Viết được bài văn phân tích một tác phẩm truyện.
Phân tích được nội dung chủ để của tác phẩm.
Phân tích được những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm, tập trung vào một số yếu tố nghệ thuật nổi bật.

2. Năng lực

Năng lực chung

Năng lực giao tiếp và hợp tác: khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập hay theo nhóm; Trao đổi tích cực với giáo viên và các bạn khác trong lớp.
Năng lực tự chủ và tự học: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.
Giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết phối hợp với bạn bè khi làm việc nhóm, tư duy logic, sáng tạo khi giải quyết vấn đề.

Năng lực đặc thù

Viết được bài văn phân tích một tác phẩm truyện.
Phân tích được nội dung chủ để của tác phẩm.
Phân tích được những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm, tập trung vào một số yếu tố nghệ thuật nổi bật.

3. Phẩm chất

Yêu thích việc khám phá vẻ đẹp văn chương, trân trọng lao động sáng tạo nghệ thuật của nhà văn.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

Giáo án;
SGK, SGV Ngữ văn 9;
Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;
Bảng phân công nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp;
Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà;

2. Đối với học sinh

SGK, SBT Ngữ văn 9.
Sách tham khảo, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học…
Bảng giao nhiệm vụ học tập đã chuẩn bị ở nhà.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, huy động tri thức nền, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập tạo tâm thế tích cực cho HS khi vào bài học.

b. Nội dung: GV hướng dẫn HS chia lớp thành 4 nhóm tham gia trò chơi Nhanh như chớp.

c. Sản phẩm: Những chia sẻ của học sinh.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS chia lớp thành 4 nhóm tham gia trò chơi Nhanh như chớp: Các nhóm sẽ nhìn hình ảnh được chiếu trên màn hình và đoán tên tác phẩm văn học có liên quan. Cử một đại diện lên bấm chuông dành quyền trả lời, đội nào trả lời nhanh và chính xác nhiều câu hỏi hơn sẽ giành chiến thắng.

- Hình ảnh:

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS huy động tri thức nền, trải nghiệm cá nhân thực hiện yêu cầu được giao.

- GV quan sát, hỗ trợ HS thực hiện (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 - 2 HS trình bày trước lớp.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá.

- Gợi mở: Hình 1 – Chí Phèo; hình 2 – Thằng quỷ nhỏ; hình 3 – Dế mèn phiêu lưu kí; hình 4 – Truyện Kiều; hình 5 – Truyện Lục Vân Tiên; hình 6 – Chuyện người con gái Nam Xương.

- GV dẫn dắt vào bài học mới: Trong bài học hôm nay, chúng ta cùng tìm hiểu về cách viết bài văn nghị luận phân tích một tác phẩm văn học (truyện) để đánh giá được những hiệu quả thẩm mĩ của những hình thức nghệ thuật và giá trị nội dung ẩn trong mỗi tác phẩm.

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu tri thức về kiểu bài

a. Mục tiêu: Nhận biết và hiểu được những yêu cầu đối với kiểu bài nghị luận phân tích một tác phẩm truyện.

b. Nội dung: Sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời các câu hỏi liên quan đến bài học.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS và kiến thức HS tiếp thu được liên quan đến bài học và chuẩn kiến thức GV.

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ: Tìm hiểu yêu cầu của kiểu bài

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, đọc khung thông tin trong SGK và thực hiện nhiệm vụ: Nêu yêu cầu của bài văn nghị luận nghị luận phân tích một tác phẩm văn học (truyện).

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày kết quả.

- Các HS khác lắng nghe, đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới.

I. Tri thức về kiểu bài

- Yêu cầu của bài văn nghị luận phân tích một tác phẩm văn học (truyện):

+ Giới thiệu khái quát tác phẩm truyện cần phân tích (nhan đề, tác giả, thể loại), nêu nhận xét chung về tác phẩm.

+ Làm rõ được nội dung chủ đề của tác phẩm.

+ Phân tích được những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm truyện (cốt truyện, nghệ thuật xây dựng nhân vật, ngôi kể, ngôn ngữ người kể chuyện, không gian, thời gian, chi tiết tiêu biểu,...) và hiệu quả thẩm mĩ của chúng; tập trung vào một số yếu tố nghệ thuật nổi bật của tác phẩm.

+ Triển khai hệ thống luận điểm chặt chẽ; sử dụng lí lẽ thuyết phục, bằng chứng xác đáng để làm sáng tỏ ý kiến nêu trong bài viết.

+ Khẳng định được ý nghĩa, giá trị của tác phẩm.

Hoạt động 2: Phân tích bài viết tham khảo

a. Mục tiêu: Nhận biết các yêu cầu về kiểu bài thông qua việc quan sát, đọc và phân tích VB tham khảo.

b. Nội dung: Sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời các câu hỏi liên quan đến đặc điểm, yêu cầu của kiểu bài.

c. Sản phẩm: Các câu trả lời của HS về đặc điểm, yêu cầu của kiểu bài thông qua việc phân tích VB tham khảo.

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ: Phân tích bài viết tham khảo

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi, thực hiện nhiệm vụ:

+ Đọc thầm VB tham khảo “Nốt nhạc trầm trên đỉnh non cao” trong SGK, chủ ý đến khung thông tin tương ứng.

+ Trả lời câu hỏi phân tích VB tham khảo theo bảng sau:

Câu hỏi	Câu trả lời
1. Xác định phần Mở bài của bài viết. Trong phần Mở bài, bài viết tham khảo đã giới thiệu điều gì?
2. Đoạn nào trong bài viết tham khảo phân tích nội dung chủ đề của truyện “Lặng lẽ Sa Pa”? Qua phần phân tích ấy, em nhận ra nội dung chủ đề của truyện là gì?
3. Xác định đoạn phân tích các yếu tố đặc sắc về hình thức nghệ thuật của truyện. Các yếu tố hình thức nghệ thuật nào được lựa chọn khai thác?
4. Em có nhận xét gì về cách sử dụng lí lẽ và cách lựa chọn, trình bày bằng chứng của bài viết tham khảo?
5. Xác định phần Kết bài của bài viết. Phần kết bài có vai trò gì?