Giáo án Ngữ văn 9 Cánh diều bài 7: Chiều xuân (Anh Thơ)

Ngày soạn: …/…/…

Ngày dạy: …/…/….

TIẾT: THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU: CHIỀU XUÂN

I. MỤC TIÊU

1. Kiến thức

• Nhận biết và phân tích được nét độc đáo về hình thức của bài thơ tám chữ thể hiện qua kết cấu, bố cục, ngôn ngữ, biện pháp tu từ,...

• Nhận biết và phân tích được cảm hứng chủ đạo, tư tưởng, tình cảm, cảm xúc của người viết trong văn bản.

2. Năng lực

Năng lực chung

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập hay theo nhóm; Trao đổi tích cực với giáo viên và các bạn khác trong lớp.

• Năng lực tự chủ và tự học: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.

• Giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết phối hợp với bạn bè khi làm việc nhóm, tư duy logic, sáng tạo khi giải quyết vấn đề.

Năng lực đặc thù

• Nhận biết và phân tích được nét độc đáo về hình thức của bài thơ tám chữ thể hiện qua kết cấu, bố cục, ngôn ngữ, biện pháp tu từ,...

• Nhận biết và phân tích được cảm hứng chủ đạo, tư tưởng, tình cảm, cảm xúc của người viết trong văn bản.

• Cảm nhận được vẻ đẹp của không gian mùa xuân của làng quê Bắc Bộ xưa.

3. Phẩm chất

• Có tình yêu đối với thơ ca và vẻ đẹp của con người, cuộc sống được thể hiện trong thơ.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

• Giáo án; 

• SGK, SGV Ngữ văn 9;

• Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;

• Tranh ảnh về tác giả, tác phẩm;

• Bảng phân công nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp;

• Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà;

2. Đối với học sinh

• SGK, SBT Ngữ văn 9.

• Sách tham khảo, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học…

• Bảng giao nhiệm vụ học tập đã chuẩn bị ở nhà.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, huy động tri thức nền, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập tạo tâm thế tích cực cho HS khi vào bài học.

b. Nội dung: GV hướng dẫn HS thảo luận nhóm đôi Think – Pair – Share chia sẻ những suy nghĩ của em khi nhắc đến mùa xuân.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi Think – Pair – Share: Khi nhắc đến mùa xuân ở Bắc Bộ, em sẽ nghĩ đến điều gì? Chia sẻ những câu ca dao, bài thơ viết về mùa xuân mà em biết.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS huy động tri thức nền, trải nghiệm cá nhân thực hiện yêu cầu được giao.

- GV quan sát, hỗ trợ HS thực hiện (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 - 2 HS trình bày trước lớp. 

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá.

- Gợi mở:

+ Một số hình ảnh về mùa xuân ở Bắc Bộ:

+ Những câu ca dao, bài thơ về mùa xuân: bài thơ “Thơ tình mùa xuân” – Xuân Diệu (trích).

Mùa xuân về trong tiếng ca chim,

Trên nước xanh sông, trong liễu rèm.

Chưa hái được hoa mang tặng em

Nên một cành thơ em tạm đem.

- GV dẫn dắt vào bài học mới: Mùa xuân là thời điểm của lễ hội sặc sỡ, của những cặp đôi hẹn hò và thề non hẹn biển. Nó cũng là mùa của cảm xúc thơ mộng, sâu lắng trong lòng các nhà thơ. Trái với sắc xuân mãnh liệt trong thơ của Xuân Diệu, mùa xuân trong bài thơ Chiều xuân của Anh Thơ lại mang một vẻ đẹp giản dị, yên bình như chính bản tính thanh thản của làng quê Việt Nam. Trong bài học hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu tác phẩm này nhé.

