Giáo án Ngữ văn 9 Chân trời bài 2: Viết bài văn nghị luận phân tích một tác phẩm văn học

Q

U

C

H

Ủ

Đ

Ề

G

H

U

Y

Ệ

N

Y

O

N

K

M

W

S

D

U

G

V

W

M

U

G

M

T

T

Y

K

F

C

E

U

Z

T

L

H

A

D

Q

H

R

B

Ằ

N

G

C

H

Ứ

N

G

H

I

K

V

Ẩ

S

O

T

H

N

K

I

U

P

N

K

O

A

B

M

N

G

H

Ệ

T

H

U

Ậ

T

G

L

Đ

L

T

M

W

S

O

T

Đ

X

I

Q

G

Q

Ọ

Ấ

D

H

Ỹ

X

T

N

H

Ồ

Đ

C

Q

D

U

K

T

R

Ô

W

S

Á

C

H

N

N

Ộ

I

D

U

N

G

T

N

C

B

C

Q

N

G

I

H

À

Ủ

W

Y

Ư

Á

G

O

H

G

K

Í

Ứ

C

B

H

C

Đ

Y

Ớ

L

Đ

N

K

I

T

G

F

W

V

H

U

M

Ề

C

Í

I

S

T

Ả

Â

N

T

H

Ư

Ơ

N

G

B

E

L

Ệ

Ô

V

T

W

P

A

U

H

N

T

J

N

X

Ẽ

P

N

N

T

U

L

U

Ậ

N

Đ

I

Ể

M

G

M

A

G

Q

U

C

H

Ủ

Đ

Ề

G

H

U

Y

Ệ

N

Y

O

N

K

M

W

S

D

U

G

V

W

M

U

G

M

T

T

Y

K

F

C

E

U

Z

T

L

H

A

D

Q

H

R

B

Ằ

N

G

C

H

Ứ

N

G

H

I

K

V

Ẩ

S

O

T

H

N

K

I

U

P

N

K

O

A

B

M

N

G

H

Ệ

T

H

U

Ậ

T

G

L

Đ

L

T

M

W

S

O

T

Đ

X

I

Q

G

Q

Ọ

Ấ

D

H

Ỹ

X

T

N

H

Ồ

Đ

C

Q

D

U

K

T

R

Ô

W

S

Á

C

H

N

N

Ộ

I

D

U

N

G

T

N

C

B

C

Q

N

G

I

H

À

Ủ

W

Y

Ư

Á

G

O

H

G

K

Í

Ứ

C

B

H

C

Đ

Y

Ớ

L

Đ

N

K

I

T

G

F

W

V

H

U

M

Ề

C

Í

I

S

T

Ả

Â

N

T

H

Ư

Ơ

N

G

B

E

L

Ệ

Ô

V

T

W

P

A

U

H

N

T

J

N

X

Ẽ

P

N

N

T

U

L

U

Ậ

N

Đ

I

Ể

M

G

M

A

G

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu về kiểu bài

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm nhỏ 4 – 6 HS, đọc khung thông tin trong SGK,  và thực hiện những yêu cầu sau:

+ Trình bày về khái niệm của kiểu bài viết bài văn nghị luận phân tích một tác phẩm văn học.

+ Vẽ sơ đồ tư duy về những yêu cầu đối với kiểu văn bản bài văn nghị luận phân tích một tác phẩm văn học (nội dung, hình thức) và bố cục của kiểu bài.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi. 

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động 

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày kết quả.

- Các HS khác lắng nghe, đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới.

I. Tri thức về kiểu bài

1. Khái niệm

- Phân tích một tác phẩm văn học (nội dung chủ đề, những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật và hiệu quả thẩm mĩ của nó) thuộc kiểu bài nghị luận văn học, trong đó người viết dùng lí lẽ, bằng chứng để làm sáng tỏ chủ đề, những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm và hiệu quả của nó đối với việc thể hiện nội dung tác phẩm.

2. Yêu cầu của kiểu bài 

- Sơ đồ tư duy đính kèm phía dưới.

