Giáo án dạy thêm Ngữ văn 9 Chân trời bài 5: Ôn tập thực hành tiếng Việt

Ngày soạn:…./…./….

Ngày dạy:…../…../…..

ÔN TẬP THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: ĐIỂN TÍCH, ĐIỂN CỐ

I. MỤC TIÊU

1. Kiến thức

• Củng cố kiến thức về điển tích, điển cố.
• Luyện tập theo kiến thức tiếng việt điển tích, điển cố.

2. Năng lực

Năng lực chung

• Biết lắng nghe và có phản hồi tích cực trong giao tiếp.
• Biết chủ động đề xuất mục đích hợp tác khi được giao nhiệm vụ.
• Biết xác định được những công việc có thể hoàn thành tốt nhất bằng hợp tác theo nhóm.

Năng lực đặc thù

• Nhận biết được điển tích, điển cố và phân tích được tác dụng của chúng.

3. Phẩm chất

• Có trách nhiệm trong việc thực hiện nhóm và vận dụng trong tạo lập văn bản.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

a. Chuẩn bị của giáo viên

• Giáo án;
• Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;
• Tranh ảnh về nhà văn hình ảnh;
• Bảng phân công nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp;
• Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà.

b. Chuẩn bị của HS: SGK, SBT Ngữ Văn 9, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn bài học, vở ghi.

III. TIẾN TRÌNH ÔN TẬP

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, huy động tri thức nền, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập tạo tâm thế tích cực cho HS khi vào bài học.

b. Nội dung: GV đưa câu hỏi. 

c. Sản phẩm: HS thực hiện.

d. Tổ chức thực hiện

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV đặt câu hỏi: Hãy sưu tầm một số câu thơ có sử dụng điển tích, điển cố. Chỉ ra điển tích điển cố đó.

“Thu lạnh càng thêm nguyệt tỏ ngời

Đàn ghê như nước lạnh trời ơi!

Long lanh tiếng sỏi vang vang hận

Trăng nhớ Tầm Dương, nhạc nhớ người…”

(Nguyệt cầm – Xuân Diệu)

Đầu lòng hai ả tố nga ,

Thúy Kiều là chị em là Thúy Vân.

Mai cốt cách tuyết tinh thần,

Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười.

Vân xem trang trọng khác vời,

Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang.

Hoa cười ngọc thốt đoan trang,

Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da.

Kiều càng sắc sảo mặn mà,

So bề tài sắc lại là phần hơn:

Là thu thủy nét xuân sơn,

Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh.

(Truyện Kiều – Nguyễn Du)

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS tiếp nhận nhiệm vụ học tập.

- GV quan sát và hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động thảo luận.

- GV mời 1-2 HS đại diện các nhóm trình bày kết quả chuẩn bị.

- GV quan sát và gợi mở.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, gợi mở:

- GV dẫn dắt vào nội dung mới: Trong văn học việc sử dụng điển cố, điển tích là điều vô cùng dễ gặp. Hầu hết các tác giả sử dụng điển cố, điển tích để thể hiện dụng ý nghệ thuật của mình. Trong bài học hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau ôn tập lại kiến thức điển tích, điển cố. 

B. HOẠT ĐỘNG ÔN TẬP KIẾN THỨC

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS củng cố lại kiến thức Thực hành tiếng Việt – điển tích, điển cố (Khái niệm, đặc điểm, cách sử dụng và làm bài tập luyện tập).

b. Nội dung: GV hướng dẫn HS thực hành luyện tập.

c. Sản phẩm học tập: HS nhắc lại lý thuyết và chuẩn kiển thức GV.

d. Tổ chức thực hiện:

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: HS củng cố, mở rộng kiến thức đã học.

b. Nội dung:

- GV phát Phiếu bài tập cho HS thực hiện nhanh tại lớp.

- GV hướng dẫn HS thực hiện phần Luyện tập theo kiến thức tiếng Việt.

c. Sản phẩm:

- Phiếu bài tập của HS.

- Câu trả lời các câu hỏi vận dụng.

d. Tổ chức thực hiện

Nhiệm vụ 1: Trả lời câu hỏi trắc nghiệm

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập 

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ:

- HS vận dụng kiến thức đã học về văn bản hoàn thành Phiếu bài tập.

- GV quan sát, hỗ trợ HS thực hiện (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 – 3 HS đọc đáp án trước lớp theo Phiếu bài tập. 

- GV mời một số HS khác đọc đáp án khác (nếu có). 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn đáp án:

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới.

Nhiệm vụ 2: Luyện tập theo văn bản 

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV hướng dẫn làm bài vào vở, cho HS luyện tập theo những nhiệm vụ cụ thể sau:

Câu 1: Tìm điển tích, điển cố trong những ngữ liệu dưới đây:

1. Đội trời đạp đất ở đời

Họ Từ tên Hải vốn người Việt Đông.

1. Nhớ ơn chín chữ cao sâu,

Một ngày một ngả bóng dâu tà tà.

1. Vân Tiên tả đột hữu xung

Khác gì Triệu Tử mở vòng Đương Dương.

1. Công danh nam tử còn vương nợ

Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ Hầu.

1. Trên tay khép mở tanh chiều nhạn

Trước mặt đi về gấp bóng câu.       

f. Quản bao thân trẻ dãi dầu

Mang đai Tử Lộ, quảy bầu Nhan Uyên.

Câu 2: Giải thích điển tích, điển cố được in đậm trong những ngữ liệu sau:

--------------- Còn tiếp ---------------