Giáo án dạy thêm Ngữ văn 9 Chân trời bài 2: Về hình tượng bà Tú trong bài "Thương vợ" (Chu Văn Sơn)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ: Nhắc lại kiến thức

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS trả lời:

+ Nhắc lại một số hiểu biết về tác giả Chu Văn Sơn và văn bản Về hình tượng bà Tú trong bài “Thương vợ”.

+ Văn bản được trình bày theo cách nào?

+ Hãy thể hiện mối quan hệ giữa luận đề với các luận điểm và bằng chứng trong văn bản.

+ Tổng kết giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản Về hình tượng bà Tú trong bài “Thương vợ”.

• HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

• HS làm việc theo cặp đôi hoặc đọc lại văn bản theo yêu cầu suy nghĩ để hoàn thành nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

• GV mời 2-3 HS trình bày trước lớp yêu cầu cả lớp nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

• GV nhận xét đánh giá chốt kiến thức.

Nhắc lại kiến thức 

1. Tác giả - tác phẩm
2. Tác giả

• Chu Văn Sơn (1962 – 2019).
• Quê quán: Đông Hương, Thành phố Thanh Hóa, Tỉnh Thanh Hóa.
• Là nhà giáo, nhà phê bình văn học, nhà văn tài năng.
• Ông có nhiều tác phẩm đặc sắc ở hai lĩnh vực: phê bình văn học và sáng tác văn học.
• Tác phẩm tiêu biểu: Thơ, điệu hồn và cấu trúc; Ba đỉnh cao Thơ mới (tiểu luận, phê bình văn học); Tự tình cùng Cái Đẹp (tùy bút, tản văn).

1. Tác phẩm

In trong Tác phẩm văn học trong nhà trường – những vấn đề trao đổi, tập 2, NXB Giáo dục Việt Nam, 2012.

1. Phân tích văn bản
2. Văn bản được trình bày theo cách khách quan và chủ quan. 

• Cách trình bày vấn đề khách quan:

Thể hiện qua các thông tin, bằng chứng khách quan:

+ Đặc điểm gia đình nhà nho theo ảnh hưởng Nho giáo (Hình tượng bà Tú thuộc về kiểu gia đình nhà nho theo ảnh hưởng Nho giáo…)

+ Đặc điểm bối cảnh xã hội Tây Tàu nhộn nhạo và ảnh hưởng của bối cảnh xã hội ấy đến gia đình (nền tảng của kiểu gia đình ấy đã đến hồi lung lay khi bước vào buổi Tây Tàu nhộn nhạo này… khi mà đô thị hóa làm ra cái cảnh “phố nửa làng” ở đất Vị Xuyên này…)

+ Đặc điểm cuộc đời bà Tú: bươn chải để đợi chồng thành đạt.

• Cách trình bày vấn đề chủ quan:

Thể hiện qua các từ ngữ, câu văn, hình ảnh cho thấy tình cảm, đánh giá chủ quan:

+ Về bối cảnh xã hội và ảnh hưởng của nó đến gia đình bà Tú: “thời buổi Tây Tàu nhộn nhạo”, “không còn đâu cảnh thơ mộng”, “không còn được ở yên trong một mái nhà – dầu vất vả mà êm đềm thanh thản” → Thể hiện thái độ không đồng tình với những nhộn nhạo, đảo lộn giá trị của bối cảnh xã hội đương thời.

+ Về hình tượng bà Tú: “bà Tú đã bị cái thời buổi ấy ném ra ngoài cuộc đời phiền tạp”, “bà Tú cũng bị dạt theo cuộc sống bươn chải nhất thời để đợi chồng thành đạt”, “bươn chải đã thành số phận của bà” → Thể hiện tình cảm xót thương, trân trọng đối với bà Tú.

1. Mối quan hệ giữa luận đề với các luận điểm và bằng chứng trong văn bản

Luận đề: Hình tượng bà Tú trong bài “Thương vợ”

• Luận điểm 1: Hình tượng bà Tú thuộc về kiểu gia đình nhà nho theo ảnh hưởng Nho giáo.

+ Bằng chứng cho thấy đặc điểm gia đình Nho giáo:

• Không coi trọng sản nghiệp, chỉ chú trọng danh vị.
• Những gia đình như thế người chồng miệt mài đèn sách, còn người vợ nuôi sống gia đình với hi vọng một ngày kia chồng đỗ đạt làm quan, cả họ được nhờ, thay đổi phận vị…

+ Bằng chứng cho thấy ảnh hưởng của bối cảnh xã hội đến gia đình: nền tảng kiểu gia đình ấy đến hồi lung lay khi bước vào thời buổi Tây Tàu nhộn nhạo này…

+ Bằng chứng cho thấy số phận của bà Tú: khi mà đô thị hóa đã làm ra cái cảnh “phố nửa làng” ở đất Vị Xuyên này, thì bà Tú cũng bị dạt theo cuộc sống bươn chải nhất thời để đợi chồng thành đạt.

