Giáo án Tiếng Việt 5 kết nối bài 19: Luyện tập về từ đồng nghĩa và từ đa nghĩa

TIẾT 2: LUYỆN TẬP VỀ TỪ ĐỒNG NGHĨA VÀ TỪ ĐA NGHĨA

Hoạt động 1: Chọn từ thích hợp nhất trong các từ đồng nghĩa (in nghiêng) thay cho mỗi bông hoa

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS: 

- Ôn tập kiến thức về từ đồng nghĩa. 

- Vận dụng kiến thức vào làm bài tập và câu hỏi liên quan. 

b. Tổ chức thực hiện: 

- GV tổ chức cho HS xác định yêu cầu BT1: Chọn từ thích hợp nhất trong các từ đồng nghĩa (in nghiêng) thay cho mỗi bông hoa.

    Từ nhỏ, Lương Thế Vinh đã * (lừng danh/ nổi tiếng/ nức tiếng) về óc * (xem xét/ nhìn/ quan sát) và tính toán. Một hôm, cậu đem một quả bưởi ra bãi cỏ làm bóng chơi với các bạn. Đang chơi, bỗng quả bưởi * (lăn/ bay) xuống một cái hố gần đó. Bọn trẻ nhìn xuống cái hố đầy nuối tiếc. Vĩnh bảo bọn trẻ lấy nước đổ vào cái hố ấy. Nước * (dâng/ tăng) đến đâu, bưởi nổi lên đến đó.

(Theo Vũ Ngọc Khánh)

- GV tổ chức cho HS nhắc lại kiến thức về từ đa nghĩa.

- GV tổ chức cho HS làm việc nhóm để thực hiện yêu cầu. 

- GV tổ chức cho HS ghi kết quả ra giấy nháp. 

- GV mời 2 – 3 nhóm HS trình bày kết quả, các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án: 

    Từ nhỏ, Lương Thế Vinh đã nổi tiếng về óc quan sát và tính toán. Một hôm, cậu đem một quả bưởi ra bãi cỏ làm bóng chơi với các bạn. Đang chơi, bỗng quả bưởi lăn xuống một cái hố gần đó. Bọn trẻ nhìn xuống cái hố đầy nuối tiếc. Vinh bảo bọn trẻ lấy nước đổ vào cái hố ấy. Nước dâng đến đâu, bưởi nổi lên đến đó.

Hoạt động 2: Tìm từ không đồng nghĩa với những từ còn lại trong mỗi dãy từ

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS: 

- Củng cố kiến thức về từ đồng nghĩa. 

- Vận dụng kiến thức vào làm bài tập và câu hỏi liên quan.

b. Tổ chức thực hiện: 

- GV tổ chức cho HS xác định yêu cầu BT2: Tìm từ không đồng nghĩa với những từ còn lại trong mỗi dãy từ sau:

a. nhân dân, đồng bào, bạn bè, quốc dân.

b. dũng cảm, liều lĩnh, gan dạ, can đảm.

c. tổ quốc, non sông, nhà nước, đất nước.

- GV tổ chức cho HS làm việc nhóm để thực hiện yêu cầu. 

- GV mời 1 – 2 nhóm HS chia sẻ kết quả, các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án: a. bạn bè, b. liều lĩnh, c. nhà nước.

Hoạt động 3: Đọc đoạn thơ và thực hiện yêu cầu

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS: 

- Ôn tập kiến thức về từ đa nghĩa. 

- Vận dụng kiến thức để làm bài tập và câu hỏi liên quan. 

b. Tổ chức thực hiện: 

- GV tổ chức cho HS xác định yêu cầu BT3: Đọc đoạn thơ dưới đây và thực hiện yêu cầu.

Không có chân có cánh

Mà lại gọi: con sông?

Không có lá có cành

Lại gọi là: ngọn gió?

(Xuân Quỳnh)

a. Mỗi từ in đậm trong đoạn thơ trên được dùng với nghĩa gốc hay nghĩa chuyển?

b. Đặt một câu có từ in đậm được sử dụng với nghĩa chuyển.

- GV tổ chức cho HS nhắc lại kiến thức về từ đa nghĩa.

- GV tổ chức cho HS làm việc nhóm đôi để thực hiện yêu cầu. 

- GV hướng dẫn HS dùng từ điển để tra nghĩa của từ và xác định từ đó dùng với nghĩa gốc hay nghĩa chuyển.  

- GV mời 1 – 2 nhóm HS chia sẻ kết quả, các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án: 

a.

+ Những từ in đậm được dùng với nghĩa gốc: chân, cánh, lá.

+ Từ in đậm được dùng với nghĩa chuyển: ngọn.

b. GV hướng dẫn HS đặt câu theo mẫu. VD: 

........................

- HS xác định yêu cầu BT.

- HS nhắc lại kiến thức.

- HS hoạt động nhóm.

- HS làm bài tập. 

- HS trình bày kết quả.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS xác định yêu cầu BT. 

- HS hoạt động nhóm. 

- HS chia sẻ kết quả. 

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS xác định yêu cầu BT. 

- HS nhắc lại kiến thức.

- HS hoạt động nhóm. 

- HS thực hiện theo hướng dẫn của GV. 

- HS chia sẻ kết quả. 

- HS lắng nghe, tiếp thu.

........................