Giáo án Tiếng Việt 5 kết nối bài 11: Hương cốm mùa thu

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho HS từng bước làm quen với bài học.

b. Tổ chức thực hiện

- GV trình chiếu cho HS quan sát hình ảnh về cốm: 

- GV cho HS xem video Cốm làng Vòng gọi Hà Nội:

https://www.youtube.com/watch?v=R0H14okaXFA

- GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm đôi và thảo luận: Trao đổi với bạn về những món ăn được làm từ lúa gạo.

- GV mời đại diện 1 – 2 nhóm đôi trình bày ý kiến trước lớp. Các HS khác lắng nghe, nêu câu hỏi (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và khích lệ HS: Một số món ăn làm từ lúa gạo: cơm, cháo, mì, miến, bún, phở, bánh nếp, bánh tẻ, bánh dày, bánh chưng, bánh trôi, bánh chay, cốm,…

- GV hướng dẫn HS quan sát tranh minh họa SGK tr.53, dẫn dắt và giới thiệu bài đọc:

Bài đọc Hương cốm mùa thu đã nói về cảm  nhận của nhân vật về vị cốm, hương cốm. Hôm nay chúng ta sẽ đi tìm hiểu bài thơ này nhé!   

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Đọc văn bản

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Lắng nghe GV đọc mẫu, hướng dẫn đọc, luyện đọc từ khó, luyện cách đọc đúng ngữ điệu. 

- Đọc được bài đọc trong nhóm và trước lớp. 

b. Tổ chức thực hiện

- GV đọc mẫu cho HS nghe: Đọc diễn cảm, đọc đúng và diễn cảm bài thơ; nhấn giọng vào những từ ngữ cần thiết để thể hiện cảm xúc ngỡ ngàng khi mùa cốm về, cảm xúc trân trọng, tự hào khi miêu tả đặc sản cốm. 

- GV hướng dẫn HS đọc và luyện đọc một số từ khó, hướng dẫn cách đọc đúng ngữ điệu:

+ Luyện đọc một số từ khó: nhà nông, đổ xuống, trĩu bông, sàng sảy, tay lùa,… 

+ Luyện đọc đúng ngữ điệu: Đọc câu cảm gợi vẻ ngạc nhiên ngỡ ngàng ở khổ thơ mở đầu (Gió thơm vừa ghé – ô kìa!); đọc với giọng tình cảm, tâm tình ở các khổ thơ tiếp theo khi kể về quá trình làm ra hạt cốm.

- GV tổ chức cho HS đọc thành tiếng, luyện đọc trong nhóm nhỏ và trước lớp. Bài thơ có thể chia thành năm khổ tương ứng với mỗi dấu chấm xuống dòng để luyện đọc và tìm ý. 

* Tùy thuộc vào năng lực HS, GV có thể tách hoặc ghép đoạn để tuận tiện trong việc hướng dẫn các em luyện đọc.

Hoạt động 2: Trả lời câu hỏi

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Đọc thầm lại bài đọc và trả lời các câu hỏi liên quan đến bài đọc. 

- Nắm được nội dung, ý nghĩa của bài đọc. 

b. Tổ chức thực hiện

- GV tổ chức cho HS đọc thầm lại bài đọc và thảo luận trong nhóm hoặc nhóm nhỏ để trả lời từng câu hỏi:

+ Câu 1: Tìm trong khổ thơ thứ nhất những chi tiết nói về khung cảnh thiên nhiên và cảm xúc của con người khi mùa cốm đến.  

+ Câu 2: Dựa vào sơ đồ dưới đây, kể lại hành trình làm ra hạt cốm theo lời của gió. 

+ Câu 3: Cách tả màu sắc của hạt cốm cho thấy bạn nhỏ cảm nhận thế nào về món quà kì diệu của mùa thu?

+ Câu 4: Chi tiết nào cho thấy cốm là thức quà đặc trưng của Hà Nội?  

+ Câu 5: Em cảm nhận được điều gì về tình cảm của tác giả đối với hương cốm trong mùa thu Hà Nội?  

- GV mời 1 – 2 HS trả lời câu hỏi, các HS khác lắng nghe, nhận xét và bổ sung (nếu có).

- GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án: 

+ Câu 1: 

=> Hình ảnh “Tháng Chín heo may về phố – Dắt theo hương cốm vào thu” là một hình ảnh rất đẹp, rất nên thơ, gợi cho người đọc sự xuất hiện nhẹ nhàng, tinh tế của hương cốm trong trời thu. Sự xuất hiện nhẹ nhàng, tinh tế ấy khiến mọi người vừa mừng rỡ xôn xao, vừa bất ngờ khi nhận ra hương cốm đã ghé vào ô cửa.

+ Câu 2: 

– Hạt cốm là thành quả của một quá trình dài, từ gieo hạt (Gió kể: Ngày xưa hạt thóc, Trời đem gieo tặng nhà nông), lớn dần tới khi thành lúa chín trĩu bông (mùa cây lúa trĩu bông), được người sàng sảy (Tay mẹ, tay bà sàng sảy), và qua nhiều công đoạn mới thành hạt cốm. 

– Từ những hạt lúa, người nông dân gieo trồng, cày cấy, vất vả sớm hôm để hạt lúa trở cây lúa trĩu bông. Người nông dân thu hoạch những hạt lúa tròn căng hơi sữa, sàng sảy để chế biến thành hạt cốm.

– Việc trồng và chăm sóc cây lúa, chế biến thành cốm, gạo,... của người nông dân rất vất vả, một nắng hai sương,... Vì vậy, chúng ta cần biết trân trọng công sức lao động của họ.

+ Câu 3: 

……………….

- HS quan sát hình ảnh.  

- HS xem video. 

- HS làm việc nhóm đôi. 

- HS trình bày ý kiến trước lớp, các HS khác lắng nghe. 

- HS quan sát, tiếp thu. 

- HS quan sát tranh minh họa, lắng nghe và tiếp thu. 

- HS lắng nghe GV đọc mẫu, đọc thầm theo. 

- HS luyện đọc theo hướng dẫn của GV.

- HS luyện đọc theo nhóm. 

- HS đọc thầm, HS làm việc nhóm đôi để trả lời các câu hỏi.

- HS trả lời. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

................