Giáo án Toán 9 Cánh diều Chương 5 bài 1: Đường tròn. Vị trí tương đối của hai đường tròn

Ngày soạn: .../.../...

Ngày dạy: .../.../...

CHƯƠNG V. ĐƯỜNG TRÒN

BÀI 1. ĐƯỜNG TRÒN. VỊ TRÍ TƯƠNG ĐỐI CỦA HAI ĐƯỜNG TRÒN (3 TIẾT)

I. MỤC TIÊU:

1. Kiến thức: 

Học xong bài này, HS đạt các yêu cầu sau:

• Nhận biết được tâm đối xứng, trục đối xứng của đường tròn.

• So sánh được độ dài của đường kính và dây.

• Mô tả được ba vị trí tương đối của hai đường tròn (hai đường tròn cắt nhau, hai đường tròn tiếp xúc nhau, hai đường tròn không giao nhau).

2. Năng lực

Năng lực chung:

• Năng lực tự chủ và tự học trong tìm tòi khám phá

• Năng lực giao tiếp và hợp tác trong trình bày, thảo luận và làm việc nhóm

• Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo trong thực hành, vận dụng.

Năng lực riêng: tư duy và lập luận toán học, giao tiếp toán học; mô hình hóa toán học; giải quyết vấn đề toán học.

• Tư duy và lập luận toán học: So sánh, phân tích dữ liệu, phân tích, lập luận giải thích các khái niệm đường tròn.

• Mô hình hóa toán học: mô tả các dữ kiện bài toán thực tế.

• Giải quyết vấn đề toán học: Giải quyết được các bài toán liên quan đến đường tròn.

• Giao tiếp toán học: đọc, hiểu thông tin toán học.

3. Phẩm chất

• Tích cực thực hiện nhiệm vụ khám phá, thực hành, vận dụng.

• Có tinh thần trách nhiệm trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao.

• Khách quan, công bằng, đánh giá chính xác bài làm của nhóm mình và nhóm bạn.

• Tự tin trong việc tính toán; giải quyết bài tập chính xác.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 

1 - GV: SGK, SGV, Tài liệu giảng dạy, giáo án PPT, PBT (ghi đề bài cho các hoạt động trên lớp), các hình ảnh liên quan đến nội dung bài học,... 

2 - HS: 

- SGK, SBT, vở ghi, giấy nháp, đồ dùng học tập (bút, thước...), bảng nhóm, bút viết bảng nhóm.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU)

a) Mục tiêu: Gợi động cơ, tạo tình huống xuất hiện trong thực tế để HS tiếp cận với khái niệm đường tròn.

b) Nội dung: HS đọc tình huống mở đầu, từ đó làm nảy sinh như cầu tìm hiểu về đường tròn.

c) Sản phẩm: HS trả lời câu hỏi và hoàn thiện các bài tập được giao.

d) Tổ chức thực hiện: 

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV trình chiếu câu hỏi mở đầu, cho HS suy nghĩ và trả lời.

Mỗi bánh xe đạp ở Hình 1 gợi nên hình ảnh của một đường tròn.

Hai đường tròn đó có điểm chung hay không?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS quan sát và chú ý lắng nghe, thảo luận nhóm và thực hiện yêu cầu theo dẫn dắt của GV.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi đại diện một số thành viên nhóm HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định: GV ghi nhận câu trả lời của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS vào tìm hiểu bài học mới: “Trong cuộc sống, chúng ta đã bắt gặp rất nhiều vật có dạng đường tròn. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về đường tròn và vị trí tương đối của hai đường tròn”.

Đường tròn. Vị trí tương đối của hai đường tròn.

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hoạt động 1: Khái niệm đường tròn

a) Mục tiêu: 

- HS nhận biết các định nghĩa về khái niệm đường tròn.

