Giáo án Ngữ văn 12 chân trời Bài 7: Ngày 30 Tết (Trích Mùa lá rụng trong vườn – Ma Văn Kháng)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV- HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu tác giả Pôn Ê-luy-a và đọc văn bản Tự do

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập.

- GV cho HS tìm hiểu ở nhà và trả lời các câu hỏi liên quan.

+ Trình bày hiểu biết của em về tác giả Ma Văn Kháng và đọc văn bản Ngày 30 Tết. 

- HS thực hiện nhiệm vụ

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập.

- HS chia vai đóng cặp để thực hiện phỏng vấn.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận.

- GV mời các nhóm HS phát biểu, yêu cầu cả lớp nhận xét, bổ sung. 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

- Ma Văn Kháng: 1936.

- Quê ở Hà Nội, từng là giáo viên ở Lào Cai và Phó giám đốc – Tổng biên tập Nhà xuất bản Lao động, Ủy viên Ban Chấp hành Hội nhà văn Việt Nam, Tổng biên tập tạp chí Văn học nước ngoài.... 

- Ông được trao tặng Giải thưởng Văn học ASEAN năm 1988 và Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2001.

b. Sự nghiệp văn chương

- Một số tác phẩm tiêu biểu của ông bao gồm có: Đồng bạc trắng hoa xòe (tiểu thuyết – 1979), Mùa lá rụng trong vườn (tiểu thuyết – 1985); Ngày đẹp trời (tập truyện ngắn – 1986)....

2. Tác phẩm

- Tiểu thuyết Mùa lá rụng trong vườn ra đời trong giai đoạn xã hội Việt Nam đang chuyển mình từ kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang kinh tế thị trường, với biến động âm thầm mà dữ dội trong đời sống tâm lí, tư tửng con người và những giá trị tinh thần của xã hội đang dần thay đổi.

- Đoạn trích có nhan đề do ban biên soạn đặt. Trích từ chương 12 của tác phẩm.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV- HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Phân tích văn bản Ngày 30 Tết.

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập.

- GV chia lớp thành các nhóm trình bày trong vòng 3 phút các kiến thức đã chuẩn bị ở nhà.

+ Nội dung bao quát của văn bản này là gì?

+ Liệt kê những hành động, lời nói của nhân vật Hoài trong đoạn trích. Từ những chi tiết đã liệt kê đó, bạn hãy nhận xét về tính cách của nhân vật này?

+ Phân tích ý nghĩa của những chi tiết trong lời kể của chị Hoài về gia đình mới của chị?

+ Tình cảm của mọi người trong gia đình đối với chị Hoài thế nào? Những hình ảnh, chi tiết nào nói lên tình cảm đó?

+ Phân tích thái độ, tình cảm của các nhân vật trong cảnh thắp hương ngày Tết. Từ đó, bạn có suy nghĩ gì về truyền thống văn hóa của người Việt Nam?

+ Xác định thông điệp mà tác giả muốn gửi đến người đọc. Theo bạn, những giá trị tinh thần mà văn bản đề cao có cần được tiếp tục giữ gìn không? Vì sao?

- Các nhóm tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập.

.................

II. Phân tích văn bản Ngày 30 Tết.

(1)

Nội dung chính của văn bản: Kể về cuộc viếng thăm gia đình chồng cũ của chị Hoài, người chị dâu cả góa chồng trong nhà.

 (2)

- Những hành động, lời nói của nhân vật Hoài:

+ Ăn mặc giản dị, gương mặt nhân hậu với nụ cười tươi tắn.

+ Xởi lởi, vui vẻ hỏi thăm từng người trong gia đình chồng cũ, quan tâm từng chuyện buồn vui của từng thành viên trong gia đình cũ của mình.

+ Đều đặn viết thư hỏi thăm các em chồng và bố chồng.

+ Dù bận rộng vẫn cố gắng thu xếp về an ủi gia đình chồng cũ  khi có chuyện không vui.

+ Mang theo những món đặc sản giản dị nhưng chứa đựng sự quan tâm, chăm sóc từ những gì nhỏ nhất.

=> Từ đó có thể thấy, nhân vật Hoài là một người phụ nữ đảm đang, khéo léo, giàu tình cảm và mạnh mẽ làm chủ số phận của mình. Đó là kiểu phụ nữ truyền thống, ân tình, thủy chung là kiểu người lưu giữ nét đẹp ngàn đời qua những biến thiên dữ dội của thời đại.

(3)

- Những chi tiết về gia đình mới của chị Hoài: Chồng mới và các con chị luôn ủng hộ chị về thăm gia đình cũ, thậm chí con chị còn nhét quà vào tay nải, giục chị đi nhanh, đòi đi thăm gia đình ông Bằng, còn nói về ông Bằng và các em chồng cũ của mẹ như chính ông và các cô chú của mình. Từ đó, có thể thấy, gia đình mới của chị Hoài rất tôn trọng quá khứ của chị và cũng yêu quý gia đình cũ của chị như bản thân chị.

(4)

.................