Giáo án Ngữ văn 9 Cánh diều bài 6: Dế chọi (Bồ Tùng Linh)

Ngày soạn: …/…/…

Ngày dạy: …/…/….

TIẾT: THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU: DẾ CHỌI

I. MỤC TIÊU

1. Kiến thức

• Nhận biết và phân tích được chủ đề, thông điệp mà văn bản truyện truyền kì muốn gửi đến người đọc thông qua một số yếu tố hình thức nghệ thuật như: không gian, thời gian, chi tiết, cốt truyện, nhân vật chính, lời người kể chuyện,...

•  Thấy được tác động của văn bản đối với người đọc.

2. Năng lực

Năng lực chung

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập hay theo nhóm; Trao đổi tích cực với giáo viên và các bạn khác trong lớp.

• Năng lực tự chủ và tự học: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.

• Giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết phối hợp với bạn bè khi làm việc nhóm, tư duy logic, sáng tạo khi giải quyết vấn đề.

Năng lực đặc thù

• Nhận biết và phân tích được chủ đề, thông điệp mà văn bản truyện truyền kì muốn gửi đến người đọc thông qua một số yếu tố hình thức nghệ thuật như: không gian, thời gian, chi tiết, cốt truyện, nhân vật chính, lời người kể chuyện,...

•  Thấy được tác động của văn bản đối với người đọc.

3. Phẩm chất

• Trung thực trong các mối quan hệ ứng xử; yêu quý, trân trọng những con người có phẩm chất tốt đẹp.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

• Giáo án; 

• SGK, SGV Ngữ văn 9;

• Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;

• Tranh ảnh về tác giả, tác phẩm;

• Bảng phân công nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp;

• Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà;

2. Đối với học sinh

• SGK, SBT Ngữ văn 9.

• Sách tham khảo, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học…

• Bảng giao nhiệm vụ học tập đã chuẩn bị ở nhà.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, huy động tri thức nền, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập tạo tâm thế tích cực cho HS khi vào bài học Dế chọi.

b. Nội dung: GV hướng dẫn HS tham gia trò chơi đuổi hình bắt chữ.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS chia lớp thành 4 nhóm, tham gia trò chơi Đuổi hình bắt chữ: Dựa vào những hình ảnh dưới đây để đoán tên các trò chơi dân gian.

- Các nhóm sử dụng chuông để ra tín hiệu trả lời, nhóm nào trả lời nhanh và đúng nhiều nhất sẽ giành chiến thắng.

- Hình ảnh của trò chơi:

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS huy động tri thức nền, trải nghiệm cá nhân thực hiện yêu cầu được giao.

- GV quan sát, hỗ trợ HS thực hiện (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 - 2 HS trình bày trước lớp. 

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá.

- Gợi mở: Hình 1 – cờ chém, hình 2 – chơi chuyền, hình 3 – chọi gà, hình 4 – chi chi chành chành, hình 5 – mèo đuổi chuột, hình 6 – cướp cờ, hình 7 – cá sấu lên bờ.

- GV dẫn dắt vào bài học mới: Lấy cảm hứng từ một trò chơi dân gian – chọi dế, nhà văn Bồ Tùng Linh thông qua tác phẩm Dế chọi đã phản ánh một hiện thực khốc liệt, đen tối của xã hội phong kiến quân chủ chuyên chế với nhiều áp bức, bất công. Ở bài học hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu kiến thức về những đặc trưng của thể truyền kì thông qua tác phẩm này.

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản

a. Mục tiêu: Đọc văn bản và thực hiện một số kĩ thuật đọc thông qua việc trả lời một số câu hỏi trong khi đọc.

b. Nội dung: HS sử dụng SGK, quan sát, chắt lọc kiến thức trả lời những câu hỏi liên quan đến bài học.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS và chuẩn kiến thức của GV.