• Luận điểm 2: Hình tượng bà Tú trong hai câu đề hiện lên như chân dung một cuộc đời, một duyên phận.

+ Bằng chứng: Phần trích dẫn hai câu đề bài thơ.

+ Bằng chứng: dẫn ra từ hai câu đề: “quanh năm”, “mom sông”, “nuôi đủ năm con với một chồng”, “chồng”.

• Luận điểm 3: Hình tượng bà Tú trong hai câu thực trong không gian xã hội, giữa cảnh chợ đời, là con người công việc.

+ Phần trích dẫn hai câu thực.

+ Bằng chứng dẫn ra: “lặn lội thân cò”, “quãng vắng”, “eo sèo”.

+ Bằng chứng dẫn ra từ ca dao để so sánh: “Cái cò lặn lội bờ sông”, “Gánh gạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non”.

• Luận điểm 4: Hình tượng bà Tú trong hai câu luận chính là bà Tú với mối quan hệ với gia đình.

+ Phân tích dẫn hai câu luận của bài thơ.

+ Các bằng chứng dẫn ra từ hai câu luận: “âu đành phận”, “dám quản công”.

1. Tổng kết
2. Nội dung

Văn bản đã làm rõ nét hơn hình ảnh bà Tú – hình ảnh tiêu biểu cho những người phụ nữ Việt thời bấy giờ. Trong hoàn cảnh nhốn nháo, đầy biến động, hình ảnh bà Tú hiện lên với sự lam lũ, vất vả, để từ đó làm sáng lên vẻ đẹp cần cù, chịu thương chịu khó và tính cách nhẫn nại, bao dung của người phụ nữ.

1. Nghệ thuật

• Hệ thống luận điểm củng cố vô cùng vững chắc cho luận đề.
• Các luận điểm, lí lẽ, bằng chứng được thể hiện sáng rõ, hợp lí.
• Cách triển khai logic, phù hợp với tác phẩm.
• Ngôn ngữ dễ hiểu, tinh tế giúp văn bản truyền đạt một cách dễ dàng và nhanh chóng.

Trường THCS:………………………

Lớp:…………………………………..

Họ và tên:……………………………..

PHIẾU BÀI TẬP

VĂN BẢN “VỀ HÌNH TƯỢNG BÀ TÚ TRONG BÀI “THƯƠNG VỢ””

Khoanh tròn vào đáp án đặt trước câu trả lời đúng:

Câu 1: Văn bản Về hình tượng bà Tú trong bài “Thương vợ” là của ai?

A. Tú Xương.

B. Hoài Chân.

C. Chu Văn Sơn.

D. Hoài Thanh.

Câu 2: Luận đề trong tác phẩm Về hình tượng bà Tú trong bài “Thương vợ” là gì?

A. Lên án chế độ phong kiến hà khắc.

B. Hình tượng bà Tú trong bài “Thương vợ”.

C. Lên án những kẻ bất nhân, phi nghĩa, tráo trở.

D. Thể hiện gánh nặng của người phụ nữ trung đại.

Câu 3: Bà Tú sống trong kiểu gia đình nào?

A. Gia đình Nho giáo.

B. Gia đình Đạo giáo.

C. Gia đình Thần giáo.

D. Gia đình Phật giáo.

Câu 4: Hình tượng bà Tú trong hai câu thực được khắc họa như thế nào?

A. Hình tượng bà Tú trong không gian xã hội, giữa cảnh chợ đời, là con người công việc.

B. Hình tượng bà Tú trong không gian gia đình, mối quan hệ giữa bà Tú và gia đình.

C. Hình tượng bà Tú thuộc về kiểu gia đình nhà nho theo ảnh hưởng Nho giáo.

D. Hình tượng bà Tú chính là chân dung một cuộc đời, một duyên phận vất vả, nặng nhọc.

Câu 5: Bà Tú sống trong hoàn cảnh nào?

A. Hoàn cảnh xã hội phong kiến nặng nề.

B. Hoàn cảnh xã hội mới, cải cách và mở cửa.

C. Hoàn cảnh Tây – Tàu náo nhiệt, bình yên.

D. Hoàn cảnh Tây – Tàu nhộn nhạo, đầy biến động.