Giáo án Tiếng Việt 5 kết nối bài 25: Biện pháp điện từ, điệp ngữ

TIẾT 2: LUYỆN TỪ VÀ CÂU 

Biện pháp điệp từ, điệp ngữ

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho HS từng bước làm quen với bài học.

b. Tổ chức thực hiện 

- GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm đôi: Tìm các câulặp lại nhiều lần trong bài thơ dưới đây:

Trăng ơi … từ đâu đến? 

Trần Đăng Khoa

- GV mời các nhóm chia sẻ kết quả.

- GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án:

Trăng ơi từ đâu đến

- GV giới thiệu bài học mới và ghi tên bài học mới.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Hình thành khái niệm về biện pháp điệp từ, điệp ngữ

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Nắm được khái niệm về điệp từ, điệp ngữ. 

b. Tổ chức thực hiện

- GV mời đại diện 1 – 2 HS đọc yêu cầu của BT1, BT2 dưới đây: 

Bài 1: Đọc bài ca dao dưới đây và trả lời câu hỏi: 

Người ta đi cấy lấy công 

Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề 

Trông trời, trông đất, trông mây 

Trông mưa, trông nắng, trông ngày, trông đêm 

Trông cho chân cứng đá mềm

Trời yên, biển lặng mới yên tấm lòng. 

a. Từ trông được lặp lại mấy lần? 

b. Theo em, việc lặp lại đó có tác dụng gì? 

G: Nhấn mạnh người nông dân có nhiều nỗi lo về công việc đồng áng.  

Bài 2: Từ nào được lặp lại trong câu tục ngữ dưới đây? Việc lặp lại từ đó có tác dụng gì? 

Học ăn, học nói, học gói, học mở. 

+ GV tổ chức cho HS hoạt động nhóm, chia lớp thành 2 nhóm: 

• 1/2 lớp sẽ làm BT1 

• 1/2 lớp sẽ làm BT2 

+ GV mời 1 – 2 HS chữa bài trước lớp, các nhóm HS khác nhận xét, bổ sung ( nếu có).

+ GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án: 

Bài 1: 

a. Từ trông được lặp lại 9 lần.

b. Theo em, việc lặp lại từ trông có tác dụng:

- Nhấn mạnh người nông dân có nhiều nỗi lo về công việc đồng áng.

- Nhấn mạnh người nông dân luôn phải vất vả, lo toan nhiều bề;

- Muốn nói thời tiết và những yếu tố khách quan làm cho người nông dân không đoán định trước được mùa màng, thu hoạch. 

Bài 2: 

Từ học được lặp lại. Việc lặp lại nhằm nhấn mạnh trong đời sống con người có nhiều thứ cần phải học hỏi. 

=> Nhờ dùng cách lặp từ mà lời khuyên răn của cha ông được nhấn mạnh, gây sự chú ý của người đọc. 

- GV chiếu phần ghi nhớ lên màn hình cho HS: 

• Điệp từ, điệp ngữ là biện pháp lặp lại từ ngữ để nhấn mạnh nội dung được nói đến. 

- GV yêu cầu HS đọc kĩ phần ghi nhớ. 

- GV nhận xét, đánh giá hoạt động của HS: 

Hoạt động 2: Thực hành kiến thức về biện pháp điệp từ, điệp ngữ

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- HS vận dụng được làm các bài tập, câu hỏi có liên quan. 

b. Tổ chức thực hiện

- GV mời đại diện 1 – 2 HS đọc yêu cầu BT3: Đọc đoạn thơ sau và trả lời câu hỏi? 

Tôi đạp vỡ màu nâu 

Bầu trời trong quả trứng 

Bỗng thấy nhiều gió lộng 

Bỗng thấy nhiều nắng reo 

Bỗng tôi thấy thương yêu 

Tôi biết là có mẹ, 

Xuân Quỳnh

a. Từ bỗng xuất hiện mấy lần trong đoạn thơ? 

b. Việc lặp lại nhiều lần từ bỗng có tác dụng gì? Chọn đáp án đúng. 