- Vận dụng định nghĩa để chỉ ra 1 số đồ vật trong thực tiễn gợi nên hình tròn.

b) Nội dung:

- HS đọc SGK, nghe giảng, thực hiện các nhiệm vụ được giao, suy nghĩ trả lời câu hỏi, thực hiện HĐ1; Luyện tập 1 và các Ví dụ.

c) Sản phẩm: HS hình thành được kiến thức bài học, câu trả lời của HS cho các câu hỏi, HS nắm được các định nghĩa về khái niệm đường tròn.

d) Tổ chức thực hiện:

HĐ CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: - GV trình chiếu HĐ1 cho HS quan sát hình 2 và đọc yêu cầu của HĐ Đồng hồ được mô tả ở Hình 2 có kim phút dài 12cm. Khi kim phút quay một vòng thì đầu mút của kim phút vạch nên đường gì? + GV mời 2 HS nêu câu trả lời.       - GV trình chiếu khái niệm về đường tròn và một số Chú ý cho HS về sự xác định của đường tròn.                           - GV cho HS quan sát Hình 4 và thực hiện Ví dụ 1 Cho đường tròn  và năm điểm  (Hình 4). So sánh độ dài các đoạn thẳng  với + HS quan sát vào hình vẽ và trình bày đáp án. - GV trình chiếu Nhận xét và giảng giải cho HS về vị trí tương đối của một điểm  với đường tròn .         - GV yêu cầu HS suy nghĩa và thực hiện cá nhân Luyện tập 1 Hãy chỉ ra một số đồ vật trong thực tiền gợi nên hình ảnh của đường tròn. + GV mời một số HS trình bày đáp án. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:  - HĐ cá nhân: HS suy nghĩ, hoàn thành vở. - HĐ cặp đôi, nhóm: các thành viên trao đổi, đóng góp ý kiến và thống nhất đáp án. Cả lớp chú ý thực hiện các yêu cầu của GV, chú ý bài làm các bạn và nhận xét. - GV: quan sát và trợ giúp HS.  Bước 3: Báo cáo, thảo luận:  - HS trả lời trình bày miệng/ trình bày bảng, cả lớp nhận xét, GV đánh giá, dẫn dắt, chốt lại kiến thức. Bước 4: Kết luận, nhận định: GV tổng quát lưu ý lại kiến thức trọng tâm  + Khái niệm đường tròn.

1.  Khái niệm đường tròn HĐ1 Kim phút quay một vòng thì đầu mút của kim phút vạch nên đường tròn. Khái niệm Trong mặt phẳng, đường tròn tâm  bán kính  là tập hợp các điểm cách điểm  một khoảng bằng , kí hiệu là . Chú ý:  + Một đường tròn hoàn toàn xác định khi biết tâm và bán kính. + Khi không quan tâm đến bán kính của đường tròn  ta cũng có thể kí hiệu đường tròn là . Ví dụ 1: SGK-tr.93 Hướng dẫn giải – SGK.tr 93           Nhận xét:  + Khi điểm  thuộc đường tròn , ta còn nói điểm  nằm trên đường tròn  hoặc đường tròn  đi qua điểm  . Ta có: + Khi điểm  nằm trong đường tròn , ta có: + Khi điểm  nằm ngoài đường tròn , ta có: Luyện tập 1 Cái quạt, bánh xe, cái bát, đồng hồ...

Hoạt động 2: Liên hệ giữa đường kính và dây của đường tròn

a) Mục tiêu: 

- Giải thích được mối liên hệ giữa đường kính và dây của đường tròn.

- Vận dụng kiến thức để chứng minh yêu cầu bài toán.

b) Nội dung:

- HS đọc SGK, nghe giảng, thực hiện các nhiệm vụ được giao, suy nghĩ trả lời câu hỏi, thực hiện HĐ 2; Luyện tập 2 và các Ví dụ.

c) Sản phẩm: HS hình thành được kiến thức bài học, câu trả lời của HS cho các câu hỏi, HS nắm được mối liên hệ giữa đường kính và dây của đường tròn.

d) Tổ chức thực hiện:

Hoạt động 3: Tính đối xứng của đường tròn

a) Mục tiêu: 

- HS nhận biết và hiểu được các định nghĩa tính đối xứng đường tròn.

- Vận dụng kiến thức để chứng minh yêu cầu bài toán.

b) Nội dung:

- HS đọc SGK, nghe giảng, thực hiện các nhiệm vụ được giao, suy nghĩ trả lời câu hỏi, thực hiện HĐ 3, 4; Luyện tập 3 và các Ví dụ.

c) Sản phẩm: HS hình thành được kiến thức bài học, câu trả lời của HS cho các câu hỏi, HS nắm được tính đối xứng đường tròn.

---------------------------------------

----------------------Còn tiếp---------------------