Giáo án Toán 9 Chân trời Chương 6 bài 1: Hàm số và đồ thị của hàm số y = ax^2 (a ≠ 0)

HĐ CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV triển khai phần HĐKP1 cho HS thực hiện theo nhóm đôi hoàn thành yêu cầu:

Cho hình tròn tâm O bán kính R như hình 1.

+ GV gợi ý: sử dụng công thức S = R², 3,14 để tính diện tích hình tròn.

+ Sau thời gian thảo luận, GV mời 1 HS lên bảng thực hiện ý a).

+ GV mời một số HS nêu ý kiến trả lời phần b).

+ Từ đó GV giới thiệu cách nhận biết về hàm số y = (a ≠ 0).

+ GV nhận xét và chốt lại đáp án đúng.

- GV cho HS thực hiện cá nhân Ví dụ 1:

+ Sau thời gian thực hiện, GV mời 1 HS lên bảng thực hiện bài giải.

+ GV nhận xét, chốt đáp án.

-GV triển khai Thực hành 1 cho HS thực hiện cá nhân vào vở:

+ GV yêu cầu HS lên bảng trình bày bài giải.

+ GV quan sát, nhận xét và chữa bài cho HS.

+ GV nhấn mạnh nhận xét cho HS.

- GV chia HS thành nhóm đôi HS để thực hiện Vận dụng 1: 

Gọi x (cm) là chiều dài cạnh của một viên gạch lát nền hình vuông.

a) Viết công thức tính diện tích S (cm²) của viên gạch đó.

b) Tính S khi x = 20; x = 30; x = 60.

+ Sau thời gian thảo luận, GV mời 1 HS trình bày lời giải.

+ GV mời 1 HS khác trình bày nhận xét và GV chốt đáp án.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 

- HĐ cá nhân: HS suy nghĩ, hoàn thành vở.

- HĐ cặp đôi, nhóm: các thành viên trao đổi, đóng góp ý kiến và thống nhất đáp án.

Cả lớp chú ý thực hiện các yêu cầu của GV, chú ý bài làm các bạn và nhận xét.

- GV: quan sát và trợ giúp HS. 

Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 

- HS trả lời trình bày miệng/ trình bày bảng, cả lớp nhận xét, GV đánh giá, dẫn dắt, chốt lại kiến thức.

Bước 4: Kết luận, nhận định: GV tổng quát lưu ý lại kiến thức trọng tâm 

+ Hàm số y = ( ≠ 0)

1. Hàm số y = (a ≠ 0)

a) Diện tích hình tròn với R = 10 cm là:

10² 314 (cm²)

b) Với mỗi giá trị của R xác định được duy nhất một giá trị tương ứng của S theo công thức   . Do đó, diện tích S cũng là một hàm số của biến số R.

Ví dụ 1: (SGK-tr.6)

Hướng dẫn giải (SGK-tr.6)

Thực hành 1

a) Hệ số của các hàm số ,

 , lần lượt là 0,75; ; .

b) Thay = 2 vào hàm số ta có:

;

Thay vào hàm số ta có:

+ Thay vào hàm số ta có:

Thay vào hàm số ta có:

+ Thay vào hàm số ta có:

.

Thay vào hàm số ta có:

.

Nhận xét: Gía trị của hàm số (a ≠ 0) tại x và –x bằng nhau.

Vận dụng 1: 

a) Công thức tính diện tích S của viện gạch đó là: S = (cm²).

b) Khi  thì (cm²);

  thì (cm²);

  thì (cm²).

HĐ CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV triển khai phần HĐKP2 cho HS thực hiện theo nhóm đôi hoàn thành yêu cầu:

 Hoàn thành bảng giá trị sau:

+ Sau thời gian thảo luận, GV mời 1 HS lên bảng thực hiện.

+ GV đánh giá, chốt đáp án.

+ GV nhận xét và chốt lại đáp án đúng.

- Từ đó GV giới[HL1]  thiệu về cách lập bảng giá trị hàm số y = a (a ≠ 0).

- Mở rộng: GV cho HS nhận xét về:

+ Giá trị của hàm số y = tại x và .

+ So sánh giá trị hàm số y = với 0.

(Gía trị hàm số tại x và –x bằng nhau; 

y = 0 ).

