Giáo án Ngữ văn 9 Cánh diều bài 5: Khoa học muôn năm! (Go-rơ-ki)

Ngày soạn: …/…/…

Ngày dạy: …/…/….

TIẾT: VĂN BẢN 2: KHOA HỌC MUÔN NĂM!

I. MỤC TIÊU

1. Kiến thức

• Nhận biết và phân tích được luận đề, luận điểm, lí lẽ, bằng chứng tiêu biểu; vai trò của luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong việc thể hiện luận đề. 

• Nhận xét, đánh giá được tính đúng, sai của vấn đề đặt ra trong văn bản. 

• Liên hệ được ý tưởng, thông điệp trong văn bản với bối cảnh lịch sử, văn hoá, xã hội.

2. Năng lực

Năng lực chung

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập hay theo nhóm; Trao đổi tích cực với giáo viên và các bạn khác trong lớp.

• Năng lực tự chủ và tự học: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.

• Giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết phối hợp với bạn bè khi làm việc nhóm, tư duy logic, sáng tạo khi giải quyết vấn đề.

Năng lực đặc thù

• Nhận biết và phân tích được luận đề, luận điểm, lí lẽ, bằng chứng tiêu biểu; vai trò của luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong việc thể hiện luận đề. 

• Nhận xét, đánh giá được tính đúng, sai của vấn đề đặt ra trong văn bản. 

• Liên hệ được ý tưởng, thông điệp trong văn bản với bối cảnh lịch sử, văn hoá, xã hội.

3. Phẩm chất

• Tự giác và trân trọng việc học.

• Trân trọng các phát minh khoa học.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

• Giáo án; 

• SGK, SGV Ngữ văn 9;

• Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;

• Tranh ảnh về tác giả, tác phẩm;

• Bảng phân công nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp;

• Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà;

2. Đối với học sinh

• SGK, SBT Ngữ văn 9.

• Sách tham khảo, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học…

• Bảng giao nhiệm vụ học tập đã chuẩn bị ở nhà.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, huy động tri thức nền, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập tạo tâm thế tích cực cho HS khi vào bài học.

b. Nội dung: GV hướng dẫn HS chia lớp thành 4 nhóm tham gia trò chơi Nhà thông thái.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS chia lớp thành 4 nhóm để tham gia trò chơi Nhà thông thái.

- Luật chơi: GV lần lượt chiếu hình ảnh của các nhà khoa học đại tài trên thế giới, các nhóm sẽ cử một đại diện để nhấn chuông và giành quyền trả lời tên và một phát minh, thành tựu nổi bật của nhà khoa học đó. Nhóm nào trả lời đúng nhiều nhất sẽ giành chiến thắng.

- Một số hình ảnh của các nhà khoa học:

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS huy động tri thức nền, trải nghiệm cá nhân thực hiện yêu cầu được giao.

- GV quan sát, hỗ trợ HS thực hiện (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 - 2 HS trình bày trước lớp. 

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá.

- Gợi mở: 

+ Hình 1: Nhà vật lí Albert Einstein người Đức, phát triển thuyết tương đối.

+ Hình 2: Isaac Newton là nhà khoa học người Anh, phát triển định luật vạn vật hấp dẫn.

+ Hình 3: Nhà phát minh Thomas Edison người Mĩ, phát minh bóng đèn sợi đốt.

+Hình 4: Stephen Hawking đã tìm ra những tính chất quan trọng của lỗ đen (đường chân trời, kỳ dị tại tâm...).

+ Hình 5: Robert Oppenheimer là nhà vật lý lý thuyết người Mỹ, “cha đẻ của bom nguyên tử”.

+ Hình 6: Alexander Graham Bell là nhà phát minh, nhà khoa học người Scotland, là người phát minh ra chiếc điện thoại đầu tiên trên thế giới.

- GV dẫn dắt vào bài học mới: Một trong những cuộc cách mạng đã làm thay đổi thế giới đó chính là cuộc cách mạng  khoa học công nghệ. Cuộc cách mạng này đã làm thế giới có sự phát triển vượt bậc với những phát minh ra đời. 

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản

a. Mục tiêu: Đọc văn bản và thực hiện một số kĩ thuật đọc thông qua việc trả lời một số câu hỏi trong khi đọc.

b. Nội dung: HS sử dụng SGK, quan sát, chắt lọc kiến thức trả lời những câu hỏi liên quan đến bài học.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS và chuẩn kiến thức của GV.

