Giáo án Tiếng Việt 5 kết nối bài 17: Sử dụng từ điển

TIẾT 2: LUYỆN TỪ VÀ CÂU 

Sử dụng từ điển

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Tạo tâm thế hứng thú cho HS trước khi vào bài. 

b. Tổ chức thực hiện

- GV cho HS xem ảnh một số cuốn từ điển HS thông dụng:  

- GV giới thiệu bài mới, ghi bài mới lên bảng: Tiết 2: Luyện từ và câu – Sử dụng từ điển 

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Các bước sử dụng từ điển 

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Nhận biết được cách tra từ điển và biết cách sử dụng từ điển để giải thích nghĩa của các từ. 

b. Tổ chức thực hiện

- GV mời đại diện 1 – 2 HS đọc yêu cầu BT1: Sắp xếp các bước sau theo trình tự tra cứu nghĩa của từ đọc trong từ điển 

a. Tìm từ đọc.

b. Tìm mục từ bắt đầu bằng chữ Đ.

c. Chọn từ điển phù hợp.

d. Đọc ví dụ để hiểu thêm ý nghĩa và cách dùng từ đọc. 

e. Đọc nghĩa của từ đọc

+ GV tổ chức cho HS thảo luận, thống nhất kết quả trong nhóm nhỏ.

+ GV mời 1 – 2 HS chữa bài trước lớp, các nhóm HS khác nhận xét, bổ sung ( nếu có).

+ GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án: c – b – a – e – d . 

- GV mời đại diện 1 – 2 HS đọc yêu cầu BT2: Đọc các thông tin về từ đọc trong từ điển dưới đây và trả lười câu hỏi

a. Từ đọc là danh từ, động từ hay tính từ? 

b. Nghĩa gốc của từ đọc là gì? 

c. Từ đọc có mấy nghĩa? 

d. Nghĩa gốc và nghĩa chuyển của từ được sắp xếp như thế nào? 

+ GV chia lớp thành 2 nhóm: Nhóm 1 thực hiện nhiệm vụ a, b; Nhóm 2 thực hiện nhiệm vụ c, d 

+ GV mời đại diện 1 – 2 HS mỗi nhóm phát biểu ý kiến. 

+ GV nhận xét, chốt đáp án: 

a. Từ “đọc” là động từ. 

b. Nghĩa gốc của từ “đọc” là nghĩa số 1: phát thành lời những điều đã được viết ra theo đúng trình tự. 

c. Từ “đọc” có 3 nghĩa chuyển (các nghĩa số 2, 3 và 4). Các ví dụ về cách sử dụng là phần in nghiêng sau mỗi nghĩa. 

Cụ thể : 

* Tiếp nhận nội dung của một tập hợp kí hiệu bằng cách nhìn vào các kí hiệu. Ví dụ: đọc bản thiết kế 

* Thu lấy thông tin từ một thiết bị lưu trữ của máy tính (như đĩa từ, đĩa CD,...). Ví dụ: máy tính không đọc được file dữ liệu này. * Hiểu rõ điều gì bằng cách nhìn vào những biểu hiện bên ngoài. Ví dụ: Lan đọc được suy nghĩ của tôi khi nghe lời mời đi chơi.

d. Những gốc và nghĩa chuyển của từ được sắp xếp như sau: Nghĩa gốc được xếp đầu tiên, sau đó là các nghĩa chuyển. Với nghĩa chuyển, nghĩa nào có nghĩa sát với nghĩa gốc nhất thì xếp trước.

- GV nhận xét, đánh giá hoạt động của HS. 

Hoạt động 2: Thực hành  

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- HS vận dụng được làm các bài tập, câu hỏi có liên quan. 

b. Tổ chức thực hiện

- GV mời đại diện 1 – 2 HS đọc yêu cầu BT3: Tra cứu nghĩa của các từ dưới đây: 

+ Ở hoạt động này, GV sẽ tổ chức trò chơi Truyền điện để thực hiện nhiệm vụ hoạt động.  

