Giáo án Toán 4 cánh diều Bài 88: Biểu đồ cột

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú, kích thích sự tò mò của HS trước khi vào bài học.

b. Cách thức tiến hành:

- GV tổ chức cho HS chơi trò chơi "Ai nhanh hơn?".

- GV viết lên bảng lớp, yêu cầu HS thực hiện để tạo thành những dãy số liệu.

+ Số bạn nữ trong tổ: …; …; …; …

+ Tổ trưởng đếm nhanh và lên viết trên bảng lớp (hoặc báo số lượng cho GV viết).

+ Tổ nào báo số lượng nhanh nhất và chính xác thì thắng lượt chơi đó.

- GV có thể cho HS chơi 3 lượt: số bạn nam, số bạn cột tóc, … Tổ nào có nhiều lượt thắng nhất thì thắng cuộc.

- GV trình chiếu (hoặc treo) hình ảnh Khởi động cho HS sắm vai đọc lời thoại.

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Để đọc được số liệu thông qua biểu đồ tranh cô trò mình đến với bài học hôm nay "Bài 88: Biểu đồ cột.".

B. HOẠT ĐỘNG KHÁM PHÁ, HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI.

a. Mục tiêu:

- HS đọc và mô tả được các số liệu ở dạng biểu đồ cột

- HS nêu được một số nhận xét đơn giản từ biểu đồ cột: số lượng, so sánh số liệu, …

b. Cách thức tiến hành:

 Nhiệm vụ 1 : Hình thành kiến thức về biểu đồ cột

Dưới đây là biểu đồ cho biết số học sinh lựa chọn vật nuôi trong gia đình.

- GV giới thiệu : Tìm hiểu về số HS lựa chọn vật nuôi, người ta thu thập, phân loại, kiểm đếm và thể hiện qua biểu đồ cột. Đây là biểu đồ cột.

(GV có thể trình chiếu hoặc treo hình vẽ giúp HS dễ quan sát và tập trung).

- GV đưa ra câu hỏi gợi mở giúp HS nhận biết thông tin trên một biểu đồ cột cho sẵn :

+ Khi tìm hiểu một biểu đồ cột, trước hết ta quan tâm thông tin sau :

·      Biểu đồ này biểu thị gì ? (Đọc tên biểu đồ : Số học sinh lựa chọn vật nuôi trong gia đình).

·      Hàng ngang bên dưới cho biết gì ? (Các con vật nuôi).

·      Nhận xét sự liên quan của độ cao các cột tô màu với số ghi ở cột bên trái ? (Dựa vào các số này, ta biết số học sinh lựa chọn vật nuôi trong nhà).

+ Ở biểu đồ này, số học sinh được ghi trên đầu mỗi cột.

+ Mỗi cột biểu thị số học sinh ứng với từng con vật.

Nhiệm vụ 2 : Hình thành kiến thức về cách đọc biểu đồ cột

- GV đưa ra câu hỏi giúp HS đọc số liệu trên biểu đồ :

·      Biểu đồ này có mấy cột ? (4 cột)

·      Tại sao lại có  cột ? (vì có 4 vật nuôi)

·      Đó là những con vật nào ? (Chó, Mèo, Thỏ, Cá)

·      Bên dưới mỗi cột ghi gì ? (tên con vật)

·      Trên đầu mỗi cột ghi gì ? (số học sinh lựa chọn)

- HS (nhóm bốn) thảo luận, thực hiện những yêu cầu của GV.

+ Mỗi vật nuôi có bao nhiêu học sinh chọn ?

+ Dùng các từ nhiều nhất, ít nhất, nhiều hơn, ít hơn để so sánh số học sinh đã chọn ứng với con vật.

- GV khuyến khích HS trình bày kết hợp chỉ vào biểu đồ.

Ví dụ : Chó có 8 học sinh lựa chọn

Mèo có 6 học sinh lựa chọn

…

- GV hướng dẫn HS nhận xét các nội dung thể hiện trong biểu đồ cột :

+ Dựa vào độ cao, thấp của các cột màu, ta dễ dàng so sánh số học sinh ứng với vật nuôi.

Ví dụ : Nhìn vào biểu đồ cột, ta thấy ngay

·      Chó có số học sinh lựa chọn nhiều nhất : 8 HS (cột cao nhất và trên đầu cột ghi số 8).

·      Thỏ có số học sinh lựa chọn ít nhất : 4 cây (cột thấp nhất và trên đầu cột ghi số 4).

