Giáo án dạy thêm Ngữ văn 12 Cánh diều bài 6: Ôn tập thực hành tiếng Việt

Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

BÀI 6: THƠ VĂN NGUYỄN ÁI QUỐC – HỒ CHÍ MINH

ÔN TẬP THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: BIỆN PHÁP TU TỪ NÓI MỈA

I. MỤC TIÊU

1. Kiến thức

• Củng cố kiến thức đã học về Biện pháp tu từ nói mỉa.

• Biện pháp tu từ nói mỉa trong đọc hiểu, tạo lập văn bản và trong giao tiếp (đặc điểm và tác dụng).

2. Năng lực

Năng lực chung

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập hay theo nhóm; Trao đổi tích cực với giáo viên và các bạn khác trong lớp.

• Năng lực tự chủ và tự học: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.

• Giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết phối hợp với bạn bè khi làm việc nhóm, tư duy logic, sáng tạo khi giải quyết vấn đề.

Năng lực đặc thù

• Nhận biết được đặc điểm và tác dụng của biện pháp tu từ nói mỉa trong đọc hiểu.

• Vận dụng được kiến thức về biện pháp tu từ nói mỉa để vào giải quyết các tình huống thực tiễn.

3. Phẩm chất

• Chăm chỉ, có ý thức vận dụng kiến thức vào tạo lập văn bản.

• Trách nhiệm, có ý thức tham gia vào thảo luận nhóm.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

• Giáo án; 

• SGK, SGV Ngữ văn 12;

• Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;

• Tranh ảnh về tác giả, tác phẩm;

• Bảng phân công nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp;

• Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà;

2. Đối với HS

• SGK, SBT Ngữ văn 12.

• Bảng giao nhiệm vụ học tập đã chuẩn bị ở nhà.

• Sách tham khảo, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học…

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của mình. HS khắc sâu kiến thức nội dung bài học.

b. Nội dung: GV hướng dẫn HS thảo luận nhóm đôi Think – Pair – Share để thực hiện nhiệm vụ.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS và chuẩn kiến thức của GV.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi Think – Pair – Share, trả lời câu hỏi: Theo em, trong cuộc sống để mỉa mai một ai đó hay một việc gì chúng ta thường làm gì?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS liên hệ thực tế, dựa vào hiểu biết của bản thân để đưa ra đáp án.

- GV quan sát, hỗ trợ HS thực hiện (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 HS của mỗi nhóm trình bày đáp án trước lớp. 

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá.

- Gợi mở:

+ Nói một cách bóng gió, ẩn ý, đôi khi trái ngược với ý nghĩa thật sự. Ví dụ, khen một cách thái quá để châm biếm sự kém cỏi hoặc thiếu sót. 

+ Dùng từ ngữ sắc bén, mang tính chất giễu cợt hoặc chế giễu.

+ Sử dụng một câu chuyện hoặc tình huống không liên quan trực tiếp nhưng hàm ý chỉ trích hoặc giễu cợt đối tượng được nhắc đến… 

- GV dẫn dắt vào bài học mới: Trong bài học hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau củng cố kiến thức về biện pháp tu từ nói mỉa để nắm được đặc điểm và tác dụng của biện pháp này tốt hơn nhé!

B. CỦNG CỐ KIẾN THỨC BÀI HỌC

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS củng cố lại kiến thức về biện pháp tu từ nói mỉa.

b. Nội dung: GV hướng dẫn HS ôn tập về biện pháp tu từ nói mỉa.

c. Sản phẩm học tập: HS nhắc lại kiến thức chung về biện pháp tu từ nói mỉa và chuẩn kiến thức của GV.

d. Tổ chức thực hiện:

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: HS củng cố, mở rộng kiến thức tiếng Việt đã học về biện pháp tu từ nói mỉa.

b. Nội dung: 

- GV phát Phiếu bài tập cho HS thực hiện nhanh tại lớp.

- GV hướng dẫn HS thực hiện phần Luyện tập biện pháp tu từ nói mỉa.

c. Sản phẩm:

- Phiếu bài tập của HS.

- Tạo lập đoạn văn theo chủ đề trong đó có sử dụng trích dẫn tài liệu.

d. Tổ chức thực hiện

Nhiệm 1: Trả lời câu hỏi trắc nghiệm

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV phát Phiếu bài tập cho HS thực hiện nhanh tại lớp.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học về biện pháp tu từ nói mỉa hoàn thành Phiếu bài tập. 

- GV quan sát, hỗ trợ HS thực hiện (nếu cần thiết). 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 – 3 HS đọc đáp án trước lớp theo Phiếu bài tập. 

- GV mời một số HS khác đọc đáp án khác (nếu có). 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn đáp án:

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới.

Nhiệm vụ 2: Luyện tập vận dụng

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV hướng dẫn làm bài vào vở, cho HS luyện tập theo những nhiệm vụ cụ thể sau:

Bài 1: Xác định biện pháp tu từ nói mỉa và phân tích hiệu quả của nó ở từng trường hợp sau đây:

a. Công chúng luôn luôn vỗ tay hoan hô Xuân, còn trên khán đài, đức vua Xiêm đã lộ ra mặt rồng tất cả sự thịnh nộ của vị thiên tử thế thiên hành đạo ở cái nước có hàng triệu con voi.

(Vũ Trọng Phụng, “Số đỏ”)

b. Trên mép ông, ông đã bao công trình mới cấy được từng ấy râu. [...] Thì sau hết, những lông tơ nó cũng dài ra, và trông rõ hơn. Và đến bây giờ, đứng ở hai bên miệng ông, nó thành hình hai cái dấu chua nghĩa (...).

(Nguyễn Công Hoan, “Đồng hào có ma”)

c. Mỗi khi xuống nhà ăn cơm, cô lại khoác tay Giô đi, như là một điều dĩ nhiên; cô đã ngồi cạnh Giô trên chiếc xe riêng mui trần của anh ta (Giô thật là một con hươu đầu đàn lẫm liệt, vì anh ta ngồi rất bình thản trên xe tự điều khiển lấy đôi ngựa xám của mình).

(Uy-li-am Thác-cơ-rây, “Hội chợ phù hoa”)

d. Tri phủ Xuân Trường được mấy niên, 

Nhờ trời hạt ấy cũng bình yên. 

Chữ “thôi” chữ “cứu” không phê đến, 

--------------------------------------

--------------------- Còn tiếp ----------------------