Giáo án Ngữ văn 12 Kết nối bài 2: Thực hành tiếng Việt Tác dụng của một số biện pháp tu từ trong thơ

Ngày soạn: …/…/…

Ngày dạy: …/…/…

TIẾT    : THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: TÁC DỤNG CỦA MỘT SỐ BIỆN PHÁP TU TỪ TRONG THƠ

(1 tiết)

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ: 

• HS nhận biết được khái niệm, đặc điểm và tác dụng của một số biện pháp tu từ trong thơ.

• HS hiểu tác dụng cũng như ý nghĩa của việc sử dụng các biện pháp tu từ trong việc thể hiện hàm ý của tác giả.

2. Năng lực

Năng lực chung:

• Năng lực tự học và tự chủ: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập hay theo nhóm; Trao đổi tích cực với giáo viên và các bạn khác trong lớp.

• Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thu thập và làm rõ các thông tin liên quan đến bài học; biết đề xuất và phân tích được một số giải pháp giải quyết vấn đề.

Năng lực đặc thù

• Nhận biết được các đặc điểm, tác dụng của biện pháp tu từ sử dụng trong thơ.

• Biết cách vận dụng vào giao tiếp và tạo lập văn bản.

3. Phẩm chất

• Biết cách ứng dụng cho phù hợp với bối cảnh giao tiếp và tạo lập văn bản.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

-   Giáo án

• SGK, SGV Ngữ văn 12;

• Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;

• Tranh ảnh về tác giả, tác phẩm;

• Bảng phân công nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp;

• Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà;

2. Đối với HS

• SGK, SBT Ngữ văn 12.

• Sách tham khảo, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học…

• Bảng giao nhiệm vụ học tập đã chuẩn bị ở nhà.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của mình. 

b. Nội dung: GV đưa cho HS câu hỏi để nghiên cứu trả lời.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV cho HS câu hỏi:

Câu 1: Câu thơ sau sử dụng biện pháp tu từ nào?

“Áo bào thay chiếu anh về đất

Sông Mã gầm kên khúc độc hành”.

A. Nói giảm nói tránh.

B. Ẩn dụ.

C. Nhân hóa.

D. Hoán dụ.

Câu 2: Xác định biện pháp tu từ được sử dụng trong 2 câu thơ sau:

“Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng

Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ”.

A. Nhân hóa, ẩn dụ.

B. Hoán dụ.

C. So sánh.

D. Điệp ngữ.

Câu 3: Xác định biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ sau:

“Tôi muốn tắt nắng đi

Cho màu đừng nhạt mất

Tôi muốn buộc gió lại

Cho hương đừng bay đi”

A. Nhân hóa.

B. Hoán dụ.

C. Điệp ngữ.

D. So sánh.

Câu 4: Câu thơ “Áo chàm đưa buổi phân ly/ Cầm tay nhau biết nói hôm nay” sử dụng biện pháp tu từ nào?

A. So sánh.

B. Hoán dụ.

C. Ẩn dụ.

D. Nhân hóa.

Câu 5: Những biện pháp tu từ nào được tác giả sử dụng trong khổ thơ sau:

"tiếng ghi ta nâu

bầu trời cô gái ấy

tiếng ghi ta lá xanh biết mấy

tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan

tiếng ghi ta ròng ròng

máu chảy."

A. Hoán dụ, ẩn dụ, lặp cấu trúc

B. Nhân hóa, so sánh, nói quá.

C. So sánh, liệt kê, điệp ngữ.

D. Điệp ngữ, ẩn dụ, nhân hóa.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS liên hệ thực tế, dựa vào hiểu biết của bản thân cùng trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hỗ trợ HS thực hiện (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1-2 HS trả lời câu hỏi.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, có thể phản biện nếu thấy không đúng.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức: 

- GV dẫn dắt vào bài học mới: Các biện pháp tu từ được sử dụng rất nhiều trong thể loại thơ ca. Không chỉ góp phần tạo nên tính “nhạc” mà còn có ý nghĩa vô cùng lớn lao trong việc thể hiện ý nghĩa cũng như thông điệp mà tác giả muốn truyền tải. Trong bài học ngày hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về các biện pháp tu từ trong thơ.

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về lý thuyết

a. Mục tiêu: Nhận biết dấu hiệu của biện pháp tu từ được sử dụng trong thơ.

b. Nội dung: HS sử dụng SGK, quan sát, chắt lọc kiến thức trả lời những câu hỏi liên quan đến bài học.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS và chuẩn kiến thức của GV.

d. Tổ chức thực hiện:

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: HS củng cố, mở rộng kiến thức đã học về biện pháp tu từ trong thơ.

b. Nội dung: Sử dụng SGK, kiến thức đã học để trả lời các câu hỏi liên quan đến biện pháp tu từ trong thơ.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS và chuẩn kiến thức của GV.

d. Tổ chức thực hiện

--------------- Còn tiếp ---------------