Vận dụng kĩ năng đọc để hiểu nội dung của bài thơ.
Liên hệ, kết nối với VB Pơ-liêm, quỷ Riếp và Ha-nu-man; Tình yêu và thù hận để hiểu hơn về chủ điểm Những bài học từ trải nghiệm đau thương.

2. Năng lực

Năng lực chung

Năng lực giao tiếp và hợp tác: khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập hay theo nhóm; Trao đổi tích cực với giáo viên và các bạn khác trong lớp.
Năng lực tự chủ và tự học: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.
Giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết phối hợp với bạn bè khi làm việc nhóm, tư duy logic, sáng tạo khi giải quyết vấn đề.

Năng lực đặc thù

Vận dụng kĩ năng đọc để hiểu nội dung của bài thơ.
Liên hệ, kết nối với VB Pơ-liêm, quỷ Riếp và Ha-nu-man; Tình yêu và thù hận để hiểu hơn về chủ điểm Những bài học từ trải nghiệm đau thương.

3. Phẩm chất

Biết gìn giữ niềm tin và tình bạn trong sáng; nhận thức được hoàn cảnh sống của bản thân, gia đình, biết hành xử phù hợp.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

Giáo án;
SGK, SGV Ngữ văn 9;
Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;
Tranh ảnh về tác giả, tác phẩm;
Bảng phân công nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp;
Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà;

2. Đối với học sinh

SGK, SBT Ngữ văn 9.
Sách tham khảo, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học…
Bảng giao nhiệm vụ học tập đã chuẩn bị ở nhà.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, huy động tri thức nền, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập tạo tâm thế tích cực cho HS khi vào bài học.

b. Nội dung: GV hướng dẫn HS lắng nghe bài hát Ba kể con nghe và thảo luận nhóm đôi Think – Pair – Share chia sẻ cảm nhận sau khi nghe.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS thảo luận nhóm đôi Think – Pair – Share: Em hãy lắng nghe ca khúc “Ba kể con nghe” và chia sẻ suy nghĩ của em sau khi nghe.

- Link: https://kyoutube.com/watch?v=xDxgVqwA95E

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS huy động tri thức nền, trải nghiệm cá nhân thực hiện yêu cầu được giao.

- GV quan sát, hỗ trợ HS thực hiện (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày kết quả thảo luận.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá.

- Gợi mở: Toàn bộ ca khúc Ba kể con nghe là những lời tâm sự của Nguyễn Hải Phong với con trai mình. Bài hát như lời tâm tình mộc mạc của người cha kể về tuổi thơ bình yên bên những cánh đồng cho đến những ngày khôn lớn. Qua lời kể của mình, người cha muốn gửi đến cho đứa con niềm tin yêu và ước mơ về tương lai. Từ lời bài hát, chúng ta có thể cảm nhận được tình cảm của người cha dành cho con cái. Bài hát mô tả hành trình lớn lên của ba và con, qua những kí ức vui vẻ, buồn bã, và những khát khao trong cuộc sống. Đây không chỉ là câu chuyện riêng của gia đình người sáng tác mà còn là câu chuyện của rất nhiều người.

- GV dẫn dắt vào bài học mới: Từ rất lâu về trước, người xưa đã có câu răn dạy như này: “Thương cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi”. Dù không ai chắc được câu này đúng hay sai, những chiếc roi đã trở thành một vật không thể thiếu trong tuổi thơ của trẻ em, nhất là các bạn ở nông thôn. Nguyễn Vĩnh Tiến đã sử dụng hình ảnh quen thuộc này trong bài thơ của mình, biến Chiếc roi tre trở thành một trong những bài thơ viết về tình cảm gia đình đặc sắc. Trong bài học hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về văn bản này nhé!

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Trải nghiệm cùng văn bản

a. Mục tiêu: Đọc văn bản và thực hiện một số kĩ thuật đọc.

b. Nội dung: HS sử dụng SGK, quan sát, chắt lọc kiến thức trả lời những câu hỏi liên quan đến bài học.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS và chuẩn kiến thức của GV.

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ: Hướng dẫn HS tìm hiểu chung về văn bản

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân thực hiện yêu cầu dưới đây:

+ GV hướng dẫn cách đọc và cho HS đọc trực tiếp văn bản, kĩ năng suy luận khi đọc văn bản thơ.

+ Trình bày một số thông tin về tác giả Nguyễn Vĩnh Tiến và xuất xứ văn bản “Cái roi tre”.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS vận dụng kiến thức đã học để thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động

- GV mời đại diện 1 - 2 HS trình bày sản phẩm.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

- GV mở rộng: Ca khúc phổ nhạc từ bài thơ “Cái roi tre”.

https://www.youtube.com/watch?v=N0x4btdmL2g

- GV chuyển sang nội dung mới.

I. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Đọc

- Cách đọc: to, rõ ràng và diễn cảm bài thơ thể hiện được cảm xúc của nhân vật trữ tình.

