Giáo án Ngữ văn 8 cánh diều Bài 3 Nói và nghe: Tóm tắt nội dung thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên

HOẠT ĐỘNG CỦA GV- HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS đọc SGK và trả lời các câu hỏi sau:

+ Thế nào là tóm tắt nội dung thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên?

+ Ta cần lưu ý những gì trong quá trình tóm tắt nội dung của bài trình bày?

- GV dành khoảng 5 phút cho HS tự soát lại nội dung bài nói đã chuẩn bị ở nhà (dựa trên hướng dẫn của SHS và những nhiệm vụ được GV giao thực hiện trước đó).

- GV hướng dẫn:

a) Đề bài: Nghe bạn thuyết minh giải thích hiện tượng núi lửa, ghi lại các ý chính của bài thuyết trình đó

b) Tìm ý và lập dàn ý

- GV yêu cầu HS tìm ý cho bài nói bằng cách đặt ra và trả lời các câu hỏi sau:

+ Núi lửa là gì?

+ Núi lửa gồm những bộ phận gì?

+ Có bao nhiêu loại núi lửa?

+ Trình bày cách hoạt động của núi lửa

+ Nêu lợi ích và tác hại của núi lửa

+ …

- GV yêu cầu HS lập dàn ý, tổ chức hệ thống các ý theo ba phần

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS nghe câu hỏi, thảo luận nhóm và hoàn thành yêu cầu.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe và nhận xét, góp ý, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức và ghi lên bảng.

1. Thế nào là tóm tắt nội dung thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên?

Khi nghe người khác thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên, để nắm được nội dung thông tin, cần biết tóm tắt ý chính của người nói. Tóm tắt ý chính của nội dung bài nói cũng giống như tóm tắt ý chính của một văn bản viết; về độ dài có thể khác nhau, nhưng cần nêu được các ý chính của bài trình bày. Kĩ năng tóm tắt văn bản có tác dụng rất lớn trong việc giúp các em nắm bắt nội dung chính của bài nói; rèn luyện kĩ năng tìm ý, lập dàn ý khi thực hành nói hoặc viết kiểu bài này.

2. Lưu ý

- Chú ý nghe kĩ nội dung thuyết minh giải thích mà người nói đã trình bày.

- Tùy theo yêu cầu tóm tắt để lựa chọn và ghi lại các ý chính theo hệ thống: ý lớn, ý nhỏ, các ví dụ minh họa tiêu biểu,…

3. Chuẩn bị

a) Đề bài

b) Tìm ý và lập dàn ý

* Tìm ý

- Núi lửa là ngọn núi có miệng ở đỉnh, các chất khoáng được nóng chảy với nhiệt độ và áp suất cao bị phun ra ngoài.

- Một ngọn núi lửa hoàn chỉnh sẽ có cấu tạo gồm 7 bộ phận.

- Phân loại núi lửa:

+ Dựa theo hình dáng: núi lửa hình chóp và núi lửa hình khiên

+ Dựa theo dạng thức hoạt động: núi lửa thức, núi lửa ngủ và núi lửa chết.

- Hoạt động của núi lửa: Đá nóng chảy liên tục được đẩy lên phía trên, những ngọn núi liên tục tăng về độ cao. Khi áp lực của các dòng chảy mắc ma phun trào lên trên qua miệng núi thì gây ra hiện tượng núi lửa phun trào.

- Tác hại của hiện tượng: mỏ khoáng sản phong phú, năng lượng địa nhiệt, đất đai tơi xốp, màu mỡ.

- Lợi ích của hiện tượng: làm biến đổi môi trường sinh thái, suy giảm tài nguyên sinh học của vùng bị ảnh hưởng, tăng tính nhạy cảm của những thiên tai nguy hiểm, …

* Lập dàn ý