Giáo án Ngữ văn 9 Kết nối bài 4: Từ “Thằng quỷ nhỏ” của Nguyễn Nhật Ánh nghĩ về những phẩm chất của một tác phẩm viết cho thiếu nhi (Trần Văn Toàn)

Ngày soạn: …/…/…

Ngày dạy: …/…/…

VĂN BẢN: TỪ THẰNG QUỶ NHỎ CỦA NGUYỄN NHẬT ÁNH NGHĨ VỀ NHỮNG PHẨM CHẤT CỦA MỘT TÁC PHẨM VIẾT CHO THIẾU NHI

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ: 

• HS nhận biết và phân tích được luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng tiêu biểu trong văn bản Từ thằng quỷ nhỏ của Nguyễn Nhật Ánh nghĩ về những phẩm chất của một tác phẩm viết cho thiếu nhi. Từ đó hình thành, rèn luyện năng lực đọc hiểu một bài văn nghị luận.

• HS hiểu được con đường, cách thức khám phá vẻ đẹp văn chương của nhà nghiên cứu, phê bình văn học.

2. Năng lực

Năng lực chung:

• Năng lực tự học và tự chủ: Tìm kiếm thông tin, đọc sách giáo khoa, quan sát hình ảnh đề hiểu về một bài văn nghị luận.

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: Thảo luận nhóm để thực hiện phiếu học tập, hợp tác để giải quyết vấn đề về văn bản đã học.

• Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thu thập và làm rõ các thông tin liên quan đến bài học; biết đề xuất và phân tích được một số giải pháp giải quyết vấn đề.

Năng lực đặc thù

• Năng lực thu thập thông tin liên quan đến Từ thằng quỷ nhỏ của Nguyễn Nhật Ánh nghĩ về những phẩm chất của một tác phẩm viết cho thiếu nhi.

• Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận cá nhân về văn bản Từ thằng quỷ nhỏ của Nguyễn Nhật Ánh nghĩ về những phẩm chất của một tác phẩm viết cho thiếu nhi. 

3. Phẩm chất

    -  Hiểu được con đường, cách thức khám phá vẻ đẹp văn chương của nhà nghiên cứu, phê bình văn học.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

• Giáo án

• SGK, SGV Ngữ văn 9;

• Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;

• Tranh ảnh về tác giả, tác phẩm;

• Bảng phân công nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp;

• Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà;

2. Đối với HS

• SGK, SBT Ngữ văn 9.

• Sách tham khảo, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học…

• Bảng giao nhiệm vụ học tập đã chuẩn bị ở nhà.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của mình. 

b. Nội dung: GV chuyển giao câu hỏi cho HS để suy nghĩ và trả lời.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chuyển giao câu hỏi: Em hãy kể tên các tác phẩm viết cho thiếu nhi mà em biết? Theo em khi viết chuyện cho thiếu nhi cần chú ý điều gì?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS liên hệ thực tế, dựa vào hiểu biết của bản thân cùng trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hỗ trợ HS thực hiện (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1-2 HS chia sẻ cảm nhận của mình.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe và bổ sung nếu có.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức: HS kể tên các tác phẩm thiếu nhi mà các em đã từng học (từng đọc). GV có thể gợi ý một số tác phẩm như: Dề mèn phiêu lưu kí (Tô Hoài), Góc sân và khoảng trời (Trần Đăng Khoa), Kính vạn hoa (Nguyễn Nhật Ánh),…

+ Khi viết tác phẩm cho thiếu nhi cần chú ý một số điều như: Sử dụng ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu, tránh sử dụng từ ngữ phức tạp, khó hiểu hoặc quá trừu tượng; cốt truyện và nhận vật mà các em có thể đồng cảm và nhận biết được; truyền đạt thông điệp tích cực,…

- GV dẫn dắt vào bài học mới: Thiếu nhi là một giai đoạn quan trọng trong sự phát triển toàn diện của con người và đặc biệt nhạy cảm với sự học hỏi, phát triển thể chất, tinh thần. Không phải điều gì cũng là phù hợp với lứa tuổi này và các tác phẩm văn học cũng vậy. Vậy nên, khi viết tác phẩm cho thiếu nhi cần có một số những nguyên tắc về nội dung cũng như hình thức. Điều này đã được tác giả Trần Văn Toàn chỉ rõ trong văn bản Từ Thằng quỷ nhỏ của Nguyễn Nhật Ánh nghĩ về những phẩm chất của một tác phẩm viết cho thiếu nhi. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu vấn đề này qua bài học ngày hôm nay nhé.

--------------- Còn tiếp ---------------