Giáo án Ngữ văn 11 cánh diều Bài 4 Viết: Viết bài thuyết minh tổng hợp

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu đặc điểm của văn bản thuyết minh tổng hợp.

Bước 1. Giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS từ các văn bản đọc hiểu trong SGK để nêu lên các đặc điểm của văn bản thuyết minh tổng hợp.

- Từ đó rút ra cách hiểu về văn bản thuyết minh tổng hợp.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

HS làm việc theo nhóm và trình bày sản phẩm

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

GV mời đại diện một số nhóm thuyết minh sản phẩm của nhóm.

Bước 4. Đánh giá, kết luận

- Dựa trên kết luận về đặc điểm của văn bản thuyết minh tổng hợp GV nhận xét câu trả lời của HS.

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu cách viết bài văn thuyết minh tổng hợp.

Bước 1. Giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: để viết bài thuyết minh tổng hợp cần chú ý những gì?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ học tập

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

HS làm việc theo nhóm và trình bày sản phẩm

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

GV mời đại diện một số nhóm thuyết minh sản phẩm của nhóm.

Bước 4. Đánh giá, kết luận

- Dựa trên kết luận về đặc điểm của văn bản thuyết minh tổng hợp GV nhận xét câu trả lời của HS, chữa lỗi và chốt kiến thức.

I. Đặc điểm của văn bản thuyết minh tổng hợp.

1. Xét ngữ liêu: Phải coi luật pháp như khí trời để thở

- Đề tài: Văn bản Phải coi luật pháp như khí trời để thở viết về vấn đề con người phải coi pháp luật như khí trời để thở nếu muốn xã hội văn minh.

- Bố cục của văn bản: 5 phần

+ Phần 1: Mở đầu – Sa pô

+ Phần 2: Bàn về vấn đề an toàn lao động

+ Phần 3: Bàn về vấn đề tai nạn giao thông.

+ Phần 4: Bàn về các trò đùa tai hại.

+ Phần 5: Phải coi luật pháp quan trọng như khí trời để thở.

- Sự kết hợp của các yếu tố:

2. Đặc điểm của văn bản thuyết minh tổng hợp:

- Văn bản thuyết minh tổng hợp: là một loại văn bản mô tả và giải thích một chủ đề hoặc vấn đề cụ thể một cách chi tiết và đầy đủ.

- Mục đích: cung cấp một cái nhìn tổng quan và đầy đủ về một chủ đề, bao gồm những thông tin, dữ liệu, và ý kiến từ nhiều nguồn khác nhau.

- Đề tài: viết về nhiều đề tài khác nhau, phụ thuộc vào lĩnh vực và mục đích cụ thể của việc thuyết minh:

+ Nghiên cứu khoa học

+ Kiến thức chuyên môn

+ Xu hướng và thống kê

+ Lịch sử sự kiện

+ Phân tích và đánh giá

+ Nguyên tắc và hướng dẫn

- Có sự kết hợp giữa các yếu tố:

+ Tự sự

+ Miêu tả

+ Nghị luận

+ Thuyết minh

+ Biểu cảm

II. Cách viết văn bản thuyết minh tổng hợp

1. Xác định đề tài

- Đặt câu hỏi để xác định mục tiêu và mục đích của văn bản.

- Thu thập thông tin liên quan đến chủ đề

- Xác định phạm vi, khía cạnh của vấn đề

- Xác định đối đối tượng công chúng muốn truyền đạt thông tin. 

2. Cách thức triển khai và trình bày nội dung

-  Giới thiệu, đặt vấn đề giới thiệu chủ đề

- Cung cấp thông tin cơ bản về chủ đề

- Phân tích các thông tin và dữ liệu đưa ra.

- Trình bày quan điểm của bản thân về chủ đề

- Trình bày các gợi ý và giải pháp một cách rõ ràng và thuyết phục.

- Kiểm tra và đánh giá lại văn bản để đảm bảo tính logic, sự thuyết phục và rõ ràng

3. Cách kết hợp các yếu tố

- Sắp xếp theo cấu trúc logic

- Sử dụng các từ nối như "đầu tiên", "thứ hai", "cuối cùng", "tương tự", "tuy nhiên", "do đó" và "bởi vậy" để kết nối các ý và câu với nhau.

- Sử dụng đoạn văn, mỗi đoạn trình bày một ý chính

- Sử dụng tiêu đề để giới thiệu nội dung từng đoạn

- Sử dụng hình ảnh và biểu đồ

- Sử dụng ví dụ và trích dẫn

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Chuẩn bị ở nhà

Bước 1. Giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS trình bày phần chuẩn bị ở nhà theo nội dung ý a - SGK/119

- HS tiếp nhận nhiệm vụ học tập

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

HS suy nghĩ và trả lời

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

GV mời đại diện một số vài HS đại diện trả lời câu hỏi

Bước 4. Đánh giá, kết luận

- Dựa trên kết luận về đặc điểm của văn bản thuyết minh tổng hợp GV nhận xét câu trả lời của HS, chữa lỗi và chốt kiến thức

Nhiệm vụ 2: Tìm ý và lập dàn ý

Bước 1. Giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành 3 nhóm để trả lời các câu hỏi và xây dựng dàn ý cụ thế:

III. Thực hành viết bài thuyết minh tổng hợp.

Đề bài: Em hãy viết bài thuyết minh giới thiệu phẩm chất tiêu biểu của người Việt Nam.

1. Chuẩn bị ở nhà

– Tìm hiểu đề văn để biết các thông tin chính trước khi viết.

+Trọng tâm cần làm rõ: giới thiệu về phẩm chất tiêu biểu của con người Việt Nam. + Kiểu văn bản chính: thuyết minh tổng hợp.

+ Phạm vi dẫn chứng: dẫn chứng thực tế; kiến thức lịch sử và thơ văn liên quan.

Xem lại phần Kiến thức ngữ văn và phần Đọc hiểu các văn bản thông tin tổng hợp trong Bài 4.

– Đọc kĩ các nội dung nêu ở mục 1. Định hướng.

Tìm các tư liệu liên quan đến đề tài đã xác định (các bài viết, tranh, ảnh và thông tin; những câu chuyện về người Việt Nam,...).

2. Tìm ý và lập dàn ý

a. Tìm ý

- Người Việt Nam có nhiều phẩm chất tiêu biểu được đánh giá cao và đặc biệt là: