Giáo án Toán 12 chân trời Bài tập cuối chương III

Ngày soạn:.../.../...

Ngày dạy:.../.../...

BÀI TẬP CUỐI CHƯƠNG III (2 TIẾT)

I. MỤC TIÊU                   

1. Về kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

• Tính được khoảng biến thiên, khoảng tứ phân vị, phương sai, độ lệch chuẩn của mẫu số liệu ghép nhóm.

• Hiểu được ý nghĩa, vai trò của khoảng biến thiên, khoảng tứ phân vị, phương sai, độ lệch chuẩn trong việc đo mức độ phân tán.

2. Về năng lực

Năng lực chung:

• Năng lực tự chủ và tự học: Có tính thần học hỏi, chủ động tiếp thu kiến thức từ thầy cô, bạn bè.

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: Hoạt động tích cực khi làm việc nhóm; Có thái độ tôn trọng trong giao tiếp với thầy cô, bạn bè.

• Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Giải quyết được các vấn đề trong thực tiễn. Xử lí các vấn đề phát sinh một các sáng tạo nhằm đạt được kết quả tốt nhất.

Năng lực riêng:

• Năng lực tư duy và lập luận toán học: So sánh, phân tích, lập luận để nêu được vai trò, ý nghĩa của khoảng biến thiên, khoảng tứ phân vị, phương sai, độ lệch chuẩn trong mẫu việc đo mức độ phân tán.

• Năng lực mô hình hóa toán học: Lập được bảng tần số ghép nhóm.

• Năng lực giải quyết vấn đề toán học: Tính được khoảng biến thiên, khoảng tứ phân vị, phương sai, độ lệch chuẩn của mẫu số liệu ghép nhóm.

• Năng lực giao tiếp toán học: Đọc được bảng tần số ghép nhóm.

• Năng lực sử dụng công cụ học toán: Sử dụng được máy tính cầm tay.

3. Về phẩm chất

• Tích cực thực hiện nhiệm vụ khám phá, thực hành, vận dụng.

• Có tinh thần trách nhiệm trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao.

• Khách quan, công bằng, đánh giá chính xác bài làm của nhóm mình và nhóm bạn.

• Tự tin trong việc tính toán; giải quyết bài tập chính xác.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 

1. Đối với GV:  SGK, Tài liệu giảng dạy, giáo án, đồ dùng dạy học, laptop, ppt.

2. Đối với HS: SGK, SBT, vở ghi, giấy nháp, đồ dùng học tập (bút, thước...), bảng nhóm, bút viết bảng nhóm.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU)

a) Mục tiêu: Gợi động cơ, tạo hứng thú, thu hút HS tìm hiểu nội dung bài học.

b) Nội dung: HS đọc tình huống mở đầu, suy nghĩ trả lời câu hỏi.

c) Sản phẩm: HS đưa ra được nhận định ban đầu về câu hỏi mở đầu.

d) Tổ chức thực hiện: 

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 

- GV trình chiếu câu hỏi củng cố, cho HS suy nghĩ và trả lời.

Người ta thống kê độ tuổi kết hôn của phụ nữ tại một khu vực ở bảng sau:

a) Tính khoảng biến thiên của mẫu số liệu trên.

b) Tính khoảng tứ phân vị của mẫu số liệu trên.

c) Tính phương sai và độ lệch chuẩn của mẫu số liệu trên.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS quan sát và chú ý lắng nghe, thảo luận nhóm đôi hoàn thành yêu cầu.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết quả của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS vào bài học mới: “Thông qua chương III, chúng ta đã được tìm hiểu về khoảng biến thiên, khoảng tứ phân vị, phương sai, độ lệch chuẩn của mẫu số liệu ghép nhóm và ý nghĩa của chúng. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau ôn tập thêm một lần nữa.”.

Bài mới: Bài tập cuối chương III.

Gợi ý đáp án:

a) Khoảng biến thiên của mẫu số liệu ghép nhóm là: .

b) Cỡ mãu .

Gọi là mẫu số liệu gốc gồm độ tuổi của 18 người phụ nữ được theo thứ tự không giảm.

Ta có: .

Tứ phân vị thứ nhất của mẫu số liệu gốc là . Do đó, tứ phân vị thứ nhất của mẫu số liệu ghép nhóm là:

Tứ phân vị thứ ba của mẫu số liệu gốc là . Do đó, tứ phân vị thứ ba của mẫu số liệu ghép nhóm là:

Vậy khoảng tứ phân vị là .

c) Ta có bảng thống kê theo giá trị đại diện:

Số trung bình của mẫu số liệu ghép nhóm là 

Phương sai của mẫu số liệu ghép nhóm là:

Độ lệch chuẩn của mẫu số liệu ghép nhóm là:

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hoạt động : Ôn tập lại kiến thức đã học.

a) Mục tiêu: Hệ thống lại lý thuyết về các số đặc trưng đo mức độ phân tán của mẫu số liệu ghép nhóm.

b) Nội dung: Hệ thống hóa lại kiến thức trong chương III.

c) Sản phẩm: HS hình thành được kiến thức bài học, câu trả lời của HS.

d) Tổ chức thực hiện:

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a) Mục tiêu: Học sinh củng cố lại kiến thức đã học thông qua một số bài tập.

b) Nội dung: HS vận dụng các kiến thức của bài học để làm bài tập 4, 5 (SGk – tr.85).

c) Sản phẩm: Câu trả lời của HS.

d) Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV tổ chức cho HS hoạt động thực hiện bài tập 4, 5 (SGK – tr.85).

- GV chiếu Slide cho HS củng cố kiến thức thông qua trò chơi trắc nghiệm.

Phần 1: Trắc nghiệm nhiều lựa chọn

Tuổi thọ (đơn vị: năm) của 40 bình ắc quy ô tô được thống kê bằng bảng phân bố sau:

Câu 1: Khoảng biến thiên của mẫu số liệu ghép nhóm là

A. .                                           B. .

C. .                                              D. .

Câu 2: Khoảng chứa tứ phân vị thứ nhất của mẫu số liệu ghép nhóm là

A. .                                            B. .

C.                                            D. .

Câu 3: Khoảng tứ phân vị của mẫu số liệu ghép nhóm là

A.                                    B. .

C. .                                      D. .

Câu 4: Phương sai của mẫu số liệu ghép nhóm gần với số nào sau đây?

A. .                                                  B. .

C. .                                                  D. .

Câu 5: Độ lệch chuẩn của mẫu số liệu ghép nhóm là

A. .                                                B. .

C. .                                                D. .

Phần 2: Trắc nghiệm đúng sai

Câu 1: Nhân viên một nhà sách thống kê giá tiền của 25 loại sách (đơn vị: nghìn đồng) được kết quả như sau:

Lập bảng tần đố ghép nhóm với nhóm đầu tiên là [70; 80) và độ dài của mỗi nhóm là 10.

a) Khoảng biến thiên của mẫu số liệu ghép nhóm là .

b) Khoảng tứ phân vị của mẫu số liệu ghép nhóm là .

c) Độ lệch chuẩn mẫu số liệu ghép nhóm là .

c) Trong giá tiền của 25 loại sách, có một cuốn có giá là 72 nghìn đồng. Giá tiền của cuốn sách này là giá trị ngoại lệ.

Câu 2. Điểm tổng kết môn Toán và Văn của lớp 12A1 tại trường X được thống kê ở bảng sau:

a)  Khoảng biến thiên của mẫu số liệu trên là 4.

b)  Nhóm chứa tứ phân vị thứ ba của mẫu số liệu ghép nhóm môn Văn là  [9; 10).

c)  Khoảng tứ phân vị của mẫu số liệu ghép nhóm môn Toán xấp xỉ bằng 1,48.

d) Dựa vào độ lệch chuẩn, điểm tổng kết môn Toán đổng đều hơn.

Phần 3: Trắc nghiệm trả lời ngắn

Thầy giáo dạy môn giáo dục thể chất cho học sinh tâng cầu và thống kê lại thu được biểu đồ dưới đây:

Câu 1: Tính khoảng tứ phân vị của mẫu số liệu ghép nhóm.

Câu 2: Tính độ lệch chuẩn của mẫu số liệu ghép nhóm.

(Sau dấu phẩy lấy 2 chữ số).

Đáp án trắc nghiệm:

Phần 1: Trắc nghiệm nhiều lựa chọn

Phần 2: Trắc nghiệm đúng sai

Phần 3: Trắc nghiệm trả lời ngắn

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 

- HS quan sát và chú ý lắng nghe, thảo luận nhóm, hoàn thành các bài tập GV yêu cầu.

- GV quan sát và hỗ trợ.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

- Mỗi bài tập, GV mời HS trình bày. Các HS khác chú ý chữa bài, theo dõi nhận xét bài trên bảng.

Gợi ý đáp án

Bài 4.

Khoảng biến thiên của mẫu số liệu ghép nhóm là:

Cỡ mẫu

Gọi là mẫu số liệu gốc về độ dài quãng đường bác tài xế đã lái mỗi ngày trong một tháng được xếp theo thứ tự không giảm.

Ta có:
.

Tứ phân vị thứ nhất của mẫu số liệu gốc là .

Do đó, tứ phân vị thứ nhất của mẫu số liệu ghép nhóm là:

Tứ phân vị thứ ba của mẫu số liệu gốc là .

Do đó, tứ phân vị thứ ba của mẫu số liệu ghép nhóm là:

Khoảng tứ phân vị của mẫu số liệu ghép nhóm là:

Ta có bảng sau:

Số trung bình của mẫu số liệu ghép nhóm là:

Phương sai của mẫu số liệu ghép nhóm là:

Độ lệch chuẩn của mẫu số liệu ghép nhóm là:

Bài 5.

a) Số thửa ruộng được khảo sát là: .

b) Từ biểu đồ, ta có bảng tần số ghép nhóm của mẫu số liệu như sau:

Bảng tần số tương đối ghép nhóm của mẫu số liệu:

---------------------------------------

----------------------Còn tiếp---------------------