kể chuyện.
• Nhận biết và phân biệt được lời người kể chuyện và lời nhân vật, lời đối thoại và độc thoại trong văn bản.
• Phân tích được thông tin cơ bản của văn bản.

- Ghi nhớ, khắc sâu những đặc điểm của thể loại văn bản Chuyện lạ nhà thuyền chài.

1. Năng lực 

Năng lực chung

• Năng lực tự học và tự chủ: Tìm kiếm thông tin, đọc sách giáo khoa, quan sát hình ảnh để hiểu về văn bản đã học.
• Năng lực giao tiếp và hợp tác: Thảo luận nhóm để thực hiện phiếu học tập, hợp tác để giải quyết vấn đề về văn bản đã học.
• Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thu thập và làm rõ các thông tin liên quan đến bài học; biết đề xuất và phân tích được một số giải pháp giải quyết vấn đề.

Năng lực đặc thù

• Năng lực thu thập thông tin liên quan đến tác phẩm Chuyện lạ nhà thuyền chài.
• Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về tác phẩm.
• Năng lực phân tích, đánh giá được đặc điểm nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm.
• Năng lực nhận biết và phân tích các nội dung bao quát của văn bản: chi tiết tiêu biểu, đề tài, câu chuyện, nhân vật.
• Năng lực phân tích sự khác nhau giữa cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp; cách dùng dấu câu khi dẫn trực tiếp và gián tiếp.
• Năng lực phân tích, so sánh văn bản với các văn bản khác cùng chủ đề.

1. Về phẩm chất

• Trân trọng, yêu quý những con người có phẩm chất tốt đẹp.
• Liên hệ trách nhiệm của bản thân.

1.  PHƯƠNG TIỆN VÀ HỌC LIỆU
2. Chuẩn bị của giáo viên

• Giáo án;
• Phiếu bài tập;
• Tranh ảnh về tác giả, tác phẩm;
• Bảng phân công nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp;
• Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà;

1. Chuẩn bị của HS: SGK, SBT Ngữ Văn 9, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn bài học, bảng phân công nhiệm vụ đã chuẩn bị ở nhà, vở ghi.

III. TIẾN TRÌNH ÔN TẬP

A. KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: HS kết nối với kiến thức đã học buổi sáng để trả lời nhanh câu hỏi tự luận nhắc lại kiến thức buổi sáng.

b. Nội dung: GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân và điền vào chỗ trống.

c. Sản phẩm: Những chia sẻ của học sinh.

d. Tổ chức thực hiện

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập 

- GV yêu cầu HS điền từ phù hợp vào các chỗ trống:

+ Thân em như ...

Phất phơ trước chợ biết vào tay ai?

+ Thân em thời trắng phận em tròn

Bảy nổi ba chìm mấy nước non

Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn

Nhưng em vẫn giữ ...

+ Thân em vất vả trăm bề

Sớm đi ruộng lúa tối về ruộng dâu

Có … chẳng kịp chải đầu

Có … chẳng kịp têm trầu mà ăn.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS liên hệ thực tế, dựa vào hiểu biết của bản thân và chia sẻ trong nhóm.

- GV quan sát, hỗ trợ HS thực hiện (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 – 3 HS trình bày trước lớp. 

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá.

- Đáp án:

+ Thân em như tấm lụa đào,

Phất phơ trước chợ biết vào tay ai?

+ Thân em thời trắng phận em tròn

Bảy nổi ba chìm mấy nước non

Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn

Nhưng em vẫn giữ tấm lòng son.

+ Thân em vất vả trăm bề

Sớm đi ruộng lúa tối về ruộng dâu

Có lược chẳng kịp chải đầu

Có cau chẳng kịp têm trầu mà ăn.

- Gợi mở: Văn học trung đại rất quan tâm đến hình ảnh người phụ nữ, khắc họa người phụ nữ với những phẩm chất, tính cách đáng quý, đáng trân trọng. Hãy cùng gặp nhân vật Ngọa Vân, ôn tập lại bài học Chuyện lạ nhà thuyền chài.

B. NHẮC LẠI KIẾN THỨC BÀI HỌC

1. Mục tiêu: Giúp HS ôn tập, nắm chắc các đơn vị kiến thức, rèn luyện kĩ năng đọc hiểu văn bản Chuyện lạ nhà thuyền chài, nhận diện và phân tích các bút pháp nghệ thuật thể hiện trong văn bản. 
2. Nội dung: Nhắc lại các kiến thức văn bản Chuyện lạ nhà thuyền chài.
3. Sản phẩm: Câu trả lời của cá nhân hoặc sản phẩm nhóm. 
4. Tổ chức thực hiện

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: HS củng cố, mở rộng kiến thức đã học về văn bản Chuyện lạ nhà thuyền chài.

b. Nội dung:

- GV đưa ra câu hỏi để HS củng cố kiến thức bài Chuyện lạ nhà thuyền chài.

- GV hướng dẫn HS thực hiện phần Luyện tập theo văn bản đọc. 

c. Sản phẩm:

- Phiếu bài tập của HS.

- Câu trả lời các câu hỏi vận dụng.

d. Tổ chức thực hiện

Nhiệm vụ 1: Trả lời câu hỏi trắc nghiệm

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV phát Phiếu bài tập cho HS thực hiện nhanh tại lớp. 

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ:

- HS vận dụng kiến thức đã học về văn bản Chuyện lạ nhà thuyền chài hoàn thành Phiếu bài tập. 

- GV quan sát, hỗ trợ HS thực hiện (nếu cần thiết). 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 – 3 HS đọc đáp án trước lớp theo Phiếu bài tập. 

- GV mời một số HS khác đọc đáp án khác (nếu có). 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn đáp án:

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới.

Nhiệm vụ 2: Luyện tập theo văn bản 

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV hướng dẫn làm bài vào vở, cho HS luyện tập theo những nhiệm vụ cụ thể sau:

Câu 1: Theo em trong tác phẩm “Chuyện lạ nhà thuyền chài” có những chi tiết kì ảo nào? Nêu tác dụng của các chi tiết kì ảo.

Câu 2: Không gian kì ảo và thời gian kì ảo có tác dụng gì đối với tác phẩm?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS vận dụng kiến thức đã học để hoàn thành bài luyện tập vào vở.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện một số HS trình bày trước lớp. 

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.

- GV gợi ý:

Câu 1: Các chi tiết kì ảo trong tác phẩm:

- Bố mẹ Thúc Ngư đi lạc đến đảo ấp.

- Ngọa Vân là dòng dõi “hải tiên”.

- Những món ăn “ngon tuyệt phẩm, thơm lạ thường” mà cha Ngọa Vân thết đãi ông bà thông gia.

- Hình ảnh “gã bán kinh” kéo thuyền, đẩy thuyền như bay trên biển “tựa người nhưng không phải người; vảy rồng mồm giải, mặt thú thân xà”.

- Chi tiết rút đường của Ngoạ Vân.

- Ngoạ Vân hiện nguyên hình, cứu gia đình chồng trong cơn bão biển.

- Ngoạ Vân đã nhổ ra một điểm dãi trắng trao cho Thúc Ngư và dặn đem hoà với nước thì sẽ không bị chìm, nói xong hoá thành rồng bay về phương Tây Bắc.

• Tác dụng: Làm câu chuyện trở nên li kì, hấp dẫn hơn phù hợp với chủ đề và nhân vật. Chính những phép thần thông như vậy mới phù hợp với dòng dõi tiên của Ngoạ Vân.

Câu 2: 

--------------- Còn tiếp ---------------