Nhận biết và phân tích được luận đề, luận điểm, lí lẽ, bằng chứng tiêu biểu; vai trò của luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong việc thể hiện luận đề.
Nhận xét, đánh giá được tính đúng, sai của vấn đề đặt ra trong văn bản.
Liên hệ được ý tưởng, thông điệp trong văn bản với bối cảnh lịch sử, văn hoá, xã hội.

2. Năng lực

Năng lực chung

Năng lực giao tiếp và hợp tác: khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập hay theo nhóm; Trao đổi tích cực với giáo viên và các bạn khác trong lớp.
Năng lực tự chủ và tự học: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.
Giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết phối hợp với bạn bè khi làm việc nhóm, tư duy logic, sáng tạo khi giải quyết vấn đề.

Năng lực đặc thù

Nhận biết và phân tích được luận đề, luận điểm, lí lẽ, bằng chứng tiêu biểu; vai trò của luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong việc thể hiện luận đề.
Nhận xét, đánh giá được tính đúng, sai của vấn đề đặt ra trong văn bản.
Liên hệ được ý tưởng, thông điệp trong văn bản với bối cảnh lịch sử, văn hoá, xã hội.

3. Phẩm chất

Tự giác và trân trọng việc học.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

Giáo án;
SGK, SGV Ngữ văn 9;
Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;
Tranh ảnh về tác giả, tác phẩm;
Bảng phân công nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp;
Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà;

2. Đối với học sinh

SGK, SBT Ngữ văn 9.
Sách tham khảo, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học…
Bảng giao nhiệm vụ học tập đã chuẩn bị ở nhà.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, huy động tri thức nền, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập tạo tâm thế tích cực cho HS khi vào bài học.

b. Nội dung: Hướng dẫn HS thảo luận nhóm đôi Think – Pair – Share, chia sẻ cảm nhận của em sau khi xem xong video.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi Think – Pair – Share: Nêu suy nghĩ của em sau khi xem xong video video dưới đây.

- Link video: https://www.youtube.com/watch?v=LRkKy7pQTJQ (0:00 – 2:12)

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS huy động tri thức nền, trải nghiệm cá nhân thực hiện yêu cầu được giao.

- GV quan sát, hỗ trợ HS thực hiện (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 - 2 HS trình bày trước lớp.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá.

- Gợi mở: Những bạn học sinh ở vùng sâu vùng xa sống trong điều kiện thiếu thốn, không điện thắp sáng, không sóng điện thoại… Quanh quẩn bên tuổi thơ của các em là củ khoai cắn dở, bùn đất và sự cơ cực, là những ngày lội suối, băng rừng để tới trường. Mục đích đi học của các em vì yêu thầy mến bạn, vì sâu thẳm trong những đôi mắt ấy là một thứ ánh sáng diệu kỳ, là niềm tin vào ngày mai tươi đẹp hơn phía sau cánh cổng trường.

- GV dẫn dắt vào bài học mới: Trong bài học hôm nay, chúng ta sẽ cùng đi tìm hiểu văn bản Mục đích của việc học để hiểu hơn ý nghĩa của giáo dục và tìm kiếm cho mình những động lực chính đáng trong học tập nhé!

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản

a. Mục tiêu: Đọc văn bản và thực hiện một số kĩ thuật đọc thông qua việc trả lời một số câu hỏi trong khi đọc.

b. Nội dung: HS sử dụng SGK, quan sát, chắt lọc kiến thức trả lời những câu hỏi liên quan đến bài học.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS và chuẩn kiến thức của GV.

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ: Hướng dẫn HS tìm hiểu chung về văn bản

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, thực hiện yêu cầu dưới đây:

+ GV hướng dẫn cách đọc và cho HS đọc trực tiếp văn bản, kĩ năng suy luận khi đọc văn bản nghị luận.

+ GV hướng dẫn HS chú ý câu hỏi trong thẻ chỉ dẫn.

Câu hỏi/ kĩ năng đọc.	Câu trả lời của tôi
Chú ý cách người viết dẫn dắt, giới thiệu vấn đề.
Luận điểm nêu ở phần 2 được triển khai như thế nào?
Người viết trích dẫn quan điểm của các nhà tư tưởng lớn nhằm mục đích gì?
Tác giả đã mở rộng, bình luận ý kiến bằng cách nào?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm, vận dụng kiến thức đã học để thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 1 - 2 HS mỗi nhóm trình bày sản phẩm.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

I. Tìm hiểu chung về văn bản

1. Đọc

- Cách đọc: HS có thể áp dụng những kĩ năng đọc sau:

+ Đọc quét: đọc kĩ một vài chỗ trong một đoạn/ phần VB để tìm lại những cụm từ, thông tin quan trọng.

+ Đọc lướt: đọc nhanh qua một số đoạn/ trang để nắm bắt thông tin chính của VB.