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ: Hướng dẫn HS tìm hiểu chung về văn bản Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập  - GV yêu cầu HS thực hiện yêu cầu dưới đây:  + GV hướng dẫn cách đọc và cho HS đọc trực tiếp văn bản, kĩ năng suy luận khi đọc văn bản truyền kì. + GV hướng dẫn HS chú ý câu hỏi trong thẻ chỉ dẫn. Câu hỏi Câu trả lời  của tôi Trò chơi chọi dế được ưa chuộng ở đâu, nảy sinh như thế nào?   Thành danh là người thế nào?   Điều gì đã xảy ra với con của Thành Danh?   Chú dế của Thành Danh có đặc điểm gì đáng chú ý?   Chú dế của Thành Danh có điều gì khác thường?   Thành Danh đã được hưởng lợi gì từ chú dế này?   Chú dế kì lạ kia thực chất là ai?     + Trình bày những hiểu biết chung về tác giả Bồ Tùng Linh và tác phẩm Dế chọi. Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập - HS thảo luận theo nhóm, vận dụng kiến thức đã học để thực hiện nhiệm vụ. - GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - GV mời đại diện 1 - 2 HS mỗi nhóm trình bày sản phẩm. - GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, đặt câu hỏi (nếu có).  Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập - GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức. - GV chuyển sang nội dung mới.

I. Tìm hiểu chung về văn bản 1. Đọc - Cách đọc: Khi đọc truyện truyền kì, cần tóm tắt truyện, xác định không gian, thời gian trong truyện, tìm hiểu các nhân vật, chỉ ra và nêu tác dụng của các chi tiết kì ảo, nêu chủ đề của truyện… - Thẻ chỉ dẫn: Câu hỏi Câu trả lời  của tôi Trò chơi chọi dế được ưa chuộng ở đâu, nảy sinh như thế nào? Trò chơi chọi dế được ưa chuộng ở thời Tuyên Đức, nảy sinh do viên quan lệnh huyện Hòa Âm muốn lấy lòng quan trên nên đem tiến một con dế chọi. Thành danh là người thế nào? Chất phác, ít nói cho nên bị bọn hương chức quyền thế ép phải giữ chân chức dịch trong làng. Điều gì đã xảy ra với con của Thành Danh? Con của Thành Danh chết đi sống lại nhưng đứa con lại ngủ bằn bặt, trơ ra như gỗ. Chú dế của Thành Danh có đặc điểm gì đáng chú ý? Chú dế của Thành Danh có đặc điểm: đầu vuông, đùi dài, dáng ve sầu, cánh hoa mai. Chú dế của Thành Danh có điều gì khác thường? Vào trong cung, chú dế của Thành Danh mỗi khi nghe tiếng đàn cầm, đàn sắt là nhảy múa theo các tiết điệu. Thành Danh đã được hưởng lợi gì từ chú dế này? Nhờ Thành Danh mà quan huyện được thăng cấp liền cho Thành được miễn sai dịch, lại dặn học quan cho Thành thi lấy học vị tú tài. Chú dế kì lạ kia thực chất là ai? Chú dế kì lạ kia thực chất là con của Thành Danh.   2. Tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm a. Tác giả - Bồ Tùng Linh (1640 – 1715) là nhà văn nổi tiếng của Trung Quốc thời nhà Thanh. - Ông để lại khối lượng lớn tác phẩm thuộc nhiều thể loại, trong đó tiêu biểu nhất là Liêu trai chí dị. b. Tác phẩm - Liêu trai chí dị là tập sách gồm gần 500 truyện, khai thác cốt truyện từ truyện dân gian và từ những truyện kì lạ, hoang đường của một số tác giả thời trước. Tập sách được dịch ra nhiêu thứ tiếng, bắt đầu phổ biến ở Việt Nam từ thế kỉ XIX. - Dế chọi là một trong số 500 truyện thuộc Liêu trai chí dị.

Hoạt động 2: Đọc hiểu văn bản

a. Mục tiêu: Nhận biết và phân tích được chủ đề, thông điệp mà văn bản truyện truyền kì muốn gửi đến người đọc thông qua một số yếu tố hình thức nghệ thuật như: không gian, thời gian, chi tiết, cốt truyện, nhân vật chính, lời người kể chuyện,...

b. Nội dung: Sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời các câu hỏi liên quan đến văn bản Dế chọi.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS và kiến thức HS tiếp thu được liên quan đến văn bản Dế chọi và chuẩn kiến thức GV.

d. Tổ chức thực hiện:

---------------------------------------------------

------------------------ Còn tiếp -------------------------------