Giáo án Toán 8 chân trời Chương 5 Bài 2: Tọa độ của một điểm và đồ thị của hàm số

HĐ CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV yêu cầu HS hoạt động nhóm đôi thảo luận thực hiện yêu cầu của HĐKP1.

+ GV hướng dẫn HS dóng toạ độ(dóng xuống Ox và dóng sang Oy) của con tàu và hòn đảo.

 GV chốt đáp án, giới thiệu dẫn dắt, đặt câu hỏi và rút ra kết luận về mặt phẳng toạ độ:

"Trên một mặt phẳng, ta vẽ hai trục số Ox và Oy vuông góc với nhau tại gốc O như Hình 1. Khi đó, ta có hệ trục toạ độ Oxy, các trục Ox, Oy, ta gọi là trục toạ độ. Cụ thể Ox gọi là trục hoành (nằm ngang); Oy là trục tung (thẳng đứng)"

- GV mời một vài HS đọc khung kiến thức trọng tâm về "Mặt phẳng toạ độ" và "Toạ độ của một điểm trên mặt phẳng toạ độ".

- GV lưu ý HS phần Chú ý: SGK - tr11:

" Trên mặt phẳng toạ độ, mỗi điểm P xác định đúng một cặp số (a; b)

- GV phân tích Ví dụ 1, hướng dẫn HS cách xác định toạ độ của điểm A và yêu cầu HS xác định toạ độ điểm B, C.

- GV cho HS áp dụng hoàn thành Thực hành 1.

- HS vận dụng kiến thức vừa học vào thực tế đọc toạ độ con tàu trên mặt phẳng toạ độ hoàn thành Vận dụng 1.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

- HĐ cá nhân: HS suy nghĩ, áp dụng kiến thức hoàn thành vở.

- HĐ cặp đôi, nhóm: các thành viên trao đổi, đóng góp ý kiến và thống nhất đáp án.

Cả lớp chú ý thực hiện các yêu cầu của GV, chú ý bài làm các bạn và nhận xét.

- GV: quan sát và trợ giúp HS. 

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

- HS trả lời trình bày miệng/ trình bày bảng, cả lớp nhận xét, GV đánh giá, dẫn dắt, chốt lại kiến thức.

Bước 4: Kết luận, nhận định: GV tổng quát, nhận xét quá trình hoạt động của các HS, cho HS nhắc lại khái niệm mặt phẳng toạ độ và cách tìm toạ độ của một điểm trên mặt phẳng toạ độ.

1. Toạ độ của một điểm

HĐKP1:

+ Con tàu ở vị trí A có tọa độ (x,y) tương ứng là (4; 8)

+ Hòn đảo ở vị trí B có tọa độ (x,y) tương ứng là (-3; 7)

Kết luận

Mặt phẳng toạ độ:

Trên mặt phẳng, ta vẽ hai trục số Ox và Oy vuông góc với nhau tại gốc O của mỗi trục, khi đó ta có hệ trục tọa độ Oxy.

Các trục Ox, Oy gọi là các trục tọa độ. Ox gọi là trục hoành và thường được vẽ nằm ngang, Oy gọi là trục tung và thường được vẽ thẳng đứng. Giao điểm O được gọi là gốc toạ độ.

Mặt phẳng có hệ trục toạ độ Oxy gọi là mặt phẳng toạ độ Oxy. Hai trục Ox, Oy chia mặt phẳng toạ độ Oxy thành bốn góc: góc phần tư thứ I, II, III, IV. Các đơn vị dài trên hai trục toạ độ thường được chọn bằng nhau (nếu không nói gì thêm).

Toạ độ của một điểm trên mặt phẳng toạ độ

Ta xác định vị trí một điểm P trong mặt phẳng toạ độ Oxy bằng cách dùng hai số thực như sau:

Từ P vẽ các đường vuông góc với các trục toạ độ cắt trục hoành tại điểm a và trục tung tại điểm b. Khi đó cặp số (a; b) gọi là toạ độ của điểm P và kí hiệu P(a; b). Số a gọi là hoành độ và số b gọi là tung độ của điểm P.