- Câu hỏi trong thẻ chỉ dẫn:

Câu hỏi/ kĩ năng đọc.	Câu trả lời của tôi
Chú ý cách người viết dẫn dắt, giới thiệu vấn đề.	- Nêu ra xu thế chung của thế giới để nhấn mạnh việc học suốt đời là chìa khóa bước vào thế kỉ XXI. - Lấy dẫn chứng về khuyến cáo của UNESCO.
Luận điểm nêu ở phần 2 được triển khai như thế nào?	Luận điểm “học là phải thông hiểu” được triển khai với các lí lẽ: - Giải thích học – hiểu. - Giá trị của học – hiểu. - Học - hiểu để đi sâu vào chuyên ngành. - Mối quan hệ giữa học và hiểu. - Mục đích của học để hiểu.
Người viết trích dẫn quan điểm của các nhà tư tưởng lớn nhằm mục đích gì?	Mục đích: tạo sự tin cậy, xác thực và tăng niềm tin của người đọc với bài viết vì có cùng tư tưởng với những nhà văn hóa - tư tưởng lớn trên thế giới.
Tác giả đã mở rộng, bình luận ý kiến bằng cách nào?	Tác giả đã sử dụng thao tác lập luận chứng minh với những cụm từ liên kết như “chẳng những…mà còn”, “vừa…vừa” để nhấn mạnh tác dụng của việc học để hợp tác, cùng chung sống.

2. Tác giả, tác phẩm

a. Tác giả

- Nguyễn Cảnh Toàn (1926 – 2017) quê ở Nghệ An, là một Giáo sư toán học Việt Nam.

- Ông được báo chí trong nước đánh giá là một tấm gương tự học thành tài[1] và có công lao trong việc đào tạo và xây dựng đội ngũ những giáo viên toán. Ông là một trong những nhà Toán học Việt Nam đầu tiên có luận văn được nghiên cứu trong nước và bảo vệ ở nước ngoài.

b. Tác phẩm

Tác phẩm Mục đích của việc học in trong Học và dạy cách học, Nguyễn Cảnh Toàn (chủ biên), Nguyễn Kỳ, Lê Khánh Bằng, Vũ Văn Tảo, NXB Đại học Sư phạm, Hà Nội, 2004.

Hoạt động 2: Đọc hiểu văn bản.

a. Mục tiêu: Nhận biết và phân tích được luận đề, luận điểm, lí lẽ, bằng chứng tiêu biểu; vai trò của luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong việc thể hiện luận đề.

b. Nội dung: Sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời các câu hỏi liên quan đến văn bản.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS và kiến thức HS tiếp thu được liên quan đến văn bản và chuẩn kiến thức GV.

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu hệ thống luận điểm, lí lẽ, bằng chứng trong văn bản Mục đích của việc học

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS thảo luận nhóm đôi Think – Pair – Share, thực hiện những yêu cầu sau:

+ Xác định hệ thống luận điểm của văn bản và nhận xét về cách tác giả triển khai mỗi luận điểm đó. Hoàn thành vào bảng dưới đây.

Luận điểm	Lí lẽ, bằng chứng	Nhận xét

+ Tác giả đã sắp xếp luận điểm theo thứ tự nào? Theo em, có nên thay đổi thứ tự sắp xếp các luận điểm không? Vì sao?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS mỗi nhóm trình bày kết quả.

- Các nhóm khác lắng nghe, đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

II. Đọc hiểu văn bản

1. Hệ thống luận điểm, lí lẽ, bằng chứng trong văn bản Mục đích của việc học

- Bảng phía dưới Phụ lục.

- Tác giả sắp xếp các luận điểm theo thứ tự từ cơ bản đến phức tạp, từ căn bản, gốc rễ đến khó hơn.

- Không nên thay đổi thứ tự đó vì phải bắt đầu tuần tự từ bước cơ bản nhất mới tạo ra một con người có đầy đủ các năng lực đáp ứng xu thế thời đại.

PHỤ LỤC

Luận điểm	Lí lẽ, bằng chứng	Nhận xét
Học để hiểu	- Là đi sâu nắm bắt bản chất; khai thác, phân tích; tư duy. - Là cách học khoa học, tự nghiên cứu, tạo cho mình năng lực tự học. - Mối quan hệ giữa học và hiểu.	- Hệ thống luận điểm mạch lạc, rõ ràng và được liên kết chặt chẽ với nhau. - Các lí lẽ và dẫn chứng được trình bày theo kết cấu khá giống nhau ở mỗi luận điểm tạo sự logic, nhất quán. - Bằng chứng đưa ra thuyết phục, xác đáng, tạo được niềm tin cho người đọc.
Học để làm	- Các quan điểm của Hồ Chí Minh, Kant, Piaget… - Cần có năng lực xử lí tình huống mới. - Mối quan hệ giữa học và làm.
Học để hợp tác, cùng chung sống	- Cần hiểu bản thân và người khác. - Mối quan hệ giữa học và hợp tác.
Học để làm người	- Khám phá ra bản thân, vượt qua chính mình. - Kết quả: tạo ra con người tự chủ, sáng tạo…