Giáo án Ngữ văn 12 chân trời Bài 5: Tiền bạc và tình ái (Mô-li-e)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV- HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu tác giả Mô-li-e và đoạn trích Tiền bạc và tình ái.

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập.

- GV cho HS đọc lại kiến thức trong SGK đồng thời cùng với bài chuẩn bị ở nhà để trả lời các câu hỏi sau.

+ Em hãy trình bày đôi nét về tác giả Mô-li-e?

+ Trình bày xuất xứ và hoàn cảnh ra đời của đoạn trích Tiền bạc và tình ái?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập.

- HS lắng nghe câu hỏi và thực hiện trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận.

- GV mời các nhóm HS phát biểu, yêu cầu cả lớp nhận xét, bổ sung. 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

a. Tiểu sử

- Mô-li-e: (1622 - 1673).

- Ông là người khai sinh ra nền hài kịch mới của sân khấu Pháp, có công đưa hài kịch từ chỗ là loại hình được xem là thấp kém lên thành văn học cao cấp.

- Với tiếng cười nhiều cung bậc, từ trào lộng vui nhộn đến chế nhạo, đả kích sâu cay, hài kịch của ông có sức công phá lớn cái xấu, cái ác.

- Mô-li-e cũng là người sáng tạo ra tiếng cười có tính bi kịch, mang ý nghĩa xã hội sâu sắc.

b. Tác phẩm nổi tiếng

- Tác phẩm nổi tiếng của ông bao gồm có: Trường học làm vợ, Tác-tuýp, Lão hà tiện, Trưởng giả học làm sang, Bệnh tưởng...

2. Tác phẩm

- Đoạn trích Tiền bạc và tình ái trích từ vở kịch Lão hà tiện.

- Đoạn trích Tiền bạc và tình ái nằm ở một số lớp cuối của vở hài kịch, hành động kịch xoay quanh cảnh mất tiền, tra hỏi và mặc cả tiền – tình.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV- HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Nhận biết và phân tích được một số yếu tố của hài kịch như: ngôn ngữ, xung đột, hành động, nhân vật, kết cấu, tình huống, thủ pháp trào phúng trong hài kịch.

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập.

•  GV yêu cầu HS thảo luận nhóm nhỏ gồm 4 HS theo kĩ thuật Khăn trải bàn với vị trí ngồi như hình vẽ dưới đây:

- GV yêu cầu HS đọc văn bản Tiền bạc và tình ái và hoàn thành các thử thách:

+ Trạm 1: Tóm tắt các sự kiện chính và hành động của các nhân vật. Từ đó xác định tình huống hài kịch của văn bản.

+ Trạm 2: Màn độc thoại Ác-pa-gông kêu mất tiền được coi là phần cao trào của toàn bộ vở kịch Lão hà tiện, bộc lộ rõ nhất tính cách của nhân vật. Hãy liệt kê vào ô tương ứng một số lời của Ác-pa-gông nói với mình và với các đối tượng khác. Qua đó bạn có nhận xét gì về ngôn ngữ giao tiếp của kịch?

+ Trạm 3: Gọi tên cảm xúc (theo trình tự tăng cấp) của Ác-pa-gông khi kêu mất tiền. Phân tích một số chi tiết (từ ngữ, hình ảnh, ngữ điệu….) để làm rõ cảm xúc này.

+ Trạm 4: Nêu một số thủ pháp trào phúng trong màn tra hỏi.

- Các nhóm tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập.

- Các nhóm thảo luận để trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận.

- GV mời đại diện các nhóm lên bảng yêu cầu các nhóm khác nhận xét, góp ý, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

- GV nhận xét, chốt kiến thức.

II. Nhận biết và phân tích được một số yếu tố của hài kịch như: ngôn ngữ, xung đột, hành động, nhân vật, kết cấu, tình huống, thủ pháp trào phúng trong hài kịch.

Trạm số 1:

• Các sự kiện chính và các hành động của nhân vật:

+ Ác-pa-gông mất tráp tiền, thống thiết than khóc, đòi tra khảo tất cả mọi người.

+ Bị vu oan là thủ phạm, Va-le-rơ không rõ nguồn cơn, bị Ác-pa-gông tra hỏi.

+ Ác-pa-gông lục vấn về tiền bạc, Va-le-rơ trình bày về tình yêu.

• Tình huống hài kịch: sự hiểu lầm của hai người say mê hai đối tượng khác nhau.

Trạm số 2:

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Trạm số 3:

• Trình tự tăng cấp của cảm xúc: Hốt hoảng -> Chới với, mất phương hướng -> Đau xót -> tuyệt vọng -> mất trí.

+ Hốt hoảng (tiếng kêu thất thanh, cảm tưởng một cú giáng bất ngờ, tung ra một loạt câu cảm thán): Ôi, kẻ trộm! Ôi, kẻ trộm! Ôi, có kẻ sát nhân! Ôi, có kẻ sát nhân! Tôi bị nguy rồi, bị ám sát rồi! Nó đã cắt cổ tôi, nó đã lấy trộm tiền bạc của tôi! Nó là đứa nào!

+ Chới với, mất phương hướng (tung ra hàng loạt câu nghi vấn liên tiếp): Nó là đứa nào! Nó ra sao rồi? Nó ở đâu? Nó trốn đâu? Làm thế nào để tìm thấy nó? Nên chạy ngả nào? Ngả nào chẳng nên chạy? Nó ở kia không? Nó có ở đây không? Ai đó? Đứng lại!

+ Đau xót (than thở, rên rỉ): Than ôi! Khốn khổ tiền của tôi ơi, khốn khổ tiền của tôi ơi, bạn yêu quý ơi, chúng đã cướp mất mày của tao đi rồi?...

+ Tuyệt vọng (suy sụp hoàn toàn): Mất mày là tao mất chốn nương tựa, niềm an ủi, nỗi vui của tao, thế là đời tao hết rồi, tao chẳng còn sống ở thế gian làm gì nữa! Không có mày, tao sống làm sao nổi! Thế là xong, tao kiệt sức rồi, tao đang chết đây, tao chết rồi. chôn rồi.

+ Mất trí: Nghi ngờ cả khán giả “có sự phần vào vụ trộm”, muốn “treo cổ tất cả mọi người”  và treo cổ cả chính mình.

• Tính tăng cấp của cảm xúc trong tác phẩm không chỉ thể hiện thông qua ngôn từ mà còn cả biểu hiện qua ngữ điệu, cử chỉ, hành động của nhân vật.

Trạm số 4:

• Cách phân tuyến nhân vật:

+ Ác-pa-gông – nhân vật trung tâm với tính cách keo bản, ích kỉ.

+ Các nhân vật còn lại – đối lập với Ác-pa-gông về quyền lợi và nguyện vọng.

• Xác định xung đột

+ Xung đột chủ yếu là xung đột tính cách giữa Ác-pa-gông và các nhân vật khác:

• Ác-pa-gông đại diện cho sự “lệch chuẩn đạo đức” chỉ biết đến tiền bạc, bủn xỉn.

• Các nhân vật khác đại diện cho những chuẩn mực đạo lí thông thường, như tình cảm gia đình, lòng tốt.

• Xung đột trong màn kịch này thuộc về xung đột tính cách: giữa sự “lệch chuẩn đạo đức” đam mê thấp kém với chuẩn mực đạo lí thông thường. Phán xử của Mô-li-e hoàn toàn nghiêng về bên thứ hai.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

…………….