A. Nhấn mạnh niềm vui của chú gà con vì được mẹ yêu thương. 

B. Nhấn mạnh niềm vui của chú gà con vì được được ra khỏi quả trứng. 

C. Nhấn mạnh sự tươi đẹp của thiên nhiên mà chú gà con quan sát được. 

D. Nhấn mạnh sự ngỡ ngàng của chú gà con trước những điều mới mẻ. 

+ GV tổ chức cho HS thảo luận, thống nhất kết quả trong nhóm nhỏ.

+ GV mời 1 – 2 HS chữa bài trước lớp, các nhóm HS khác nhận xét, bổ sung ( nếu có).

+ GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án: 

a. Từ bỗng xuất hiện 4 lần. 

b. Tác dụng: Đáp án D (Nhấn mạnh sự ngỡ ngàng của chú gà con trước những điều mới mẻ). 

=> Sử dụng từ điệp từ trong thơ tác dụng nhấn mạnh, làm diễn đạt thêm hay, gợi sự liên tưởng độc đáo.

- GV giao nhiệm vụ cho HS đọc yêu cầu BT4: Chọn Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi. 

Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến đấu!

(Theo Thép Mới)

a. Từ nào được lặp lại ở tất cả các câu trong đoạn?

b. Việc lặp lại từ đó có tác dụng gì? 

+ GV tổ chức hoạt động nhóm đôi cho HS thực hiện nhiệm vụ trên. 

+ GV mời 1 – 2 HS đại diện mỗi nhóm trình bày kết quả, các HS khác nhận xét và phát biểu ý kiến. 

+ GV nhận xét, chốt đáp án: 

Bài 3: 

a. Từ bỗng xuất hiện 4 lần. 

b. Tác dụng: Đáp án D (Nhấn mạnh sự ngỡ ngàng của chú gà con trước những điều mới mẻ).

=> Sử dụng từ điệp từ trong thơ tác dụng nhấn mạnh, làm diễn đạt thêm hay, gợi sự liên tưởng độc đáo.

Bài 4: 

a. Từ tre xuất hiện ở tất cả các câu trong đoạn. 

b. Tác dụng: Việc lặp lại từ tre nhằm làm nổi bật hình ảnh cây tre và giá trị, đóng góp của tre đối với người dân Việt Nam.

Ngoài ra: Từ được tác giả dùng lặp lại nhiều lần như giữ, anh hùng. Tác dụng: nhấn mạnh giá trị của cây tre trong việc giữ làng, giữ nước.

- GV nhận xét, đánh giá hoạt động của HS. 

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP 

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- HS củng cố lại kiến thức về biện pháp điệp từ, điệp ngữ. 

b. Tổ chức thực hiện

- GV tổ chức trò chơi “Ai thông minh hơn học sinh lớp 5” yêu cầu HS thực hiện các nhiệm vụ hoàn thành các bài tập dưới đây:

Đề bài 1: Chỉ những từ ngữ được lặp lại trong đoạn thơ, đoạn thơ dưới đây và cho biết tác dụng:

……………………

- HS đọc nhiệm vụ của BT.

- HS nêu kết quả làm việc nhóm.

- HS lắng nghe, quan sát

- HS ghi bài mới. 

- HS đọc nhiệm vụ của BT.

- HS thực hiện theo hướng dẫn của GV.

- HS trả lời.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS theo dõi, xem trên màn hình. 

- HS đọc kĩ phần ghi nhớ.

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS đọc nhiệm vụ BT. 

- HS thực hiện theo hướng dẫn của GV.

- HS trả lời.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS đọc nhiệm vụ hoạt động. 

- HS làm theo hướng dẫn của GV. 

- HS phát biểu ý kiến, các HS khác chú ý và nhận xét. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

……………..