·      Chó có số học sinh chọn nhiều hơn Mèo (cột Chó cao hơn cột Mèo).

…

+ Nhìn vào biểu đồ cột và kết hợp với việc thực hiện các phép tính, ta dễ dàng tìm được phần hơn khi so sánh số cây trồng của hai lớp hoặc tìm tổng số cây cả khối lớp Bốn trồng được, …

Ví dụ : Nhìn vào biểu đồ, ta thấy ngay

·      Chó có số học sinh chọn nhiều hơn Mèo (8 – 6 = 2).

·      Mèo có số học sinh chọn nhiều hơn Thỏ (6 – 4 = 2).

…

C. HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH, LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu:

- HS đọc và mô tả được biểu đồ cột.

- HS thể hiện được kết quả thu thập được trên một biểu đồ cột cụ thể.

b. Cách thức tiến hành:

Nhiệm vụ 1 : HS trả lời nhanh câu hỏi TN

Quan sát biểu đồ cột sau và trả lời câu hỏi

Câu 1 : Bạn nào trồng được nhiều cây nhất

Câu 2 : Bạn nào trồng ít cây nhất?

Câu 3 : Bạn Liên trồng được bao nhiêu cây ?

Câu 4 : Bạn Mai trồng nhiều hơn bạn Dũng bao nhiêu cây ?

Câu 5 : Bạn Lan và Hoa trồng được tổng cộng bao nhiêu cây ?

Nhiệm vụ 2 : Hoàn thành BT1

BT1 : Quan sát biểu đồ sau và trả lời câu h

a) Những nghề nghiệp nào được các bạn học sinh lớp 4A lựa chọn?

b) Có bao nhiêu học sinh muốn trở thành bác sĩ?

c) Nghề nghiệp nào được ưa thích nhất?

d) Có bao nhiêu học sinh đã tham gia bình chọn?

- HS ( nhóm đôi) xem biều đồ và trả lời các câu hỏi của bài tập.

- Sửa bài, GV khuyến khích HS trình bày kết hợp chỉ vào biểu đồ.

- GV nêu câu hỏi thêm :

·      Biểu đồ này nói về điều gì ?

·      Hàng ngang bên dưới cho biết gì ?

·      Cột số bên trái cho biết gì ?

·      Mỗi cột thể hiện điều gì ?

Nhiệm vụ 3 :Hoàn thành BT2

BT2 : Quan sát biểu đồ sau và trả lời các các hỏi :

a) Khuê đã đọc bao nhiêu quyển sách?

b) Bạn nào đọc nhiều quyển sách nhất?

c) Những bạn nào đã đọc số quyển sách bằng nhau?

d) Cả 5 bạn đã đọc bao nhiêu quyển sách?

e) Nam dự kiến sẽ đọc 10 quyển sách. Hỏi Nam cần đọc bao nhiêu quyển sách nữa?

- GV cho HS làm bài cá nhân, ghi chép vào vở

- GV gọi HS trình bày bài làm, cả lớp quan sát và đối chiếu kết quả.

- GV chữa bài

Nhiệm vụ 4 : Hoàn thành BT3

Quan sát biểu đồ và trả lời câu hỏi sau:

a) Số lượng xuất khẩu hạt tiêu của Việt Nam trong năm 2020 là bao nhiêu tấn?

b) Mặt hàng nào Việt Nam xuất khẩu nhiều nhất trong năm 2020?

c) Tổng khối số lượng xuất khẩu của bốn mặt hàng trên là bao nhiêu tấn?

- GV cho HS đọc yêu cầu đề.

- HS thảo luận (nhóm đôi) tìm hiểu số liệu trên biểu đồ cột

- GV đưa ra câu hỏi gợi ý HS :

·      Biểu đồ này nói về điều gì ? (Số lượng xuất khẩu một số mặt hàng chủ yếu của Việt Nam năm 2020)

·      Hàng ngang bên dưới cho biết gì ? (Mặt hàng xuất khẩu)

·      Cột số bên trái cho biết gì ? (Khối lượng xuất khẩu)

- HS thực hiện cá nhân rồi chia sẻ với bạn.

- Sửa bài, GV khuyến khích HS giải thích vì sao trả lời như vậy.

- GV chữa bài cho HS

Nhiệm vụ 5 : Hoàn thành BT4

Quan sát biểu đồ sau rồi nói những thông tin em biết được từ biểu đồ.

