HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú, kích thích sự tò mò của HS trước khi vào bài học.

b. Cách thức tiến hành:

+ GV đưa ra bài toán: “Cả hai chị em có 15 viên bi. Phần của em nhiều hơn phần của chị 3 viên bi. Hỏi mỗi người được mấy viên bi?”

- GV dẫn dắt và đặt câu hỏi: “Cả lớp hãy quan sát bài toán và suy nghĩ trả lời cho cô biết vấn đề của bài là gì và có những cách thức nào để giải quyết?”

- GV gọi một vài bạn trả lời, các bạn khác trong lớp nhận xét, bổ sung, chốt đáp án.

- GV tổ chức cho HS chơi trò chơi "Cách của tôi hay nhất":

+ GV chia lớp thành các nhóm và hướng dẫn các nhóm thảo luận lập kế hoạch giải quyết bài toán theo các cách.

- GV gọi đại diện trình bày cách của nhóm mình.

- GV dùng hình ảnh các hình tròn mô tả việc làm của nhóm:

- GV yêu cầu các nhóm kiểm tra lại kết quả

- GV nhận xét, bổ sung và chốt lại đáp án.

- GV hệ thống lại việc làm của các nhóm:

+ Ta đã giải bài toán

+ Ta đã dùng que tính hoặc tính nhẩm để giải quyết bài toán

- GV đặt vấn đề và dẫn dắt HS vào bài học: Trong trường hợp hai chị em có hàng trăm viên bi và người này hơn người kia rất nhiều viên bi thì cách làm trên không thuận lợi, vậy chúng ta phải làm thế nào? Cô trò mình cùng đi tìm hiểu bài học ngày hôm nay "TÌM HAI SỐ KHI BIẾT TỔNG VÀ HIỆU CỦA HAI SỐ ĐÓ".

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. KHÁM PHÁ 

a. Mục tiêu:

- HS nhận biết được bài toán tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đố và giải được bài toán.

- Vận dụng giải quyết được một số vấn đề đơn giản liên quan đến bài toán tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đó.

b. Cách thức tiến hành

- GV chiếu lại hình ảnh phần Khởi động, giới thiệu tình huống trong khám phá:

và dẫn dắt, đặt câu hỏi: “Các em vừa giải quyết một bài toán thuộc dạng tìm hai số khi biết tổng và hiệu. Các em hãy phân tích đề bài toán và thảo luận cho cô biết những dữ kiện gì để chúng ta xác định một bài toán thuộc dạng tìm hai số khi biết tổng và hiệu?"

- GV gọi đại diện các nhóm trình bày đáp án của nhóm mình.

- GV nhận xét, bổ sung và chốt lại cách nhận biết bài toán “Tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đó”.

- GV viết lên bảng:

Bài toán: Tổng của hai số là 15, hiệu của hai số đó là 3. Tìm hai số đó.

- GV dẫn dắt, đặt các câu hỏi hướng dẫn HS cách giải bài toán:

+ Bài toán yêu cầu gì?

+ Bài toán cho biết gì?

+ GV khuyến khích và hướng dẫn HS tóm tắt bài toán bằng sơ đồ đoạn thẳng:

- HS quan sát hình ảnh các hình tròn trên bảng lớp, mô tả lại việc đã làm, GV dẫn dắt giúp HS nhận ra cách làm:

+ Cách 1:

GV khái quát hóa cách tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đó theo các bước mô tả tiến trình của HS:

Bài giải

Số bé là 6.

Số lớn là 9.

GV chỉ tay vào các số 15 và 3 trong tóm tắt và bài giải, HS nói các từ: Tổng, Hiệu thích hợp với các số

→HS khái quát cách làm, GV viết lên bảng lớp.

Lưu ý: Có thể tìm số lớn bằng cách tìm: Tổng – Số bé.

+ Cách 2:

GV khái quát hóa cách tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đó theo các bước mô tả tiến trình của HS:

Bài giải

Số lớn là 9.

Số bé là 6.

GV chỉ tay vào các số 15 và 3 trong tóm tắt và bài giải, HS nói các từ: Tổng, Hiệu thích hợp với các số

→HS khái quát cách làm, GV viết lên bảng lớp.

Lưu ý: Có thể tìm số lớn bằng cách tìm: Tổng – Số bé.

- GV tổ chức cho HS trao đổi theo nhóm về cách người ta sử dụng bài toán trong thực tế.

Ví dụ:

Một lớp có 42 học sinh, số học sinh nam ít hơn số học sinh nữ là 2 bạn. Số học sinh nam và số học sinh nữ là?

II. HOẠT ĐỘNG

a. Mục tiêu:

- Thực hành các bài toán Tìm hai số khi biết tổng và hiệu.

- Rèn kĩ năng tính.

b. Cách thức tiến hành:

Nhiệm vụ 1: Hoàn thành BT1

Tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đó (theo mẫu).

