Giáo án Toán 9 Chân trời Chương 7 bài 3: Biểu diễn số liệu ghép nhóm

HĐ CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV triển khai phần HĐKP1 cho HS thực hiện theo nhóm đôi hoàn thành yêu cầu:

Bác Mai cân các quả dưa trong cửa hàng và ghi lại cân nặng (đơn vị: kg) của từng quả như sau:

Để thuận tiện cho việc kinh doanh, bác Mai chia dưa thành 4 nhóm theo cân nặng (kí hiệu là X):

Hãy hoàn thành bảng số liệu.

+ Sau thời gian thảo luận, GV mời 1 HS lên bảng hoàn thành bản sô liệu.

+ GV nhận xét: “Nhóm gồm các giá trị lớn hơn hoặc bằng 4 và nhỏ hơn 4,5 còn được kí hiệu là .’’

• Từ đó, GV giải thích một số khái niệm:

- GV cho HS thực hiện cá nhân Ví dụ 1: 

+ Sau thời gian thực hiện, GV mời 2 HS lên bảng thực hiện bài giải.

+ GV chú ý cho HS.

+ HS dưới lớp quan sát và nhận xét.

- GV triển khai Thực hành 1 cho HS thực hiện cá nhân vào vở:

- GV hướng dẫn HS thực hiện:

+ Mỗi nhóm có độ rộng là bao nhiêu? Có thể chia được mấy nhóm như thế?

+ Lập bảng tần số ghép nhóm tương ứng với từng nhóm.

+ GV yêu cầu HS lên bảng trình bày bài giải.

+ GV quan sát, nhận xét và chữa bài cho HS.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 

- HĐ cá nhân: HS suy nghĩ, hoàn thành vở.

- HĐ cặp đôi, nhóm: các thành viên trao đổi, đóng góp ý kiến và thống nhất đáp án.

Cả lớp chú ý thực hiện các yêu cầu của GV, chú ý bài làm các bạn và nhận xét.

- GV: quan sát và trợ giúp HS. 

Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 

- HS trả lời trình bày miệng/ trình bày bảng, cả lớp nhận xét, GV đánh giá, dẫn dắt, chốt lại kiến thức.

Bước 4: Kết luận, nhận định: GV tổng quát lưu ý lại kiến thức trọng tâm 

+ Bảng tần số ghép nhóm.

1. Bảng tần số ghép nhóm

HĐKP1:

Bảng số liệu

Cân nặng (X) (kg)	Số quả dưa
	8
	4
	4
	4

Định nghĩa

- Bảng trên được gọi là bảng tần số ghép nhóm.

- Kí hiệu là nhóm chứa các giá trị của mẫu số liệu thỏa mãn .

- Hiệu được gọi là độ rộng của nhóm , giá trị được gọi là giá trị đại diện của nhóm.

• Số lượng các giá trị của mẫu số liệu thuộc vào một nhóm được gọi là tần số của nhóm đó.

• Bảng tần số ghép nhóm biểu diễn tần số của các nhóm số liệu. Bảng gồm hai dòng (hoặc hai cột), dòng (hoặc cột) thứ nhất ghi các nhóm số liệu, dòng (hoặc cột) thứ hai ghi các tần số tương ứng với mỗi nhóm đó.

Ví dụ 1: (SGK-tr.40)

Hướng dẫn giải (SGK-tr.40)

Chú ý: Trong các ví dụ trên, các nhóm dữ liệu đều có độ rộng là 2,5 điểm.

• Các nhóm số liệu phải chứa tất cả các giá trị của mẫu số liệu.

• Các nhóm số liệu thường được chọn sao cho có độ rộng bằng nhau, thuận tiện cho việc tính toán và phù hợp với mục đích của việc thống kê.

• Trong chương này, ta luôn sử dụng các nhóm có độ rộng bằng nhau.

Thực hành 1:

a) Do các nhóm có độ rộng bằng nhau nên các nhóm số liệu là:

.

Bảng tần số ghép nhóm

b) Các nhóm có tần số cao nhất là và ; nhóm có tần số thấp nhất là

HĐ CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV triển khai phần HĐKP2 cho HS thực hiện theo nhóm đôi.

- GV đặt câu hỏi dẫn dắt:

+ Bác Quảng truy cập internet bao nhiêu ngày?

+ Số ngày bác truy cập ở mức độ “Rất nhiều” là gì?

+ Xác định tỉ lệ các ngày trong tháng bác Quảng truy cập ở mức độ “rất nhiều”.

+ Sau thời gian thảo luận, GV mời 1 HS lên bảng thực hiện.

+ GV nhận xét và chốt lại đáp án đúng.

- Từ đó, GV giới thiệu định nghĩa tần số tương đối và bảng tần số tương đối.

- GV cho HS thực hiện cá nhân Ví dụ 2: 

+ Sau thời gian thực hiện, GV mời 1 HS lên bảng thực hiện lập bảng tần số ghép nhóm.

+GV mời một số HS lên bảng lập bảng tần số tương đối ghép nhóm.

+ GV nhận xét và chốt đáp án.

+ GV chú ý cho HS.

- GV triển khai Thực hành 2 cho HS thực hiện cá nhân vào vở:

+ GV yêu cầu HS lên bảng trình bày bài giải.