- HS (nhóm bốn) đọc đề bài, thảo luận, nhận biết yêu cầu : đọc số liệu từ bảng thống kê rồi hoàn thiện biểu đồ cột và trả lời câu hỏi.

- GV đưa ra câu hỏi gợi ý HS :

·      Biểu đồ này nói về điều gì ? (Số huy chương của đoàn thể thao Việt Nam tại SEA Game 30)

·      Hàng ngang bên dưới cho biết gì ? (Tên các loại huy chương)

·      Cột số bên trái cho biết gì ? (Số lượng huy chương đạt được)

·      So sánh độ cao của mỗi cột ?

- HS thực hiện cá nhân rồi chia sẻ với bạn.

- Sửa bài, GV treo bảng phụ hình vẽ biểu đồ (hoặc trình chiếu) cho HS quan sát, khuyến khích nhiều nhóm trả lời kết hợp thao tác trên biểu đồ để giải thích vì sao trả lời như vậy (mỗi nhóm/câu).

Lưu ý : HS có thể giải thích khác nhau, nếu đúng thì GV công nhận.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG, TRẢI NGHIỆM

a. Mục tiêu:

- Ôn tập, củng cố kiến thức về đọc và mô tả các số liệu ở dạng biểu đồ cột.

- Vận dụng để làm quen với việc phát hiện vấn đề hoặc quy luật đơn giản dựa trên quan sát các số liệu từ biểu đồ cột và giải quyết vấn đề đơn giản liên quan đến số liệu.

b. Cách thức tiến hành:

Nhiệm vụ 1: Hoàn thành BT5

Một cơ sở sản xuất miến dong trong 4 tháng đầu năm đã sản xuất được lượng miến dong như sau :

Tháng 1 : 5 tấn

Tháng 2 : 4 tấn

Tháng 3 : 6 tấn

Tháng 4 : 5 tấn

a) Hoàn thiện biểu đồ sau :

b) Trả lời câu hỏi:

- Lượng miến dong cơ sở đó sản xuất được trong 4 tháng là bao nhiêu tấn?

- Trung bình, mỗi tháng cơ sở đó sản xuất được bao nhiêu tấn miến dong?

- Nếu cứ sản xuất với lượng trung bình như 4 tháng đầu năm thì cả năm cơ sở đó sản xuất được bao nhiêu tấn miến dong?

- HS (nhóm bốn) đọc đề bài, thảo luận, nhận biết yêu cầu : thống kê số liệu rồi hoàn thiện biểu đồ cột và trả lời câu hỏi.

- GV đưa ra câu hỏi gợi ý HS :

·      Biểu đồ này nói về điều gì ? (Số lượng miến dong đã sản xuất của một cơ sở trong 4 tháng đầu năm)

·      Hàng ngang bên dưới cho biết gì ? (Tháng sản xuất)

·      Cột số bên trái cho biết gì ? (Số lượng miến dong sản xuất được)

- HS thực hiện nhóm đôi rồi chia sẻ trong nhóm bốn.

- Sửa bài, GV có thể treo bảng phụ ghi danh mục sách và vẽ biểu đồ (hoặc trình chiếu biểu đồ) cho HS thi đua – tiếp sức để hoàn thiện thống kê và biểu đồ, khuyến khích nhiều trả lời kết hợp thao tác trên biểu đồ để giải thích vì sao trả lời như vậy (mỗi nhóm/câu).

Nhiệm vụ 2: HS trả lời nhanh câu hỏi trắc nghiệm.

Câu 1 : Quan sát biểu đồ và điền vào chỗ trống :

1.1. Thôn Đông thu hoạch được … tấn thóc

1.2. Thôn …. có số thóc thu hoạch cao nhất

A. Thôn Bắc

B. Thôn Trung

C. Thôn Nam

D. Thôn Đông.

1.3. Tổng số thóc thu hoạch được của 4 thôn …. tấn

Câu 2 : Biểu đồ dưới đây nói về số chiếc áo may được trong một tháng của 4 tổ công nhân .

Trong một tháng, tổ 2 may được nhiều hơn tổ 4 là bao nhiêu chiếc áo?

Câu 3: Cho biểu đồ sau:

Quan sát biểu đồ và điền số thích hợp vào chỗ trống:

Bốn khối lớp đã trồng được tất cả … cây:

Câu 4: Cho biểu đồ sau:

Quan sát biểu đồ, hãy sắp xếp các nhà máy theo số sản phẩm từng nhà máy sản xuất được theo thứ tự từ bé đến lớn.

