Giáo án Tiếng Việt 5 kết nối bài 1: Tiếng hát của người đá

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho HS từng bước làm quen với bài học.

b. Tổ chức thực hiện 

- GV giới thiệu chủ điểm bài học: Chủ điểm Vẻ đẹp cuộc sống tiếp tục khai thác vẻ đẹp của thiên nhiên, con người, cuộc sống,... Ở lớp 5, tập trung khai thác vẻ đẹp bình dị trong đời sống thường ngày. Đó là vẻ đẹp mà bất cứ ai cũng có thể tạo nên để góp phần làm đẹp cuộc sống.

- GV trình chiếu cho HS quan sát hình ảnh về truyện cổ tích Việt Nam: 

- GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm đôi và thảo luận: Trao đổi với bạn về những câu chuyện cổ tích mà em đã từng đọc? 

- GV mời đại diện 1 – 2 nhóm đôi trình bày ý kiến trước lớp. Các HS khác lắng nghe, nêu câu hỏi (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và khích lệ HS. 

- GV hướng dẫn HS quan sát tranh minh họa SGK tr.8, dẫn dắt và giới thiệu bài đọc:

Bài đọc Tiếng hát của người đá kể về những hành động, việc làm của chú bé người đá. Tiếng hát của người đá là câu chuyện cổ của dân tộc Ra-glai (một trong các dân tộc thiểu số của Việt Nam). Nội dung câu chuyện thú vị, cảm động về một chú bé được hoá thân từ một mỏm đá hình người. Câu chuyện chứa đựng rất nhiều ý nghĩa để các em tìm hiểu, khám phá.  

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Đọc văn bản

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Lắng nghe GV đọc mẫu, hướng dẫn đọc, luyện đọc từ khó, luyện cách ngắt nghỉ câu. 

- Đọc được bài đọc trong nhóm và trước lớp. 

b. Tổ chức thực hiện

- GV đọc mẫu cho HS nghe: Đọc diễn cảm, nhấn giọng ở những từ ngữ phù hợp: những tình tiết bất ngờ hoặc từ ngữ thể hiện tâm trạng, cảm xúc của nhân vật.

- GV hướng dẫn HS đọc và luyện đọc một số từ khó, hướng dẫn cách ngắt nghỉ câu:

+ Luyện đọc một số từ khó: đỉnh núi, tia nắng, dân làng, bông lách, bông lau,…  

+ Luyện đọc diễn cảm các câu có những từ ngữ gợi tả, điệp từ, điệp ngữ: Những tia nắng vàng dịu, những hạt mưa trong vắt thay nhau tắm gội, sưởi ấm cho mỏm đá. Gió rì rào kể cho mỏm đá nghe những câu chuyện về mọi miền. Chim hót cho mỏm đá nghe những điệu ca du dương. / Ngày nọ, giặc kéo đến đông như lá rừng, nhanh như chớp giật, giáo mác chĩa lên trời tua tủa như bông lách, bông lau./... 

+ Luyện đọc ngắt giọng ở những câu dài: 

Ngày nọ,/ giặc kéo đến đông như lá rừng,/ nhanh như chớp giật,/ giáo mác chĩa lên trời tua tủa như bông lách,/ bông lau.// Dân làng không kể trẻ già,/ trai gái vội cầm tên nỏ,/ khiên đao đuổi giặc.// Bốn phương lửa cháy rừng rực.// Nai Ngọc trèo lên một mỏm núi,/ cất tiếng hát kêu gọi những kẻ xâm lược chớ đi ăn cướp,/ hãy trở về với vợ con,/ đi hái rau ngọt,/ cắt lúa vàng,/ tối ngủ bên lửa ấm,/ sáng thức dậy theo mặt trời,...// Giọng hát của Nai Ngọc/ khiến giặc đứng sững như những pho tượng,/ vũ khí tuột khỏi tay.//

- GV tổ chức cho HS đọc thành tiếng, bài đọc trong nhóm nhỏ và trước lớp. Bài đọc có thể chia thành bốn đoạn để luyện đọc và tìm ý:

+ Đoạn 1: Từ đầu đến “mỏm đá hình em bé”.

+ Đoạn 2: Tiếp theo đến “là Nai Ngọc”.

+ Đoạn 3: Từ “Ngày nọ” đến “vũ khí tuột khỏi tay”.

+ Đoạn 4: Phần còn lại. 

* Tùy thuộc vào năng lực HS, GV có thể tách hoặc ghép đoạn để tuận tiện trong việc hướng dẫn các em luyện đọc.

Hoạt động 2: Trả lời câu hỏi

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Giải nghĩa được một số từ khó. 

- Đọc thầm lại bài đọc và trả lời các câu hỏi liên quan đến bài đọc. 

