Giáo án Ngữ văn 11 cánh diều Bài 1 Đọc 3: Tôi yêu em

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu về tác giả - tác phẩm cũng như bố cục bài thơ

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV chuyển giao nhiệm vụ: Chia HS thành 4 nhóm dựa vào SGV cùng phần tìm hiểu tại nhà hãy trả lời các câu hỏi sau:

+ Trình bày hiểu biết của em về tác giả Pu-skin?

+ Trình bày hoàn cảnh ra đời của tác phẩm Tôi yêu em? Xác định chủ đề của bài thơ?

+ Ý nghĩa nhan đề của tác phẩm?

+ Xác định bố cục tác phẩm?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc cá nhân, vận dụng kiến thức đã học để thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 1 HS của mỗi nhóm lần lượt trình bày kết quả thảo luận.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

I. Tìm hiểu về tác giả - tác phẩm cũng như bố cục bài thơ

1. Tác giả

- Tên: A – lếch –xan-đrơ Xéc-ghê-ê-vích Pu-skin

- Năm sinh: 1799 -1837

- Được sinh ra trong một gia đình quý tộc lâu đời ở Mát-xcơ-va

- Người đặt nền móng đầu tiên cho văn học hiện thực Nga thế kỉ XIX

- Các sáng tác của ông thể hiện tuyệt đẹp tâm hồn nhân dân Nga cùng khát khao tự do và tình yêu.

- Một số tác phẩm tiêu biểu của ông bao gồm có: Tôi yêu em, Ep-ghê –nhi Ô –nhê-ghin, Con đầm pích.

2. Tác phẩm

a. Hoàn cảnh sáng tác

- Thời kì sống ở Xanh Pê –téc-bua, Pu-skin thường hay lui tới nhà vị Chủ tịch Viện hàn lâm nghệ thuật Nga để gặp gỡ người làm nghệ thuật và cũng vì cô con gái chủ nhà là A.A Ô-lê-nhia xinh đẹp

- Mùa hè năm 1828, Pu-skin ngỏ lời cầu hôn nhưng không được nhận lời

- Năm 1829, bài thơ ra đời như chuyện tình đơn phương thu nhỏ.

b. Chủ đề bài thơ

+ Bài thơ tôn vinh phẩm giá con người:

· Con người biết yêu say đắm, yêu hết mình nhưng cũng rất chân thành đằm thắm

· Trong tình yêu cũng có lúc đau khổ nhưng con người biết nhận tất cả đau khổ về mình, có lí trí sáng suốt, tỉnh táo để kìm nén tình cảm – nhất là tình yêu đơn phương.

a.    Ý nghĩa nhan đề

+ Trong nguyên bản bài thơ không có tên. Nhan đề “Tôi yêu em” là do người dịch đạt.

+ Trong tiếng Nga có thể dịch ra thành: tôi yêu em, tôi yêu chị, tôi yêu cô, anh yêu em.

+ Song người dịch chọn “Tôi yêu em” đảm bảo 2 tiêu chí:

·      Phù hợp với sắc thái tình cảm vừa gần gũi vừa xa cách, vừa đằm thắm, vừa dang dở của hình tượng bài thơ.

·      Phù hợp với một bài thơ viết về tình yêu đôi lứa.

b.    Bố cục

Bài thơ chia làm 3 phần

+ Phần 1: Bốn câu đầu: Những mâu thuẫn giằng xé trong tâm trạng nhân vật trữ tình

+ Phần 2: câu 5 và 6: Thể hiện nỗi đau tuyệt vọng

+ Phần 3: Hai câu còn lại: Sự chân thành vị tha cao thượng của nhân vật trữ tình

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Những mâu thuẫn giằng xé trong tâm trạng nhân vật trữ tình

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm nhỏ (4 – 6 HS) đọc văn bản Tôi yêu em và trả lời câu hỏi:

+ Tình yêu của nhân vật trữ tình dành cho em được thể hiện như thế nào?

+ Mạch thơ ở khổ đầu có sự thay đổi đột ngột thể hiện điều gì?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV mời 1 - 2 HS đại diện trình bày kết quả chuẩn bị.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

Nhiệm vụ 2: Nỗi đau khổ tuyệt vọng của nhân vật trữ tình

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm nhỏ (4 – 6 HS) đọc văn bản Tôi yêu em và trả lời câu hỏi:

·       Tình yêu của nhân vật tôi được thể hiện như thế nào qua 2 câu thơ tiếp theo?

·       Việc sử dụng các từ chỉ trạng thái cảm xúc có tác dụng gì?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV mời 1 - 2 HS đại diện trình bày kết quả chuẩn bị.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

Nhiệm vụ 3: Sự cao thượng chân thành của nhân vật trữ tình

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân và trả lời câu hỏi:

I. Những mâu thuẫn giằng xé trong tâm trạng nhân vật trữ tình

a. Hai câu đầu

+ Nhân vật trữ tình xưng “tôi” => Sắc thái trang trọng, vừa xa cách, vừa gần gũi

· Tôi yêu em: Lời giãi bày, bộc bạch tình cảm chân thành thiết tha.

· Ngọn lửa tình: Hình ảnh ẩn dụ thể hiện tình yêu cháy bỏng, nồng nàn

· Giọng thơ có sự dè dặt, ngập ngừng trong lời thổ lộ: “có thể”; “chưa hẳn”

ð Qua hai câu thơ đầu là lời bày tỏ tình yêu chân thành, tha thiết của một trái tim thủy chung

b.Hai câu thơ sau

+ Giọng thơ có sự thay đổi đột ngột bởi từ “Nhưng” quan hệ tương phản -> mạch thơ thay đổi đột ngột -> tạo mâu thuẫn trong tâm trạng xảm xúc.

· Không: quyết định chối bỏ dứt khoát

· Bận lòng, bóng u hoài: Sự éo le trong tình cảm của các nhan vật trữ tình.

=>Lý trí >< tình cảm

=> Sự day dứt do những mâu thuẫn giằng xé khi ngọn lửa tình yêu đang ngùn ngụt cháy nhưng phải dập tắt ngay để em không phải bận lòng thêm nữa.

=> vẻ đẹp nhân cách của nhân vật trữ tình: trung thực, chân thành, biết vượt qua thói vị kỉ để dành sự thanh thản cho người mình yêu.

II. Nỗi đau khổ tuyệt vọng của nhân vật trữ tình

“Tôi yêu em” điệp ngữ được lặp lại thể hiện tình yêu đối với “em”

+ Tình cảm của nhân vật trải qua nhiều cung bậc khác nhau như:

·      Âm thầm: giữ kín trong lòng

·      Không hi vọng: Không còn niềm tin vào mối tình của mình nữa

·      Lòng ghen: một thứ gia vị để khẳng định tình yêu mãnh liệt

+ Nhịp thơ nhanh, dồn dập, nhiều chỗ ngắt nhịp với những trạng thái chỉ thời gian “khi”; “lúc” -> Sắc thái đa dạng trong tình yêu.

ð Tình yêu đơn phương, khao khát trong thầm lặng, dằn vặt  trong tuyệt vọng, đau khổ.

III.Sự cao thượng chân thành của nhân vật trữ tình

+ Cụm từ “tôi yêu em” lặp lại lần thứ 3 để tiếp tục khẳng định tình yêu “tôi” dành cho “em” là lời chân thành đằm thắm.

+ Ở đây tác giả nói “cầu em được người tình như tôi đã yêu em”: Là lời cầu chúc vô cùng chân thành, cao thượng và hàm chứa nhiều ý vị.

-