2. Tác giả - tác phẩm

a. Tác giả

Nguyễn Vĩnh Tiến: kiến trúc sư, nhà văn, nhà thơ, sinh năm 1974 tại tỉnh Phú Thọ; về âm nhạc, ông cũng là nhạc sĩ được biết đến với các bài hát như Bà tôi, Giọt sương bay lên,...

b. Tác phẩm

- Cái roi tre được in trong tập thơ Những bình minh khác, NXB Hội Nhà văn, 2001.

Hoạt động 2: Suy ngẫm và phản hồi

a. Mục tiêu: Trình bày được kết quả đọc kết nối theo chủ điểm.

b. Nội dung: Sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời các câu hỏi liên quan đến văn bản Cái roi tre.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS và kiến thức HS tiếp thu được liên quan đến văn bản Cái roi tre và chuẩn kiến thức GV.

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu tư tưởng, tình cảm trong văn bản

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS chia lớp thành 4 nhóm, trả lời câu hỏi:

+ Nhóm 1: Nhận xét về cách quan sát, miêu tả cảnh vật của nhân vật “tôi” trong mười dòng thơ đầu.

+ Nhóm 2: Trong văn bản, hình ảnh “cái roi tre” được nhắc đến mấy lần và xuất hiện trong những dòng thơ nào? Theo em, sự lặp lại hình ảnh như vậy có tác dụng gì?

+ Nhóm 3: Cách phản ứng khác nhau của người cha đối với việc “bỏ học” của người con ở dòng thơ đầu và dòng thơ cuối có tác dụng ra sao trong việc thể hiện chủ đề của bài thơ?

+ Nhóm 4: Theo em, qua bài thơ, đặc biệt là qua hai dòng thơ dưới đây, tác giả muốn gửi thông điệp gì đến người đọc?

Tôi nhìn ông, muốn khóc oà

Nỗi đau đâu cứ phải là roi tre?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS mỗi nhóm trình bày kết quả.

- Các nhóm khác lắng nghe, đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

. ........................

II. Suy ngẫm và phản hồi

1. Tư tưởng, tình cảm trong văn bản

a. Cách quan sát, miêu tả cảnh vật

- Cách quan sát, miêu tả của nhân vật “tôi” bắt đầu bằng việc tập trung vào hình ảnh người thân trong nhà (người đứng, người trông), nhất là hình ảnh lo lắng, bất an của người bà (Bà ngồi than thở, trời không ngót nồm...). Tiếp đến là hệ quả của việc ông ốm, thiếu bàn tay săn sóc vườn tược của ông: chỉ mới mười hôm mà rễ tre, rễ mít đã chồm ra sân; bầy gà như cũng vì ông ốm mà tần ngần, ngẩn ngơ, quanh quẩn: đứng một chân, con bên thành giếng, con gần đống rơm. Đặc biệt, có những thay đổi cảm nhận bằng khứu giác, xúc giác, cảm giác: Hoa nhài nở chẳng còn thơm/ Ấm trà nguội ngắt, bữa cơm vội vàng...

- Như vậy, nhân vật “tôi” đã quan sát, cảm nhận, miêu tả sự thay đổi của con người, loài vật, đồ vật xung quanh khi ông ốm nặng bằng tổng hoà các giác quan: thị giác, thính giác, khứu giác, xúc giác, cảm giác và bằng cả tấm lòng thương yêu dành cho ông, bằng cả sự lo lắng, bất an trước sự việc rất hệ trọng là ông mình bị ốm.

b. Hình ảnh “cái roi tre”

- Hình ảnh “cái roi tre” xuất hiện trong nhan đề bài thơ và được nhắc lại ba lần ở dòng thơ thứ nhất (Bố tôi vớ cái roi tre), dòng thơ thứ mười bốn (Nỗi đau đâu cứ phải là roi tre?) và thứ mười sáu (Bố tôi quăng cái roi tre lên trời).

- Sự lặp lại hình ảnh cái roi tre trong VB và trong cấu tứ của bài thơ giúp tô đậm nghĩa biểu tượng của hình ảnh: trong tâm trí của nhân vật “tôi”, có một “nỗi đau” kiểu “roi tre” – nỗi đau cảm nhận bằng da thịt, cảm nhận tình thương và sự nghiêm khắc của người bố muốn con chăm chỉ học hành; nhưng qua trải nghiệm, nhân vật “tôi” vỡ lẽ ra rằng: Nỗi đau đâu cứ phải là roi tre bởi đã trải nghiệm một nỗi đau khác: nỗi đau trong lòng trước sự mất mát, khi tai hoạ, bệnh tật ập đến với người thân. Khi đó, không cần “roi tre", không cần ai đánh mà vẫn đau.

c. Cách phản ứng khác nhau của người cha đối với việc “bỏ học” của người con

. ........................

--------------- Còn tiếp ---------------

Trên chỉ là 1 phần của giáo án. Giáo án khi tải về có đầy đủ nội dung của bài. Đủ nội dung của học kì I + học kì II