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản

a. Mục tiêu: Đọc văn bản và thực hiện một số kĩ thuật đọc thông qua việc trả lời một số câu hỏi trong khi đọc.

b. Nội dung: HS sử dụng SGK, quan sát, chắt lọc kiến thức trả lời những câu hỏi liên quan đến bài học.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS và chuẩn kiến thức của GV.

d. Tổ chức thực hiện:

Hoạt động 2: Đọc hiểu văn bản

a. Mục tiêu: 

- Nhận biết và phân tích được nét độc đáo về hình thức của bài thơ tám chữ thể hiện qua kết cấu, bố cục, ngôn ngữ, biện pháp tu từ,...

- Nhận biết và phân tích được cảm hứng chủ đạo, tư tưởng, tình cảm, cảm xúc của người viết trong văn bản.

b. Nội dung: Sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời các câu hỏi liên quan đến văn bản Chiều xuân.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS và kiến thức HS tiếp thu được liên quan đến văn bản Chiều xuân và chuẩn kiến thức GV.

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu bố cục, cảm hứng chủ đạo và mạch cảm xúc của bài thơ Chiều xuân Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi Think – Pair - Share, thực hiện yêu cầu sau: + Chỉ ra bố cục của bài thơ “Chiều xuân”. Nêu nội dung chính của mỗi phần. + Cảm hứng chủ đạo của tác giả thể hiện trong bài thơ là gì? Bài thơ triển khai mạch cảm xúc theo trình tự nào? Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ - HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi.  - GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận  - GV mời đại diện 1 – 2 HS mỗi nhóm trình bày kết quả. - Các nhóm khác lắng nghe, đặt câu hỏi (nếu có). Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ - GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức. Nhiệm vụ 2: Phân tích hình ảnh đặc sắc và biện pháp tu từ trong bài thơ Chiều xuân Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV yêu cầu HS thảo luận nhóm nhỏ gồm 4 HS theo kĩ thuật Khăn trải bàn với vị trí ngồi như hình vẽ dưới đây:   - GV yêu cầu HS hoàn thành những nhiệm vụ sau:  + Hoàn thành Phiếu học tập: Phân tích tác dụng của những biện pháp tu từ được sử dụng trong bài thơ “Chiều xuân”. + Bức tranh cảnh chiều xuân được khắc hoạ trong bài thơ có đặc điểm gì? Em thích nhất hình ảnh hoặc chi tiết nào trong bức tranh đó? Vì sao?  Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ ………………………..

II. Đọc hiểu văn bản 1. Bố cục, cảm hứng chủ đạo và mạch cảm xúc của bài thơ Chiều xuân a. Bố cục Bài thơ gồm ba khổ thơ: - Khổ 1: Cảnh chiều xuân nơi bến đò ngày mưa. - Khổ 2: Cảnh chiều xuân ở ngoài đê ngày mưa. - Khổ 3: Cảnh chiều xuân trong đồng lúa ngày mưa. b. Cảm hứng chủ đạo - Cảm hứng chủ đạo: Bài thơ ca ngợi vẻ đẹp tĩnh lặng, trong trẻo, yên bình, giản dị nhưng vẫn tràn đầy sức sống của cảnh chiều xuân nơi thôn dã và tình yêu quê hương sâu sắc của tác giả. - Bài thơ triển khai mạch cảm xúc theo trình tự không gian                 2. Hình ảnh đặc sắc và biện pháp tu từ trong bài thơ Chiều xuân a. Biện pháp tu từ - Đáp án Phiếu học tập. b. Bức tranh mùa xuân - Bức tranh chiều xuân tuy thoáng buồn và vắng lặng nhưng vẫn ấm áp và tràn đầy sức sống. Cảnh chiều xuân đó mang những nét đặc trưng cho mùa xuân ở miền Bắc nước ta. (HS nêu được hình ảnh thơ hoặc chi tiết mà mình thích nhất, lí giải vẻ đẹp hoặc tác dụng của hình ảnh hay chi tiết đó trong việc góp phần tạo nên bức tranh chiều xuân và thể hiện tình cảm của tác giả).

---------------------------------------------------

------------------------ Còn tiếp -------------------------------