Gốc toạ độ O có toạ độ là (0; 0).

Chú ý:

Trên mặt phẳng toạ độ, mỗi điểm P xác định đúng một cặp số (a; b).

Ví dụ 1: (SGK – tr11)

Thực hành 1

Qua E kẻ các đường thẳng vuông góc với hai trục tọa độ, các đường này cắt Ox tại điểm -3 và cắt Oy tại điểm 4. Ta được tọa độ điểm E là (-3;4)

Tương tự, ta có: O(0;0); F(3; -5).

Vận dụng 1:

Qua A kẻ các đường thẳng vuông góc với hai trục tọa độ, các đường này cắt Ox tại 4 và cắt Oy tại 8. Ta được tọa độ A của con thuyền là (4;8).

Tương tự, ta có tọa độ B của hòn đảo là (-3;7).

HĐ CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV tổ chức cho HS làm việc cá nhân hoàn thành HĐKP2: GV cho HS hoàn thành lần lượt các yêu cầu

+ Kẻ một đường thẳng vuông góc với Ox tại điểm 6

+ Kẻ một đường thẳng vuông góc với Oy tại điểm 4.

+ GV lưu ý HS hoành độ viết trước, tung độ viết sau,

 GV mời một vài HS đọc kết quả sau đó chốt đáp án  GV dẫn dắt, cách xác định toạ độ của một điểm như trong khung kiến thức trọng tâm.

(GV gọi một vài HS đọc lại khung kiến thức).

- GV lưu ý HS phần Chú ý (SGK-tr12)

- GV cho HS áp dụng kiến thức hướng dẫn HS cách trình bày Ví dụ 2.

 GV chữa, chốt đáp án.

- HS củng cố và rèn kĩ năng trình bày cách xác định một điểm trên mặt phẳng toạ độ khi biết toạ độ của nó hoàn thành Thực hành 2 vào vở cá nhân:

+ GV mời 3 bạn lên trình bày bảng

 Từ kết quả của bài tập Thực hành 2, GV lưu ý cho HS các lỗi sai hay mắc phải.

- GV tổ chức cho HS làm việc theo nhóm trao đổi thảo luận giải bài toán Vận dụng 2.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

- HĐ cá nhân: HS suy nghĩ, vận dụng quy tắc hoàn thành vở.

- HĐ cặp đôi, nhóm: các thành viên trao đổi, đóng góp ý kiến và thống nhất đáp án.

Cả lớp chú ý thực hiện các yêu cầu của GV, chú ý bài làm các bạn và nhận xét.

- GV: quan sát và trợ giúp HS. 

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

- HS trả lời trình bày miệng/ trình bày bảng, cả lớp nhận xét, GV đánh giá, dẫn dắt, chốt lại kiến thức.

Bước 4: Kết luận, nhận định: GV tổng quát, nhận xét quá trình hoạt động của các HS, cho HS nhắc lại cách xác định một điểm trên mặt phẳng toạ độ khi biết toạ độ của nó.

2. Xác định một điểm trên mặt phẳng toạ độ khi biết toạ độ của nó

HĐKP2.

- Kẻ một đường thẳng vuông góc với Ox tại điểm 6 và một đường thẳng vuông góc với Oy tại điểm 4.

Hai đường thẳng này cắt nhau tại A có tọa độ (6;4).

 Kết luận:

Để xác định một điểm P có toạ độ là (a;b), ta thực hiện các bước sau:

- Tìm trên trục hoành điểm a và vẽ đường thẳng vuông góc với trục này tại điểm a.

- Tìm trên trục tung điểm b và vẽ đường thẳng vuông góc với trục này tại điểm b.

- Giao điểm của hai đường thẳng vừa vẽ cho ta điểm P cần tìm.

Chú ý: Trên mặt phẳng toạ độ, mỗi cặp số (a;b) xác định một điểm P duy nhất.

Ví dụ 2: SGK – tr12

Thực hành 2.

Các  điểm C(3;0), D(0;-2), E(-3;-4) được xác định trên mặt phẳng tọa độ Oxy như sau:

Vận dụng 2.

HS thực hành trên bản đồ dưới sự hướng dẫn của GV.