Giáo án Ngữ văn 12 chân trời Bài 3: Thực hành tiếng Việt

Ngày dạy: …/…/…

TIẾT    : THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: LỖI CÂU LOGIC VÀ CÁCH SỬA

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ: 

• HS nhận biết được khái niệm, đặc điểm và cách sửa của câu mắc lỗi logic.

• HS sử dụng câu rõ nghĩa không mắc lỗi logic.

2. Năng lực

Năng lực chung:

• Năng lực tự học và tự chủ: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập hay theo nhóm; Trao đổi tích cực với giáo viên và các bạn khác trong lớp.

• Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thu thập và làm rõ các thông tin liên quan đến bài học; biết đề xuất và phân tích được một số giải pháp giải quyết vấn đề.

Năng lực đặc thù

• Nhận biết được các đặc điểm và cách sửa câu khi có lỗi logic.

• Biết cách vận dụng vào giao tiếp và tạo lập văn bản.

3. Phẩm chất

• Biết cách ứng dụng cho phù hợp với bối cảnh giao tiếp và tạo lập văn bản.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

-   Giáo án

• SGK, SGV Ngữ văn 12;

• Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;

• Tranh ảnh về tác giả, tác phẩm;

• Bảng phân công nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp;

• Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà;

2. Đối với HS

• SGK, SBT Ngữ văn 12.

• Sách tham khảo, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học…

• Bảng giao nhiệm vụ học tập đã chuẩn bị ở nhà.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của mình. 

b. Nội dung: GV đưa cho HS câu hỏi để nghiên cứu trả lời.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV cho HS câu hỏi: Hãy chỉ ra sự bất hợp lí trong các câu dưới đây:

a. Mặc dù sinh ra trong gia đình giàu có nhưng Lan lại vô cùng xinh đẹp và giản dị.

b. Tôi vừa nhìn thấy hai người trong siêu thị. Một người mặc quần đen áo hồng và một người trắng, cao gầy.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS liên hệ thực tế, dựa vào hiểu biết của bản thân cùng trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hỗ trợ HS thực hiện (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1-2 HS trả lời câu hỏi.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, có thể phản biện nếu thấy không đúng.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức: 

a. Câu này có sự bất hợp lí: giàu có không có sự liên quan đến xinh đẹp.

b. Câu này 2 vế không có sự đồng nhất. Một bên miêu tả trang phục của con người còn 1 bên lại miêu tả hình dáng con người.

- GV dẫn dắt vào bài học mới: Trong giao tiếp hàng ngày sẽ có rất nhiều lỗi mà bạn gặp phải trong đó điển hình là lỗi câu logic gây khó hiểu. Trong bài học ngày hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu bài thực hành tiếng việt lỗi câu logic và cách sửa.

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về lý thuyết

a. Mục tiêu: Nhận biết khái niệm của lỗi câu logic và cách sửa.

b. Nội dung: HS sử dụng SGK, quan sát, chắt lọc kiến thức trả lời những câu hỏi liên quan đến bài học.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS và chuẩn kiến thức của GV.

d. Tổ chức thực hiện:

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: HS củng cố, mở rộng kiến thức đã học về Lỗi câu logic và cách sửa.

b. Nội dung: Sử dụng SGK, kiến thức đã học để trả lời các câu hỏi liên quan đến Lỗi câu logic và cách sửa.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS và chuẩn kiến thức của GV.

d. Tổ chức thực hiện

Nhiệm vụ 1: Luyện tập về Lỗi câu logic và cách sửa

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm những bài tập sau:

Bài 1: Chỉ ra lỗi logic trong các câu dưới đây và nêu cách sửa:

1. Trong truyện truyền kì nói chung và bài học này nói riêng, thế giới con người có sự kết nối với thế giới cõi âm.

2. Người viết đã lấy các ví dụ trong thơ Nôm của Nguyễn Trãi, Hồ Xuân Hương, Truyện Kiều để chứng minh cho nhận định này.

3. Em đã được học nhiều thể loại văn học như tiểu thuyế, kịch và các thể thơ khác.

4. Trong rạp chiếu phim chỉ còn lại hai người: một người cao, gầy và một người mặc áo trắng, quần xanh.

5. Mặc dù đến muộn nhưng nó không kịp lên chiếc xe buýt cuối cùng.

6. Mẹ tôi muốn tôi trở thành một nhà tri thức hoặc một nhà khoa học.

7. Vì quá đói, nó xúc từng muỗng nhai ngấu nghiến và mở hộp cơm trưa ra.

8. Thần Núi luôn là người chiến thắng nên sau các cuộc giao tranh, đền đài của ngài cũng có phần bị tổn hại.

9. Mặc dù sinh ra trong một gia đình giàu có nhưng Lan lại là một cô gái xinh đẹp và rất giản dị.

Bài 2: Hãy tìm ít nhất ba câu sai logic trên báo chí hoặc trong lời nói hàng ngày và nêu cách sửa.

Bài 3: Trao đổi với bạn cùng bàn một bài văn nghị luận các bạn đã từng viết, sau đó sửa lỗi logic trong bài viết của bạn mình (nếu có).

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ:

- HS tiếp nhận nhiệm vụ và hoàn thành bài tập.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 HS trả lời câu hỏi.

- GV mời một số HS khác đọc đáp án khác (nếu có). 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn đáp án:

- Gợi ý trả lời:

Bài 1:

a.

Lỗi: Việc các thành phần đẳng lập “truyện truyền kì” và “bài học này” không có cùng phạm trừ ngữ nghĩa khiến câu sai logic. “Truyện truyền kì” không phải cái chung, không thể bao gồm “bài học này”.

Sửa: Trong truyện truyền kì nói chung và truyện truyền kì ở bài học này nói riêng, thế giới con người có sự kết nối với thế giới cõi âm.

b.

Lỗi: Việc các thành phần đẳng lập “Nguyễn Trãi”, “Hồ Xuân Hương”, “Truyện Kiều” không tương đồng về phạm trù ngữ nghĩa khiến câu sai logic. Nguyễn Trãi và Hồ Xuân Hương là tên tác giả trong khi Truyện Kiều là tác phẩm.

……Còn tiếp……