+ GV quan sát, nhận xét và chữa bài cho HS.

- GV chia HS thành nhóm đôi HS để thực hiện Vận dụng 1: 

+ Sau thời gian thảo luận, GV mời 1 HS trình bày lời giải.

+ GV mời 1 HS khác trình bày nhận xét và GV chốt đáp án.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 

- HĐ cá nhân: HS suy nghĩ, hoàn thành vở.

- HĐ cặp đôi, nhóm: các thành viên trao đổi, đóng góp ý kiến và thống nhất đáp án.

Cả lớp chú ý thực hiện các yêu cầu của GV, chú ý bài làm các bạn và nhận xét.

- GV quan sát và trợ giúp HS. 

Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 

- HS trả lời trình bày miệng/ trình bày bảng, cả lớp nhận xét, GV đánh giá, dẫn dắt, chốt lại kiến thức.

Bước 4: Kết luận, nhận định: GV tổng quát lưu ý lại kiến thức trọng tâm 

+ Bảng tần số tương đối ghép nhóm.

2. Bảng tần số tương đối ghép nhóm 

HĐKP 2:

Số ngày trong tháng là 30.

Số ngày bác Quảng truy cập Internet ở mức độ “Rất nhiều” là 4.

Tỉ lệ các ngày bác Quảng truy cập Internet ở mức độ “Rất nhiều” là:

. 100%

Định nghĩa:

Tần số tương đốicủa một nhóm được tính theo công thức trong đó m là tần số của nhóm và N là cỡ mẫu.

Bảng ghi lại tần số tương đối của các nhóm số liệu được gọi là bảng tần số tương đối ghép nhóm.

Bảng tần số tương đối ghép nhóm gồm hai dòng (hoặc hai cột), dòng (hoặc cột) thứ nhất ghi các nhóm số liệu, dòng (hoặc cột) thứ hai ghi các tần số tương đối tương ứng với mỗi nhóm đó.

Ví dụ 2: (SGK-tr.41)

Hướng dẫn giải (SGK-tr.41)

Chú ý:

Tương tự như bảng tần số - tần số tương đối, ta có thể ghép được bảng tần số ghép nhóm – tần số tương đối ghép nhóm như sau:

Thực hành 2:

Các nhóm số liệu lần lượt là . Tần số của các nhóm lần lượt là 8; 9; 11; 3; 9.

Bảng tần số tương đối ghép nhóm

Vận dụng 1:

Các nhóm số liệu lần lượt là .

Tần số tương đối nhóm là: 

.

Tần số tương đối nhómlà: 

Tần số nhóm là:

Bảng thống kê

HĐ CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV triển khai phần HĐKP3 cho HS thực hiện theo nhóm đôi hoàn thành yêu cầu:

Khảo sát ngẫu nhiên 150 người về thời gian sử dụng điện thoại di động trung bình mỗi ngày của họ (đơn vị: phút). Kết quả được thể hiện ở biểu đồ bên.

Hãy chỉ ra khoảng thời gian sử dụng điện thoại di động phổ biến nhất. Xác định số người được hỏi có thời gian sử dụng điện thoại thuộc khoảng đó.

+ Sau thời gian thảo luận, GV mời 1 HS lên bảng thực hiện.

+ GV nhận xét và chốt lại đáp án đúng.

- GV giới thiệu: “Biểu đồ trên được gọi là biểu đồ tần số tương đối ghép nhóm dạng cột”. 

 - Từ đó, GV dẫn dắt giới thiệu định nghĩa.

- GV hướng dẫn HS vẽ biểu đồ tần số tương đối ghép nhóm dạng cột qua Ví dụ 3: 

+ HS lên bảng thực hiện bài.

+ HS dưới lớp quan sát, nhận xét và góp ý về bài làm của hai bạn.

+ GV nhận xét và chốt đáp án.

- GV chú ý cho HS, từ đó giới thiệu biểu đồ tần số tương đối ghép nhóm dạng đoạn thẳng. 

- Từ đó, GV đưa ra định nghĩa.

…………………

3. Biểu đồ tần số tương đối ghép nhóm

HĐKP 3:

Khoảng thời gian dùng điện thoại phổ biến nhất là từ 90 đến 120 phút. Khoảng này có tần số tương đối là 40% nên số người thuộc nhóm này là:

(người).

Định nghĩa:

Biểu đồ tần số tương đối ghép nhóm dạng cột gồm các cột kề nhau, mỗi cột tương ứng với một nhóm. Cột biểu diễn nhóm có đầu mút trái là , đầu mút phải là và có chiều cao tương ứng với tần số tương đối của nhóm.

Ví dụ 3: (SGK-tr.42)

Hướng dẫn giải: (SGK-tr.43)

Chú ý:

Trong biểu đồ trên, nếu ta nối trung điểm các cạnh phía trên của các cột kề nhau bởi một đoạn thẳng thì nhận được một đường gấp khúc như hình dưới đây:

Định nghĩa:

Biểu đồ tần số tương đối ghép nhóm dạng đoạn thẳng là đường gấp khúc đi từ trái sang phải, nối các điểm trên mặt phẳng, mỗi điểm có hoành độ là giá trị đại diện của nhóm số liệu và có tung độ tương ứng với tần số tương đối của nhóm số liệu đó.

………………