SƠ ĐỒ YÊU CẦU CỦA KIỂU BÀI

SƠ ĐỒ BỐ CỤC CỦA KIỂU BÀI

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ: Phân tích kiểu văn bản

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS chia lớp thành 3 nhóm, đọc thầm VB tham khảo “Bài văn phân tích, đánh giá truyện ngắn Bồng chanh đỏ” trong SGK, chủ ý đến khung thông tin tương ứng. Sau đó, các nhóm lần lượt thực hiện những nhiệm vụ sau:

+ Nhóm 1: Em có nhận xét gì về cách sắp xếp luận điểm trong bài viết? Theo em, phần mở bài và kết bài có điểm gì ấn tượng? 

+ Nhóm 2: Bài viết đã phân tích những phương diện nội dung nào của chủ đề truyện “Bồng chanh đỏ”? Từ đó, em rút ra kinh nghiệm gì khi phân tích nội dung chủ đề của một tác phẩm văn học?

+ Nhóm 3: Tác giả bài viết đã phân tích lí lẽ, bằng chứng để làm sáng tỏ các đặc sắc về nghệ thuật truyện “Bồng chanh đỏ” như thế nào? Hoàn thành theo bảng dưới đây.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS đọc bài và thực hiện yêu cầu.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày kết quả.

- Các HS khác lắng nghe, đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới.

II. Phân tích kiểu văn bản

1. Cách sắp xếp luận điểm trong văn bản

Bài viết sắp xếp luận điểm theo trình tự:

+ Luận điểm 1: về chủ đề tác phẩm.

+Luận điểm 2: về một số nét đặc sắc nghệ thuật. 

=> Cách sắp xếp luận điểm này là hợp lí, làm bật được các yếu tố về nội dung và hình thức của tác phẩm, thể hiện rõ ý kiến, quan điểm của người viết về chủ đề, một số nét đặc sắc về hình thức.

2. Mở bài và kết bài

- Phần mở bài sử dụng một hình ảnh so sánh để dẫn dắt (có những tác phẩm văn học như chiếc cầu nối diệu kì...).

- Kết bài gợi ra một ấn tượng của người đọc về tác phẩm (mỗi lần đóng lại trang sách cuối, tôi lại tưởng tượng thấy hình ảnh đôi bồng chanh đỏ đang bay về đầm sen thơm ngát...). 

=> Cách mở bài và kết bài giàu hình ảnh, giàu sức biểu cảm, tạo ra sự hấp dẫn, lôi cuốn đối với người đọc.

2. Phương diện nội dung được phân tích của chủ đề truyện Bồng chanh đỏ

- Phương diện nội dung chủ để thứ nhất: chủ đề thể hiện qua sự việc tìm bắt chim bồng xanh. 

=> Ý nghĩa rút ra: tình yêu thiên nhiên không phải là sự chiếm hữu, mà là tình yêu thiên nhiên trong trạng thái vốn có.

- Phương diện nội dung chủ đề thứ hai: chủ đề được tô đậm hơn qua những biến chuyển trong nhận thức của nhân vật Hoài. 

=> Ý nghĩa rút ra: thiên nhiên và con người có sự tương quan; ta cần cẩn trọng khi ứng xử với thiên nhiên vì bất kì hành động vô tâm nào cũng gây ra tổn thương với muôn loài.

- Kinh nghiệm khi phân tích nội dung chủ đề của một tác phẩm văn học: có thể khai thác sâu hơn nội dung chủ đề của một tác phẩm khi soi chiếu nội dung chủ để ấy vào các yếu tố của tác phẩm (sự việc, nhân vật, chi tiết, mạch tình cảm, cảm xúc,...), nhờ đó ta có thể khai thác các tầng ý nghĩa đa dạng, sâu sắc gọi ra từ chủ đề.

3. Lí lẽ, bằng chứng để làm sáng tỏ các đặc sắc về nghệ thuật truyện Bồng chanh đỏ

- Bảng đính kèm phía dưới.