A.   Nhà máy B, nhà máy C, nhà máy D, nhà máy A.

B.   Nhà máy D, nhà máy A, nhà máy C, nhà máy B.

C.   Nhà máy B, nhà máy A, nhà máy C, nhà máy D.

D.   Nhà máy B, nhà máy C, nhà máy A, nhà máy D.

Câu 5: Biểu đồ sau nói về số ngày mưa trong 3 tháng đầu năm 2005

Quan sát biểu đồ và điền số thích hợp vào chỗ trống.

Biết năm 2005 có 365 ngày, vậy tháng 2 có … ngày không mưa.

* CỦNG CỐ

- GV nhận xét, tóm tắt lại những nội dung chính của bài học.

- GV nhận xét, đánh giá sự tham gia của HS trong giờ học, khen ngợi những HS tích cực; nhắc nhở, động viên những HS còn chưa tích cực, nhút nhát.

* DẶN DÒ

- Ôn tập kiến thức đã học.

- Hoàn thành bài tập trong SBT.

- Đọc và chuẩn bị trước Bài 89 – Kiểm đếm số lần xuất hiện của một sự kiện.

- Cả lớp quan sát, chú ý lắng nghe và thực hiện theo yêu cầu.

- HS chú ý lắng nghe, hình thành động cơ học tập.

- HS quan sát biểu đồ

- HS chú ý lắng nghe

- HS chú ý lắng nghe và suy nghĩ trả lời câu hỏi.

- HS chú ý lắng nghe.

Đáp án

- HS quan sát biểu đồ

- Trả lời:

a) Những nghề nghiệp được các bạn học sinh lớp 4A lựa chọn : Hoạ sĩ, Ca sĩ, Công an, Giáo viên, Bác sĩ.

b) Có 6 học sinh muốn trở thành Bác sĩ.

c) Các bạn ưa thích nghề Giáo viên.

d) Có tất cả 34 học sinh tham gia bình chọn.

- HS đối chiếu kết quả, sửa bài.

- HS quan sát biểu đồ

- Trả lời :

a) Khuê đã đọc 8 quyển sách

b) Bạn Giang là người đọc nhiều sách nhất.

c) Những bạn đọc số sách bằng nhau : Ngân, Nguyên.

d) Cả 5 bạn đã đọc được : 35 quyển sách.

e) Số sách nam cần đọc là : 10 – 6 = 4.

- HS đối chiếu kết quả, sửa bài.

- HS quan sát biểu đồ

- Trả lời:

a)

Số lượng xuất khẩu hạt tiêu của Việt Nam năm 2020 là: 285 292 tấn

b)

Mặt hàng xuất khẩu nhiều nhất là cà phê.

c) Tổng khối lượng xuất khẩu của bốn mặt hàng trên là:

514 718 + 1 565 280 + 285 292 + 134 964 = 2 500 254 (tấn).

- HS đối chiếu kết quả, sửa bài.

- HS quan sát biểu đồ

- Trả lời:

- Biểu đồ cho biết Số huy chương của đoàn thể thao Việt Nam tại SEA Game 30.

·      Huy chương vàng : 98

·      Huy chương bạc : 85

·      Huy chương đồng : 105

- Huy chương nhiều nhất là huy chương đồng, huy chương ít nhất là huy chương bạc.

- Số huy chương vàng nhiều hơn số huy chương bạc là : 98 – 85 = 13 (huy chương)

- Số huy chương vàng ít hơn số huy chương đồng là : 105 – 98 = 7 (huy chương)

- Tổng số huy chương cả đoàn thể thao Việt Nam đạt được tại SEA Game 30 là :

98 + 85 +105 = 288 (huy chương)

- HS đối chiếu kết quả, sửa bài.

- HS trao đổi, thảo luận tìm hiểu yêu cầu đề.

- Trả lời:

b) Trả lời các câu hỏi

- Lượng miến dong cơ sở đó sản xuất được trong 4 tháng: 5 + 4 + 6 +5 = 20 (tấn).

- Trung bình mỗi tháng cơ sở đó sản xuất được:  (tấn).

- Nếu cứ sản xuất với sản lượng trung bình thì cả năm cơ sở đó sản xuất được số lượng miến dong là: 

- HS đối chiếu kết quả, chữa bài.

Đáp án:

- HS chú ý nghe, quan sát bảng và ghi vở.