+ GV phổ biến trò chơi: GV gọi 1 HS xung phong đầu tiên, kết thúc em đầu tiên thì bạn đó sẽ gọi người tiếp theo cho đến khi hết nhiệm vụ hoạt động. Bạn nào trả lời đúng thì cứ “truyền điện” tiếp cho bạn tiếp theo. Bạn nào nói sai thì sẽ phải nhảy lò cò một vòng từ chỗ của mình lên bảng. 

+ GV nhận xét, chốt đáp án:

• học tập: đgt: 
• học và luyện tập để hiểu biết, để có kĩ năng, có tri thức kết quả học tập; siêng năng học tập. 
• làm theo gương tốt: học tập lẫn nhau; học tập kinh nghiệm 
• tập trung: đgt: 
• dồn vào một chỗ hoặc một điểm: tập trung đồ đạc vào một chỗ; mọi người đã tập trung đông đủ (Đồng nghĩa: tập kết; Trái nghĩa: giải tán). 
• dồn sức hoạt động, hướng các hoạt động vào một việc gì: tập trung tư tưởng; tập trung giải quyết đơn từ tồn động
• trôi chảy: đgt: 
• (công việc) được tiến hành thuận lợi, không bị vấp váp, trở ngại gì: mọi việc đều trôi chảy; công việc được tiến hành rất trôi chảy (Đồng nghĩa: suôn sẻ, trót lọt). 
• (hoạt động nói năng) được tiến hành một cách dễ dàng, không có vấp váp: đọc rất trôi chảy; trả lời trôi chảy (Đồng nghĩa: lưu loát). 

- GV giao nhiệm vụ cho HS về nhà hoàn thiện BT4: Đặt câu với 1 nghĩa chuyển của mỗi từ ở bài tập 3 

- GV nhận xét, đánh giá hoạt động của HS. 

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP 

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS cần: 

- Củng cố lại kiến thức về sử dụng từ điển, biết tra nghĩa của từ và thực hành các bài tập, câu hỏi liên quan. 

b. Tổ chức thực hiện 

- GV cho 1 – 2 HS đọc nhiệm vụ của PHT dưới đây: 

- GV giao nhiệm vụ cho HS về nhà hoàn thiện. 

* CỦNG CỐ

- GV nhận xét, tóm tắt lại những nội dung chính của bài học.

- GV nhận xét, đánh giá sự tham gia của HS trong giờ học, khen ngợi những HS tích cực; nhắc nhở, động viên những HS còn chưa tích cực, nhút nhát.

* DẶN DÒ

- GV nhắc nhở HS:

+ Xem lại kiến thức bài Luyện từ và câu Sử dụng từ điển, hiểu, phân biệt và vận dụng được kiến thức.

+ Hoàn thiện bài tập số 4 và phần Luyện tập

+ Chia sẻ với người thân về bài học.

+ Đọc trước Tiết 3: Viết – Tìm hiểu cách viết đoạn văn giới thiệu nhân vật trong một cuốn sách.

- HS xem tranh.

- HS lắng nghe GV giới thiệu bài mới. 

- HS đọc nhiệm vụ BT. 

- HS thực hiện theo hướng dẫn của GV.

- HS trả lời.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS đọc nhiệm vụ BT. 

- HS lắng nghe GV hướng dẫn. 

- HS phát biểu ý kiến. 

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS đọc nhiệm vụ hoạt động. 

- HS lắng nghe GV. 

- HS lắng nghe GV phổ biến luật chơi. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS đọc nhiệm vụ hoạt động. 

- HS lắng nghe và tiếp thu

- HS đọc nhiệm vụ BT. 

- HS lắng nghe và tiếp thu

- HS lắng nghe và tiếp thu

- HS lắng nghe và tiếp thu

- HS lắng nghe và thực hiện.