- GV yêu cầu HS tìm hiểu bài theo nhóm đôi.

- GV tổ chức chơi trò chơi “Đôi bạn cùng tiến”, HS thực hiện làm bài và chia sẻ nhóm đôi, đôi bạn nào có hoàn thành đúng và nhanh nhất được phong danh hiệu “Đôi bạn cùng tiến”.

- GV mời một vài nhóm trình bày kết quả.

- GV lưu ý và rút kinh nghiệm cho HS ở các bài tập sau.

Nhiệm vụ 2: Hoàn thành BT2

- Cả lớp quan sát, chú ý lắng nghe và thực hiện theo yêu cầu của GV.

- HS suy nghĩ, thảo luận theo cặp đôi và trả lời.

+ Nhận biết vấn đề: Cả 2 chị em có 15 viên bi, em hơn chị 3 viên → Mỗi người có mấy viên bi?

+ Cách thức GQVĐ:

+ Dùng ĐDHT.

+ Tính toán.

- Các nhóm thảo luận, dựa vào hướng dẫn của GV để thiết lập kết hoạch của nhóm mình.

+ Dùng ĐDHT:

Tách ngẫu nhiên 15 que tính thành hai phần

→ Điều chỉnh để một bên có 9 que, một bên có 6 que → Em: 9    Chị: 6

+ Dùng ĐDHT:

Tách 3 que tính sang một bên.

→Phần còn lại chia thành hai phần bằng nhau, mỗi phần 6 que

→Lấy 3 que (lúc đầu tách) gộp vào cho em → Em: 9   Chị: 6

+ Tính toán

Thực hiện phép chia 15 : 2 = 7 (dư 1)

→                    Chị 7       Em: 8

→ Điều chỉnh Chị 6       Em 9

…

- Các nhóm thực hiện theo yêu cầu của GV.

+ Cả hai chị em: 6 + 9 =15

+ Em hơn chị: 9 – 6 = 3

- Các nhóm chú ý lắng nghe, tiếp thu kiến thức.

- HS chú ý quan sát, lắng nghe và tiếp nhận thông tin

- HS chú ý lắng nghe và hình thành động cơ học tập.

- HS thảo luận theo nhóm, trao đổi và trả lời

+ Câu hỏi của bài toán (Hỏi mỗi người có bao nhiêu viên bi?). Tức cần tìm hai số (số lớn và số bé)

+ Bài toán cho biết tổng của hai số: 15 (Cả hai chị em có 15 viên bi)

+ Bài toán cho biết hiệu của hai số: 3 (Em hơn chị 3 viên bi)

→ Đây là bài toán: Tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đó.

- HS chú ý lắng nghe, tiếp thu kiến thức.

- HS chú ý quan sát, lắng nghe và trả lời các câu hỏi của GV.

+ Tìm hai số đó.

+ Trong hai số phải tìm, có một số lớn và một số bé.

+ Tổng của hai số là 15, hiệu của hai số đó là 3.

- HS thảo luận theo nhóm mô tả lại tiến trình thực hiện của các cách làm:

+ Cách 1: Tách 3 viên bi, còn lại chia đôi thì tìm được số viên bi của chị.

→ Nếu lấy 15 trừ đi 3 thì trên sơ đồ còn lại hai đoạn thẳn bằng nhau, mỗi đoạn thẳng biểu thị số bé.

→ Viết phép tính tìm số bé:

Số bé là 6.

→ Lấy 3 viên bi lúc đầu thêm vào 6 viên bi thì được số bi của em

→ Viết phép tính tìm số lớn:

Số lớn là 9.

+ Cách 2: Thêm 3 viên bi để có 18 viên bi, chia đôi thì tìm được số viên bi của em.

→ Nếu lấy 15 cộng thêm 3 thì trên sơ đồ có hai đoạn thẳn bằng nhau, mỗi đoạn thẳng biểu thị số lớn.

→ Viết phép tính tìm số lớn:

Số lớn là 9.

→ Lấy 9 viên bi bớt đi 3 viên bi thì được số bi của chị

→ Viết phép tính tìm số lớn:

Số nhỏ là 6.

- HS thảo luận theo nhóm trao đổi và trả lời câu hỏi.

Bài giải

- Cách 1:

Số học sinh nam là 20.

Số học sinh nữ là 22.

- Cách 2:

Số học sinh nữ là 22.

Số học sinh nam là 20.

- HS tìm hiểu đề, trao đổi cặp đôi hoàn thành yêu cầu.

+ Quan sát mẫu, kiểm tra:

→ Mỗi cột là một câu: Biết tổng và hiệu, tìm hai số.

- HS suy nghĩ, thực hiện cá nhân và chia sẻ nhóm đôi.

- Kết quả: