Giáo án Ngữ văn 11 kết nối Bài 7 Đọc 2: Và tôi vẫn muốn mẹ

Ngày soạn: …/…/…

Ngày dạy: …/…/….

TIẾT: VĂN BẢN 2: VÀ TÔI VẪN MUỐN MẸ

1. MỤC TIÊU
2. Kiến thức

• Nắm được những được những đặc điểm cơ bản của truyện kí – một thể loại chú trọng ghi chép sự thực đời sống và thể hiện bằng văn bản giàu yếu tố tự sự (có tình huống, sự kiện cốt truyện, nhân vật…).
• Qua việc đọc văn bản được tác giả tạo nên bằng cách ghi lại lời kể của một nhân vật có thật, đề cập đến những chuyện xảy ra trong kí ức, phân tích và hiểu được tính chất phi hư cấu và hư cấu trong truyện kí.

2. Năng lực

Năng lực chung

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập hay theo nhóm; Trao đổi tích cực với giáo viên và các bạn khác trong lớp.
• Năng lực tự chủ và tự học: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.
• Giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết phối hợp với bạn bè khi làm việc nhóm, tư duy logic, sáng tạo khi giải quyết vấn đề.

Năng lực đặc thù

• Nắm được những được những đặc điểm cơ bản của truyện kí – một thể loại chú trọng ghi chép sự thực đời sống và thể hiện bằng văn bản giàu yếu tố tự sự (có tình huống, sự kiện cốt truyện, nhân vật…) qua văn bản Và tôi vẫn muốn mẹ…
• Qua việc đọc văn bản được tác giả tạo nên bằng cách ghi lại lời kể của một nhân vật có thật, đề cập đến những chuyện xảy ra trong kí ức, phân tích và hiểu được tính chất phi hư cấu và hư cấu trong truyện kí qua văn bản Và tôi vẫn muốn mẹ…

3. Phẩm chất

• Thấu hiểu và cảm thông với con người ở những cảnh ngộ khác nhau.

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
2. Đối với giáo viên

• Giáo án;
• Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;
• Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp;
• Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà;

2. Đối với học sinh

• SGK, SBT Ngữ văn 11.
• Soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
2. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, huy động tri thức nền, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập tạo tâm thế tích cực cho HS khi vào bài học Và tôi vẫn muốn mẹ…
3. Nội dung: GV hướng dẫn HS thảo luận theo nhóm đôi: “Hãy chia sẻ câu chuyện cảm động nói về tình cảm mẹ con mà bạn từng biết qua các tác phẩm nghệ thuật (văn học, sân khấu, điện ảnh,..). Qua thực tế cuộc sống xung quanh, bạn biết được gì về những hậu quả mà chiến tranh gây ra đối với đời sống con người?”
4. Sản phẩm: Những chia sẻ của học sinh.
5. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS thảo luận theo nhóm đôi: “Hãy chia sẻ câu chuyện cảm động nói về tình cảm mẹ con mà bạn từng biết qua các tác phẩm nghệ thuật (văn học, sân khấu, điện ảnh,..). Qua thực tế cuộc sống xung quanh, bạn biết được gì về những hậu quả mà chiến tranh gây ra đối với đời sống con người?”.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS huy động tri thức nền, trải nghiệm cá nhân thực hiện yêu cầu được giao.

- GV quan sát, hỗ trợ HS thực hiện (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 – 3 HS trình bày trước lớp.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá.