- Nắm được nội dung, ý nghĩa của bài đọc. 

b. Tổ chức thực hiện:

- GV hướng dẫn HS giải nghĩa một số từ khó:

+ mỏm đá: phần đất hoặc đá nhô cao lên hoặc chìa ra trên một địa hình. 

+ giáo mác: binh khí thời xưa nói chung. 

- GV tổ chức cho HS đọc thầm lại bài đọc và thảo luận trong nhóm hoặc nhóm nhỏ để trả lời từng câu hỏi:

+ Câu 1: Mỏm đá trên đỉnh núi cao có gì đặc biệt? Mỏm đá được mọi vật yêu quý như thế nào? 

+ Câu 2: Chuyện gì xảy ra vào ngày mỏm đá hóa thành một em bé? Mọi người được chứng kiến điều gì kì lạ khi em bé người đá cất tiếng hát vang khắp núi rừng? 

+ Câu 3: Khi giặc kéo đến, dân làng và em bé người đá đã làm gì để đuổi giặc? 

+ Câu 4: Theo em, lời hát của em bé người đá thể hiện ước nguyện gì của con người? 

+ Câu 5: Nêu một kết thúc khác cho câu chuyện theo mong muốn của em.

- GV mời 1 – 2 HS trả lời câu hỏi, các HS khác lắng nghe, nhận xét và bổ sung (nếu có).

- GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án: 

+ Câu 1: 

Mỏm đá xanh giống hình một em bé cưỡi voi. Mỏm đá được mọi vật yêu quý, chăm chút.

+ Câu 2: Khi mỏm đá hoá thành một em bé, em bé liền bước xuống núi, đúng lúc muông thú từng đàn kéo về phá nương rẫy. Thấy dân làng đuổi đằng đông, dồn đằng tây mà chẳng được, em bé liền cất giọng hát. Tiếng hát của em vang khắp núi rừng. Mọi người được chứng kiến điều kì lạ: muông thú quên cả phá lúa, nhảy múa theo tiếng hát.

+ Câu 3: 

– Khi giặc kéo đến đông như lá rừng, nhanh như chớp giật, dân làng chung sức, đồng lòng cầm vũ khí (tên nỏ, khiên đao) đuổi giặc. 

– Trước cảnh bốn phương lửa cháy rừng rực, em bé người đá đã trèo lên một mỏm núi, cất tiếng hát kêu gọi những kẻ xâm lược chớ đi ăn cướp, hãy trở về với gia đình,... Lời hát của em bé người đá khiến giặc đứng sững như những pho tượng, vũ khí tuột khỏi tay.

+ Câu 4: Em bé người đá đã giú p dân làng đuổi giặc. Em trèo lên một mỏm núi, cất tiếng hát kêu gọi những kẻ xâm lược chớ đi ăn cướp, hãy trở về với vợ con, đi hái rau ngọt, cắt lú a vàng, tối ngủ bên lửa ấm, sáng thức dậy theo mặt trời,... Lời hát của em bé người đá thể hiện ước nguyện của con người về một cuộc sống hoà bình, không có cảnh chết chóc, chính nghĩa luôn chiến thắng phi nghĩa.

+ Câu 5: HS nêu ý tưởng, có thể đưa ra nhiều cách kết thúc khác nhau. VD: 

• Em bé người đá bay lên trời xanh. Mỗi khi đất nước gặp nguy nan, em bé người đá lại xuất hiện để giú p đỡ dân làng.  

• Xúc động trước niềm mong nhớ khôn nguôi của dân làng, em bé người đá đã trở về sống cùng và giúp đỡ dân làng. 

• ...

Lưu ý: Tuỳ thuộc vào trình độ HS, thời lượng tổ chức hoạt động và nội dung cụ thể của từng bài đọc, GV có thể hướng dẫn HS tìm ý từng đoạn: 

+ Sau khi HS trả lời câu hỏi 1:

• Rút ra ý đoạn 1: Giới thiệu mỏm đá hình em bé ở vùng Chư Bô-đa.

+ Sau khi HS trả lời câu hỏi 2:

……………..

- HS lắng nghe GV giới thiệu chủ điểm. 

- HS quan sát hình ảnh.  

- HS làm việc nhóm đôi. 

- HS trình bày ý kiến trước lớp, các HS khác lắng nghe. 

- HS quan sát, tiếp thu. 

- HS quan sát tranh minh họa, lắng nghe và tiếp thu. 

- HS lắng nghe GV đọc mẫu, đọc thầm theo. 

- HS luyện đọc theo hướng dẫn của GV.

- HS luyện đọc theo nhóm. 

- HS cùng GV giải nghĩa một số từ khó.  

- HS đọc thầm, HS làm việc nhóm đôi để trả lời các câu hỏi.

- HS trả lời. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

................