Giáo án Ngữ văn 8 cánh diều Bài 7 Viết: Phân tích một tác phẩm thơ

HOẠT ĐỘNG CỦA GV- HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu kiểu bài và những lưu ý

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập cho HS

GV yêu cầu HS dựa vào nội dung SHS cùng kiến thức đã chuẩn bị trước đó trả lời câu hỏi:

- Thế nào là kiểu bài phân tích một tác phẩm thơ?

- Theo em, một bài văn phân tích một tác phẩm thơ cần phải lưu ý những điều gì?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

HS nghe câu hỏi, thảo luận nhóm và hoàn thành yêu cầu.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

GV mời đại diện HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe và nhận xét, góp ý, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả HS thực hiện nhiệm vụ học tập

GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức è Ghi lên bảng.

1. Thế nào là kiểu bài phân tích một tác phẩm thơ?

- Yêu cầu chung là chỉ ra và làm rõ những điểm nổi bật (thành công, có thể cả hạn chế) trong nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. Cũng có thể đi sâu và tìm hiểu từng vấn đề, khía cạnh của bài thơ hoặc tập thơ, nêu những phát hiện riêng của bản thân về tác phẩm

2. Lưu ý đối với việc phân tích một tác phẩm thơ

- Đọc kĩ tác phẩm, chú ý xác định nội dung và các yếu tố hình thức nổi bật. Chỉ ra giá trị của các yếu tố hình thức trong việc thể hiện nội dung, chủ đề của tác phẩm, nhất là các sáng tạo độc đáo của người viết.

- Xác định các luận điểm trong bài viết, lựa chọn các bằng chứng từ bài thơ cho mỗi luận điểm.

- Liên hệ, so sánh với các bài thơ có cùng đề tài, chủ đề, thể loại để làm sáng tỏ thêm giá trị của bài thơ được phân tích.

- Suy nghĩ, nhận xét về những thành công và hạn chế (nếu có) của bài thơ, về giá trị, sự tác động của tác phẩm đối với người đọc cũng như bản thân em.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 2: Thực hành viết theo các bước

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV cho HS tự nghiên cứu phần Thực hành trang 49

- GV hướng dẫn HS:

Đề bài: “Phân tích bài thơ Vịnh khoa thi Hương của Trần Tế Xương”

a. Chuẩn bị

- Đọc kĩ đề bài, xác định yêu cầu thực hiện

- Đọc lại bài thơ Vịnh khoa thi Hương, chú ý đến các yếu tố như thể loại, niêm, luật của bài thơ, cách gieo vần, …

- Lựa chọn một vài hình thức nghệ thuật nổi bật nhất của tác phẩm

b. Tìm ý, lập dàn ý

Tìm ý: Tìm ý cho bài viết bằng cách đặt và trả lời các câu hỏi:

- Chủ đề của bài thơ là gì?

- Nghệ thuật trào phúng của bài thơ có điểm gì đặc sắc? Các biểu hiện của nghệ thuật trào phúng là gì? Ví dụ:

+ Trần Tế Xương đã chọn những hình ảnh nào của khoa thi Hương năm Đinh Dậu? Hình ảnh đó có gì đặc biệt?

+ Việc lựa chọn ngôn từ để khắc hoạ các hình ảnh trên có gì đặc biệt? Có thể thay thế các từ ngữ trên bằng từ ngữ khác không?

+ Tác giả đã sử dụng phép đối như thế nào để nghệ thuật trào phúng được phát huy triệt để?

+ …

GV hướng dẫn HS lập dàn ý cho bài văn.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS nghe yêu cầu, thực hiện theo các bước để viết bài.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trình bày phần chuẩn bị.

- Các HS khác góp ý, bổ sung cho bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức è ghi lên bảng.

2. Thực hành viết theo các bước

Đề bài: “Phân tích bài thơ Vịnh khoa thi Hương của Trần Tế Xương”

a. Chuẩn bị

b. Tìm ý và lập dàn ý

- Mở bài: giới thiệu khái quát về bài Vịnh khoa thi Hương, tác giả và nghệ thuật trào phúng của bài thơ

- Thân bài

+ Trình bày chủ đề của bài thơ

+ Phân tích nghệ thuật lựa chọn và xây dựng hình ảnh. Lí giải vì sao nhà thơ lại sử dụng các hình ảnh ấy và phân tích để thấy được nghệ thuật trào phúng

+ Chỉ ra và phân tích tác dụng của các phép đối được tác giả sử dụng để tạo nên những hình ảnh, ngôn từ trào phúng đặc sắc và gây ấn tượng mạnh mẽ

+ Nêu lên những suy nghĩ và cảm xúc của bản thân về nội dung và nghệ thuật của bài thơ

- Kết bài: Khái quát, tổng hợp lại vấn đề đã được trình bày: Nội dung và một số hình thức nghệ thuật của bài thơ Vịnh khoa thi Hương đã cho thấy tài năng trào phúng bậc thầy của Trần Tế Xương