- Gợi ý:

+ Văn học: Trong lòng mẹ -  Nguyên Hồng (trích Những ngày thơ ấu), Hãy chăm sóc mẹ - Shin Kyung-sook, Người mẹ cầm súng ­­– Nguyễn Thi,…

Ví dụ: Hãy chăm sóc mẹ - Shin Kyung-sook

Mẹ là một điều tuyệt vời nhất mà thượng đế mang đến cho mỗi người con, cho mỗi người con cuộc sống và luôn che chở, bảo vệ, cùng khóc và cùng cười với những đứa con trong hành trình cuộc đời này.  Hãy chăm sóc mẹ là những câu chuyện được kể luân phiên nhau dưới dòng hồi tưởng suy ngẫm của các thành viên trong gia đình: cô con gái thứ, người anh cả và người chồng. Câu chuyện bắt đầu bằng tin người mẹ bị lạc ở ga tàu, trong chuyến tàu cùng chồng từ quê lên thăm các con ở thành phố. Bà đã bị lạc hơn một tuần rồi, nhưng chẳng hề có chút tin tức nào về bà. Người mẹ trong câu chuyện vốn là người có tính cộc cằn, khó tính, dù thực sự bà là một người nhân hậu và luôn yêu thương các con. Tuy nhiên, chính vẻ vỏ bọc cọc cằn, khó tính đó, lại là rào cản tình cảm lớn đối với những đứa con, với người chồng và với người chị dâu. Tình cảm họ dành cho bà rất ít ỏi, thậm chí có người còn ghét bà. 

Cho đến khi bà đi lạc, họ dường như mới nhận ra những tình cảm chân thành bà dành cho họ tuyệt vời như thế nào. Từng nhân vật hồi tưởng về người mẹ theo dòng kì ức của mình về mẹ, để rồi theo dòng kí ức ấy, họ nhận ra sự thực rằng bản thân mình đã vô tâm, vô cảm với mẹ, với vợ mình. Tình cảm của người phụ nữ bất hạnh ấy dành cho chồng, cho con lớn lao, cao cả đến nhường nào và bà bày tỏ những tình cảm ấy qua một cách riêng của mình. Bà chăm lo chu toàn cho những đứa con của mình trong những năm tháng tuổi thơ, tần tảo, hi sinh nuôi lớn các con nên người. Hình ảnh mẹ theo kí ức của từng người hiện ra những điều hoài niệm kèm với sự hối lỗi của chính họ. Họ luôn trăn trở vì đã lạc mất mẹ, đã không quan tâm đến những cảm xúc, suy nghĩ của bà trước đây. Liệu những đứa con có thể tìm thấy mẹ mình không, bà có trở về với gia đình hay không, hay bà sẽ đi lạc mãi mãi, cùng đôi chân tập tễnh do bị thương vì đi lạc một quãng đường dài. 

Hãy chăm sóc mẹ là một lời nhắc nhở cho chúng ta. Với ai còn mẹ, xin đừng quá mải mê với những cuộc chơi xô bồ, vội vã, với đồng tiền hay công việc mà quên mất mẹ đang ngày ngày ngóng chờ con trở về thăm. Đừng để mình gặp phải những câu chuyện như những đứa con trong truyện, chỉ đến khi không thể gặp mẹ được nữa, họ mới hối hận về những điều mình đã làm với mẹ. Chỉ khi đó, ta mới nhận ra để bù đắp cho những hy sinh của mẹ dành cho mình đã quá muộn. 

- GV dẫn dắt vào bài học mới: Bersot nói: “Trong vũ trụ có lắm kì quan, nhưng kì quan đẹp nhất là trái tim người mẹ”. Tình mẫu tử luôn là thứ tình cảm thiêng liêng, cao đẹp nhất, là sự vỗ về, ôm ấp tuổi thơ ta đến khi chúng ta trưởng thành, mẹ vẫn luôn là một phần quan. Trong bài học ngày hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về văn bản “Và tôi vẫn muốn mẹ…” để thấu tỏ được nỗi niềm khao khát có mẹ của một đứa trẻ trong hình hài một người lớn nhé!

1. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Đọc – hiểu văn bản

1. Mục tiêu: Nhận biết và hiểu được một số đặc trưng của văn bản truyện kí.
2. Nội dung: HS sử dụng SGK, quan sát, chắt lọc kiến thức trả lời những câu hỏi liên quan đến bài học.
3. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS và chuẩn kiến thức của GV.
4. Tổ chức thực hiện: