Giáo án Tiếng Việt 5 kết nối bài 20: Khổ luyện thành tài

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho HS từng bước làm quen với bài học.

b. Tổ chức thực hiện 

 - GV cho HS xem những bức tranh về những tác phẩm nghệ thuật do Lê-ô-nác-đô đa Vin-xin: 

Bức tranh Mona Lisa	Bức tranh Bữa ăn tối cuối cùng
Bức tranh Bí tích Rửa tội của Chúa Kito	Bức tranh Virgin Mary và Chúa Hài đồng

 - GV cho HS xem video Cuộc đời kì lạ của Lê-ô-nác-đô đa Vin-xi: 

https://www.youtube.com/watch?v=q-qZoJruZ4c  

 - GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm đôi và thảo luận: Em hãy giới thiệu một bức tranh của Lê-ô-nác-đô đa Vin-xi mà em biết? - GV mời đại diện 1 – 2 nhóm đôi trình bày ý kiến trước lớp. Các HS khác lắng nghe, nêu câu hỏi (nếu có). 

 - GV nhận xét, đánh giá và khích lệ HS: (Bữa ăn tối cuối cùng) là bức bích họa nổi tiếng của danh họa Lê-ô-nác-đô đa Vin-xi. Tác phẩm được sáng tác vào khoảng năm 1495 đến 1498. Bức bích họa miêu tả trai phòng của Tu viện Santa Maria ở thành phố Milano. - GV hướng dẫn HS quan sát tranh minh họa SGK tr.102, dẫn dắt và giới thiệu bài đọc: 

Lê-ô-nác-đô đa Vin-xi là một họa sĩ, nhà điêu khắc, kiến trúc sư người I-ta-li-a nổi tiếng thế giới. Câu chuyện chúng ta sẽ đọc ngày hôm nay kể lại những ngày đầu tiên đi học vẽ của ông. Hãy cùng đọc tác phẩm để xem con đường đến với thành công của ông như thế nào.    

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hoạt động 1: Đọc văn bản 

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

 - Lắng nghe GV đọc mẫu, hướng dẫn đọc, luyện đọc từ khó, luyện cách ngắt nghỉ và đọc câu thể hiện cảm xúc của nhân vật.  - Đọc được bài đọc trong nhóm và trước lớp. 

b. Tổ chức thực hiện

 - GV đọc mẫu cho HS nghe: Giọng đọc diễn cảm, chậm rãi, tình cảm; nhấn giọng ở những từ ngữ thể hiện tâm trạng, cảm xúc của mỗi nhân vật qua các lời thoại trong văn bản. Giọng thầy giáo ân cần nhưng nghiêm khắc, giọng Lê-ô-nác-đô đa Vin-xi ngây thơ, có chút nghi hoặc...  - GV hướng dẫn HS đọc và luyện đọc một số từ khó, hướng dẫn cách ngắt nghỉ, luyện đọc một số câu dài và luyện đọc một số câu thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật: + Luyện đọc một số từ khó: Lê-ô-nác-đô đa Vin-xi, năng lực, sự khổ công,…  + Luyện đọc câu dài: Cho dù là/ cùng một quả trứng,/ nhưng nếu em nhìn nó từ những góc độ khác nhau/ thì cũng sẽ thấy những hình dạng khác nhau.// Từ đó về sau,/ Lê-ô-nác-đô luôn nhớ lời thầy,/ khổ luyện vẽ tranh.// Một năm.../ hai năm...,/ trình độ về tranh của Lê-ô-nác-đô ngày càng được nâng cao,/ cuối cùng đã xuất sắc hơn thầy của mình.// + Luyện đọc một số câu thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật: 

• Giọng điệu cáu kỉnh, bực bội: “Trứng gà có gì hay ho đâu mà thầy bắt vẽ mãi như thế?”; “Tại sao thầy luôn bắt rm vẽ trứng thế ạ?”. 
• Giọng điệu ôn tồn, nghiêm túc: “Em đừng nghĩ vẽ trứng gà là đơn giản và dễ dàng. Trong một nghìn quả trứng, không thể tìm ra hai quả hoàn toàn giống nhau. Cho dù là cùng một quả trứng, nhưng nếu em nhìn nó từ những góc độ khác nhau thì cũng sẽ thấy những hình dạng khác nhau. Hơn nữa, ánh sáng cũng là yếu tố ảnh hưởng đến hình dạng của vật. Muốn thể hiện chính xác quả trứng trên giấy, không thể bỏ qua sự khổ luyện.”

 - GV tổ chức cho HS đọc thành tiếng đoạn, bài đọc trong nhóm nhỏ và trước lớp. Bài đọc có thể chia thành sáu đoạn để luyện đọc và tìm ý: + Đoạn 1: Lê-ô-nác-đô đa Vin-xi ... để học vẽ.  + Đoạn 2: Buổi học đầu tiên ... năng lực của mình.  + Đoạn 3: Một hôm ... sự khổ luyện.”.  + Đoạn 4: Ngừng một lát,... sự vật phức tạp  + Đoạn 5: Nghe những lời nói... khổ công của thầy.  + Đoạn 6: Còn lại.

* Tùy thuộc vào năng lực HS, GV có thể tách hoặc ghép đoạn để tuận tiện trong việc hướng dẫn các em luyện đọc.

Hoạt động 2: Trả lời câu hỏi 

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

 - Giải nghĩa được một số từ khó.  - Đọc thầm lại bài đọc và trả lời các câu hỏi liên quan đến bài đọc.  - Nắm được nội dung, ý nghĩa của bài đọc. 

b. Tổ chức thực hiện

 - GV hướng dẫn HS giải nghĩa một số từ khó: + khổ luyện: dày công luyện tập một cách vất vả với quyết tâm cao để đạt được một mục tiêu nào đó. + thắc mắc: có điều cảm thấy không thông, cần được giải đáp  - GV tổ chức cho HS đọc thầm lại bài đọc và thảo luận trong nhóm hoặc nhóm nhỏ để trả lời từng câu hỏi trong PHT:

 + Câu 1: Những ngày đầu tiên đi học vẽ, vì sao Lêô-nác-đô đa Vin-xi cảm thấy chán nản? Chi tiết nào thể hiện cậu bé Lê-ô-nác-đô chán nản? + Câu 2: Vì sao thầy giáo cho rằng việc vẽ trứng là không dễ dàng? + Câu 3: Lê-ô-nác-đô hiểu ra điều gì từ câu trả lời của thầy giáo? + Câu 4: Em học hỏi được điều gì từ câu chuyện của Lê-ô-nác-đô? + Câu 5: Câu tục ngữ nào sau đây nói lên ý nghĩa câu chuyện? Chọn đáp án đúng. 

A. Có công mài sắt, có ngày nên kim. 

B. Không thầy đố mày làm nên. 

C. Lá lành đùm lá rách. 

D. Ăn quả nhớ người trồng cây

 - GV mời 1 – 2 HS trả lời câu hỏi, các HS khác lắng nghe, nhận xét và bổ sung (nếu có). - GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án:  + Câu 1: Những ngày đầu tiên đi học vẽ, Lê-ô-nác-đô đa Vin-xi cảm thấy chán nản vì thầy giáo yêu cầu vẽ đi vẽ lại một quả trứng gà. Chi tiết thể hiện sự chán nản: Cậu bé có chút không vui, nghĩ: “Trứng gà có gì hay ho đâu mà thầy bắt vẽ mãi như thế?” + Câu 2: Thầy giáo trả lời Lê-ô-nác-đô: Không có 2 quả trứng nào giống nhau hoàn toàn. Bên cạnh đó, các góc độ nhìn khác nhau sẽ tạo ra những quả trứng khác nhau và ánh sáng cũng ảnh hưởng đến việc vẽ trứng.   + Câu 3: Lê-ô-nác-đô hiểu rằng vẽ trứng không đơn giản, muốn làm thật tốt thì phải khổ luyện; thầy giáo đã mất rất nhiều công sức để giúp mình. + Câu 4: Chúng ta cần phải tu dưỡng, chịu khó luyện tập để có kết quả.  + Câu 5: Đáp án A

Lưu ý: Tuỳ thuộc vào trình độ HS, thời lượng tổ chức hoạt động và nội dung cụ thể của từng bài đọc, GV có thể hướng dẫn HS tìm ý từng đoạn: 

 + Sau khi HS trả lời câu hỏi 1:

• Rút ra ý đoạn 1, 2: Buổi học vẽ đầu tiên của Lê-ô-nác-đô đa Vin-xi.

 + Sau khi HS trả lời câu hỏi 2: 

• Rút ra ý đoạn 3: Thầy giáo giải thích lý do tại sao vẽ trứng chưa bao giờ là điều dễ dàng.

 + Sau khi HS trả lời câu hỏi 3:

• Rút ra ý đoạn 4: Lê-ô-nác-đô đã hiểu ra những lời thấy nói. 

 + Sau khi HS trả lời câu hỏi 4:

• Rút ra ý đoạn 5, 6: Sự kiên trì của Lê-ô-nác-đô đã giúp cậu thành công.  
• Rút ra nội dung, ý nghĩa bài đọc.

Hoạt động 3: Luyện đọc lại

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

 - Nhắc lại được nội dung, ý nghĩa bài đọc; xác định được giọng đọc của nhân vật.  - Luyện đọc trong nhóm và trước lớp. 

b. Tổ chức thực hiện

 - GV mời đại diện 1 – 2 HS nhắc lại nội dung, ý nghĩa bài đọc Khổ luyện thành tài.  - GV tổ chức cho HS đọc nối tiếp đoạn 3 và xác định giọng đọc đoạn này: Đọc diễn cảm một số câu thoại giữa thầy giáo và Lê-ô-nác-đô.  - GV tổ chức cho HS luyện đọc trong nhóm, trước lớp đoạn 3.

 - GV mời 1 – 2 HS khá, giỏi đọc cả bài, các HS khác lắng nghe, nhận xét (nếu có). - GV nhận xét, đánh giá hoạt động của lớp.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP 

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động của HS: 

 - Ôn lại kiến thức và nội dung chính của bài đọc Khổ luyện thành tài.  - Mở rộng vốn từ Thành công. 

b. Tổ chức thực hiện:  

 - GV tổ chức cho HS xác định yêu cầu của hoạt động   bằng PHT dưới đây: 

ĩa bài đọc. + Chia sẻ với người thân về bài đọc. + Đọc trước Tiết 3: Viết bài văn kể chuyện sáng tạo.

 - HS xem tranh 

 - HS lắng nghe video. 

 - HS làm việc nhóm đôi. 

 - HS trình bày ý kiến trước lớp, các HS khác lắng nghe.  - HS quan sát, tiếp thu. 

 - HS quan sát tranh minh họa, lắng nghe và tiếp thu. 

 - HS lắng nghe GV đọc mẫu, đọc thầm theo. 

 - HS luyện đọc theo hướng dẫn của GV. 

 - HS luyện đọc theo nhóm. 

 - HS cùng GV giải nghĩa một số từ khó.  

 - HS đọc thầm, HS làm việc nhóm đôi để trả lời các câu hỏi trong PHT.