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ: Hướng dẫn HS tìm hiểu chung về văn bản Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập  - GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi Think – Pair - Share, thực hiện yêu cầu dưới đây:  + + GV hướng dẫn cách đọc và cho HS đọc trực tiếp văn bản, kĩ năng suy luận khi đọc văn bản thông tin. + GV hướng dẫn HS chú ý câu hỏi trong thẻ chỉ dẫn. Câu hỏi/  kĩ năng đọc. Câu trả lời  của tôi Ở phần (2), tác giả đã nêu lên sự khác biệt chủ yếu nào giữa nghệ thuật và khoa học?   Tác giả muốn khẳng định điều gì ở phần (3)?   Điều “mơ ước” đã cho thấy thái độ của tác giả với khoa học như thế nào?   Xác định mối quan hệ giữa các đoạn trong phần (4).   Điểm giống và khác nhau về nội dung thể hiện ở phần (1) và phần (5) là gì?   + Trình bày những hiểu biết về tác giả Go-rơ-ki và xuất xứ văn bản. Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập - HS thảo luận theo nhóm, vận dụng kiến thức đã học để thực hiện nhiệm vụ. - GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - GV mời đại diện 1 - 2 HS mỗi nhóm trình bày sản phẩm. - GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, đặt câu hỏi (nếu có).  Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập - GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức. - GV chuyển sang nội dung mới.

I. Tìm hiểu chung về văn bản 1. Đọc - Cách đọc: kết hợp hiểu biết của bản thân với căn cứ trong VB để đưa ra những điều không thể hiện tường minh trong VB. - Câu hỏi trong thẻ chỉ dẫn: Câu hỏi/  kĩ năng đọc. Câu trả lời  của tôi Ở phần (2), tác giả đã nêu lên sự khác biệt chủ yếu nào giữa nghệ thuật và khoa học? - Nghệ thuật là tình cảm, phụ thuộc vào cảm xúc, khuất phục trước cá tính, khó phá vỡ rào cản định kiến. - Khoa học thực nghiệm là kinh nghiệm, tri thức thông qua quan sát tỉ mỉ, lí luận logic, thoát khỏi thứ mà nghệ thuật không rũ bỏ được và nó mang tính quốc tế, nhân loại. Tác giả muốn khẳng định điều gì ở phần (3)? Tác giả muốn khẳng định: Nền dân chủ nước Nga cùng với nền khoa học chính xác đi tới cuộc sống mới. Điều “mơ ước” đã cho thấy thái độ của tác giả với khoa học như thế nào? Thái độ ngợi ca, trân trọng, đề cao và hi vọng vào những thành quả tuyệt vời mà khoa học có thể mang lại cho con người. Xác định mối quan hệ giữa các đoạn trong phần (4). Mối quan hệ liên kết logic với nhau: - Đưa ra tưởng tượng về “tòa thành khoa học”. - Giá trị của tòa thành ấy. - Con người cần phải làm gì trong lao động. Điểm giống và khác nhau về nội dung thể hiện ở phần (1) và phần (5) là gì? - Điểm giống nhau: cả hai phần đều đề cao sự sáng tạo và kì diệu của khoa học. - Điểm khác nhau: ở phần 1, tác giả có nhắc đến nghệ thuật nhưng ở phần 5, tác giả tuyệt đối hóa tầm quan trọng của khoa học. 2. Tác giả, tác phẩm a. Tác giả - Mác-xim Go-rơ-ki (1868 – 1936) là một nhà văn người Nga của thế kỉ XX. - Ông rất ham đọc sách và chính niềm đam mê này cùng những bươn trải đã giúp ông nảy sinh cảm hứng và năng lực sáng tác văn chương.  - Những tác phẩm tiêu biểu của ông: Bộ ba tiểu thuyết tự thuật: Thời thơ ấu (1913 - 1914), Kiếm sống (1916), Những trường đại học của tôi (1923) và Người mẹ (1906 - 1907). b. Tác phẩm Khoa học muôn năm! là một trong những tác phẩm của Go-rơ-ki được in trong Những bài diễn thuyết nổi tiếng trong lịch sử thế giới, NXB Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2009.

Hoạt động 2: Đọc hiểu văn bản.

a. Mục tiêu: Nhận biết và phân tích được luận đề, luận điểm, lí lẽ, bằng chứng tiêu biểu; vai trò của luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong việc thể hiện luận đề.

b. Nội dung: Sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời các câu hỏi liên quan đến văn bản.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS và kiến thức HS tiếp thu được liên quan đến văn bản và chuẩn kiến thức GV.

d. Tổ chức thực hiện:

-----------------------------------

------------------- Còn tiếp -------------------