Giáo án dạy thêm Ngữ văn 9 Chân trời bài 3: Ngọ Môn (Theo Lê Đình Phúc)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ: Nhắc lại kiến thức

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS trả lời:

+ Nhắc lại một số hiểu biết về văn bản giới thiệu một danh lam thắng cảnh hoặc di tích lịch sử và xuất xứ văn bản “Ngọ Môn”.

+ Trình bày bố cục của văn bản “Ngọ Môn”.

+ Thông tin trong văn bản được trình bày như thế nào? 

+ Các phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản như thế nào? Nêu tác dụng của các phương tiện phi ngôn ngữ.

+ Tổng kết giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản “Ngọ Môn”.

• HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

• HS làm việc theo cặp đôi hoặc đọc lại văn bản theo yêu cầu suy nghĩ để hoàn thành nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

• GV mời 2-3 HS trình bày trước lớp yêu cầu cả lớp nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

• GV nhận xét đánh giá chốt kiến thức.

Nhắc lại kiến thức 

1. Văn bản giới thiệu một danh lam thắng cảnh hoặc di tích lịch sử

a. Văn bản giới thiệu một danh lam thắng cảnh hoặc di tích lịch sử

- Khái niệm: Thuộc loại văn bản thông tin, cung cấp cho người đọc thông tin về một danh lam thắng cảnh hoặc di tích lịch sử.

- Cấu trúc: 3 phần

+ Phần mở đầu: Giới thiệu khái quát về danh lam thắng cảnh hoặc di tích lịch sử.

+ Phần nội dung: Giới thiệu có hệ thống những phương diện khác nhau của danh lam thắng cảnh hoặc di tích lịch sử.

+ Phần kết thúc: Nhận xét khái quát về giá trị của danh lam thắng cảnh hoặc di tích lịch sử trong đời sống văn hóa, tinh thần của con người; có thể bày tỏ tình cảm, thái độ của người viết.

- Đặc điểm hình thức: Có thể sử dụng các đề mục để làm nổi bật thông tin chính; một số từ ngữ chuyên ngành; từ ngữ giàu giá trị biểu cảm…

- Cách trình bày thông tin: Thường được trình bày theo trình tự thời gian, không gian, cách phân loại đối tượng…

b. Xuất xứ văn bản “Ngọ Môn”

- Trích trong Huế - di tích lịch sử - văn hóa – danh thắng, NXB Chính trị quốc gia, 1997.

1. Phân tích văn bản
2. Bố cục văn bản

+ Title

+ Phần 1 (Từ Ngọ Môn là cổng chính đến ngày 30/8/1945): Giới thiệu khái quát về Ngọ Môn.

+ Phần 2 (Tiếp đến có tính mũ thuật cao): Đặc điểm kiến trúc và nét riêng trong cách trang trí.

+ Phần 3 (Còn lại): Nhận xét khái quát về Ngọ Môn.

1. Thông tin được trình bày trong văn bản

Văn bản trình bày theo các đối tượng được phân loại:

- Giới thiệu tổng quan: Ngọ Môn là công trình kiến trúc triều Nguyễn hội tụ nhiều giá trị độc đáo. Vì vậy, từ lâu, cùng với nhiều danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử khác, Ngọ Môn đã được xem là hình ảnh tiêu biểu cho cố đô Huế.

- Khái quát về các đối tượng được phân loại:

+ Đặc điểm kiến trúc Ngọ Môn: 

• Hệ thống nền đài.
• Hệ thống lầu Ngũ Phụng.

+ Nét riêng trong cách trang trí Ngọ Môn: 

• Những ống ngói.
• Hình trang trí làm bằng mảnh sứ màu.
• Trang trí gỗ trên lan can.

- Giới thiệu chi tiết từng đối tượng cụ thể:

+ Hệ thống nền đài

+ Hệ thống lầu Ngũ Phụng

+ Trang trí lan can…

=> Tác dụng: Làm cho văn bản một cách mạch lạc rõ ràng, đầy đủ thông tin, người đọc dễ hiểu về di tích lịch sử.

1. Các phương tiện phi ngôn ngữ

Hình 1: Ngọ Môn

Hình 2: Một góc nền đài và lầu Ngũ Phụng

=> Tác dụng: Cung cấp hình ảnh một cách trực qua, làm người đọc dễ hình dung hơn về di tích Ngọ Môn.

1. Tổng kết
2. Nội dung

- Cung cấp thông tin cho người đọc về Ngọ Môn – một di tích lịch sử ấn tượng của Huế nói riêng và Việt Nam nói chung: vị trí, lịch sử hình thành, đặc điểm kiến trúc và nét riêng trong cách trang trí Ngọ Môn.

- Cho thấy giá trị lịch sử, văn hóa mà Ngọ Môn đang có và khẳng định Ngọ Môn là một công trình ấn tượng và đặc sắc nhất đối với mỗi người Việt.

1. Nghệ thuật

- Bố cục bài viết chặt chẽ, logic.

- Ngôn từ dễ hiểu, đơn giản.

- Sử dụng hệ thống phương tiện phi ngôn ngữ có hiệu quả cao trong việc truyền đạt nội dung văn bản. 

- Cách trình bày văn bản: Văn bản trình bày theo các đối tượng được phân loại.

Trường THCS:………………………

Lớp:…………………………………..

Họ và tên:……………………………..

PHIẾU BÀI TẬP

VĂN BẢN “NGỌ MÔN”

Khoanh tròn vào đáp án đặt trước câu trả lời đúng:

Câu 1: Ngọ Môn thuộc khu di tích nào?

A. Di tích Cố đô Huế.

B. Di tích Hoàng Thành Thăng Long.

C. Di tích Thành nhà Hồ.

D. Di tích Cổ Loa.

Câu 2: Ngọ Môn được xây dựng dưới triều đại nào?

A. Triều nhà Lê.

B. Triều nhà Trần.

C. Triều nhà Hồ.

D. Triều nhà Nguyễn.

Câu 3: Tổng thể Ngọ Môn chia làm mấy hệ thống?

A. Bốn hệ thống.

B. Ba hệ thống.

C. Hai hệ thống.

D. Một hệ thống.

Câu 4: Ngọ Môn được dành cho ai đi?

A. Vua.

B. Hoàng hậu.

C. Quan văn.

D. Quan võ.

Câu 5: Vì sao có tên gọi lầu Ngũ Phụng?

A. Lầu được khắc hình năm con chim phụng.

B. Nhìn từ xa trông giống những con chim phụng đang bay.

C. Lầu được khắc hình năm con chim khổng tước.

D. Nhìn từ xa trông giống những con chim khổng tước đang bay.