Giáo án Ngữ văn 12 chân trời Bài 3: Chuyện chức phán sự đền Tản Viên (Nguyễn Dữ)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV- HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Đọc văn bản

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập.

- GV đặt câu hỏi yêu cầu HS chia nhóm để trả lời câu hỏi:

+ Nhóm 1: Trình bày hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Dữ và văn bản Chuyện chức phán sự đền Tản Viên?

+ Nhóm 2: Xác định bố cục của văn bản?

+ Nhóm 3: Tóm tắt cốt truyện và xác định chủ đề của tác phẩm Chuyện chức phán sự đền Tản Viên?

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập.

- HS đọc thông tin trong SGK chuẩn bị kiến thức.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận.

- GV mời các nhóm HS phát biểu, yêu cầu cả lớp nhận xét, bổ sung. 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

1. Đọc văn bản

2. Tác giả

3. Tiểu sử

• Tên: Nguyễn Dữ.

• Năm sinh – năm mất: Chưa rõ.

- Quê quán: Hải Dương.

- Cuộc đời:

+ Ông sống vào nửa đầu thế kỉ XVI từng là học trò của Tuyết Giang Phu Tử Nguyễn Bỉnh Khiêm.

+ Thời kì này chế độ nhà Hậu Lê đã lâm vào khủng hoảng các tập đoàn phong kiến tranh giành quyền lực, loạn lạc triền miên.

+ Ông học rộng, tài cao, làm quan một năm rồi sống ẩn dật ở vùng núi rừng Thanh Hóa.

1. Tác phẩm tiêu biểu

+ Truyền kì mạn lục là tác phẩm tiêu biểu nhất của Nguyễn Dữ viết bằng chữ Hán được đánh giá là “Thiên cổ kì bút”.

+ Truyện Kì mạn lục ra đời nửa đầu thế kỉ XVI bao gồm có 20 câu chuyện.

• Là tiếng nói phê phán hiện thực.

• Cảm thông bênh vực những con người nhỏ bé với số phận bi thảm, đặc biệt là người phụ nữ với khát vọng hạnh phúc lứa đôi.

• Thể hiện tinh thần dân tộc, niềm tự hào về nhân tài, văn hóa nước Việt đề cao đạo đức nhân hậu thủy chung.

• Khẳng định quan điểm sống “lánh đục về trong” của tầng lớp tri thức ẩn dật đương thời. 

1. Tác phẩm 

2. Xuất xứ tác phẩm

- Chuyện chức phán sự đền Tản Viên là một trong số 20 truyện của tập Truyện kì mạn lục.

b. Bố cục

Gồm có 4 phần:

+ Phần 1: Từ đầu đến không cần gì cả: Giới thiệu hành động nhân vật Ngô Tử Văn và hành động dũng cảm đốt đền.

+ Phần 2: Tiếp theo đến khó lòng thoát nạn: Cuộc “gặp” giữa Tử Văn và tên tướng giặc họ Thôi và Thổ Công.

+ Phần 3: Tiếp theo đến sai lính đưa Tử Văn về: Hành động cứng cỏi, kiên quyết đấu tranh vạch mặt gian tà của Tử Văn đã chiến thắng cái xấu, cái ác.

+ Phần 4: Còn lại: Ngô Tử Văn nhận chức phán sự đền Tản Viên và lời bình của tác giả.

c. Tóm tắt cốt truyện và xác định chủ đề tác phẩm Chuyện chức phán sự đền Tản Viên.

- Tóm tắt cốt truyện

Ngô Tử Văn nổi tiếng ở đất Lạng Giang là kẻ chính trực, khảng khái. Ngôi làng chàng ở có một ngôi đền thiêng lắm nhưng có một tên hung thần ở gần đền hay tác oai tác quái, yêu sách trong dân gian, Tử Văn tức giận nên châm lửa để đốt đền trừ hại cho dân lành.

Sau khi ngôi đền bị đốt, tên hung thần đã dọa kiện chàng ở âm phủ. Sau khi về nhà chàng lên cơn sốt, trong lúc đang mê man thì chàng mơ thấy có người đòi bắt mình xuống âm phủ. Nhưng đến chiều tối có một ông già đến xưng danh là Thổ Thần, ông cảm kích trước tinh thần dũng cảm của Tử Văn nên bày đã mách cho chàng tội ác và tung tích của tên hung thần, ông còn bày cho chàng cách để xử lý đối phó.

Đêm đến, Tử Văn trở bệnh nặng hơn, thấy có hai tên quỷ sứ đến bắt chàng xuống âm phủ. Trước mặt Diêm Vương, chàng đã tố cáo hết những tội ác của tên hung thần kèm theo dẫn chứng đầy đủ về hắn. Sau khi chứng thực, quân lính về thưa tất cả lời Tử Văn là sự thật, Diêm Vương đã trừng trị tên tướng giặc và bọn phán sự, thổ thần thì được phục chức còn Tử Văn được sống trở lại. Trở về từ âm phủ, Thổ Công đã tiến cử Tử Văn giữ chức phán sự đền Tản Viên.

- Chủ đề tác phẩm: Đề cao tinh thần khảng khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác trừ hại cho dân qua hình tượng Ngô Tử Văn. Một trí thức yêu chính nghĩa, dũng cảm, cương trực. Truyện thể hiện khát vọng công lí, niềm tin công lí, chính nghĩa nhất định sẽ chiến thắng.