- GV cho HS thực hiện cá nhân Ví dụ 2: 

Lập bảng giá trị của hàm số và với các giá trị x lần lượt bằng

+ HS lên bảng thực hiện bài.

+ HS dưới lớp quan sát, nhận xét và góp ý về bài làm của hai bạn.

+ GV nhận xét và chốt đáp án.

+ GV rút ra nhận xét quan trọng.

- GV triển khai Thực hành 2 cho HS thực hiện cá nhân vào vở:

+ GV yêu cầu HS lên bảng trình bày bài giải.

+ GV quan sát, nhận xét và chữa bài cho HS.

- GV chia HS thành nhóm đôi HS để thực hiện Vận dụng 2: 

Một vật rơi tự do từ độ cao 125 m so với mặt đất. Quãng đường chuyển động s (m) của vật phụ thuộc vào thời gian t (giây) được cho bởi công thức s = 5.

a) Sau 2 giây, vật này cách mặt đất bao nhiêu mét? Tương tự sau 3 giấy vật này cách mặt đất bao nhiêu mét?

b) Sau bao lâu thì vật này tiếp đất?

+ GV chú ý cho HS: Khi làm tìm thời gian cần chú ý điều kiện .

+ Sau thời gian thảo luận, GV mời 1 HS lên bảng thực hiện ý a).

+ GV mời một số HS nêu ý kiến trả lời phần b).

+ GV nhận xét và chốt lại đáp án đúng.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 

- HĐ cá nhân: HS suy nghĩ, hoàn thành vở.

- HĐ cặp đôi, nhóm: các thành viên trao đổi, đóng góp ý kiến và thống nhất đáp án.

Cả lớp chú ý thực hiện các yêu cầu của GV, chú ý bài làm các bạn và nhận xét.

- GV: quan sát và trợ giúp HS. 

Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 

- HS trả lời trình bày miệng/ trình bày bảng, cả lớp nhận xét, GV đánh giá, dẫn dắt, chốt lại kiến thức.

Bước 4: Kết luận, nhận định: GV tổng quát lưu ý lại kiến thức trọng tâm.

+Thiết lập bảng giá trị hàm số y =

 ( ≠ 0) .

2. Bảng giá trị hàm số y = ( ≠ 0)

HĐKP 2

Bảng giá trị:

Kết luận

Để lập bảng giá trị của hàm số (, ta lần lượt cho nhận các giá trị ;  ;,… (;  ;,… tăng dần) và tính các giá trị tương ứng của y rồi ghi vào bảng sau:

				…
				…

Ví dụ 2: (SGK-tr.7)

Hướng dẫn giải: (SGK-tr.7)

Nhận xét: 

Với hàm số y = ( ≠ 0) ta có:

• Nếu thì với mọi ; khi .

• Nếu thì với mọi ; khi .

Thực hành 2

Vận dụng 2:

a) t = 2 thì s = . Vậy sau 2 giây vật cách mặt đất 125 – 20 = 105 (m).

t = 3 thì s = = 45. Vậy sau 3 giây vật cách mặt đất 125 – 45 = 80 (m).

b) s = 5 = 125 = 25 t = 5. 

Vì t > 0 nên t = 5. Vậy sau 5 giây thì vật tiếp đất.

HĐ CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV triển khai phần HĐKP3 cho HS thực hiện theo nhóm đôi hoàn thành yêu cầu:

Cho hàm số .  Ta lập bảng giá trị sau:

Từ bảng trên ta lấy các điểm A (-3;9); B (-2; 4); C (-1; 1); O (0;0); C’(1; 1); B’(2; 4); A’ (3; 9) trên mặt phẳng tọa độ Oxy. Đồ thị của hàm số y = x² là một đường cong đi qua các điểm nêu trên và có dạng như Hình 2.

Từ đồ thị ở Hình 2, hãy trả lời câu hỏi sau:

a) Đồ thị của hàm số có vị trí như thế nào so với trục hoành?

b) Có nhận xét gì về vị trí của các cặp điểm A và A’; B và B’; C và C’so với trục tung?

c) Điểm nào là điểm thấp nhất của đồ thị? 

+ Sau thời gian thảo luận, GV mời 1 HS trả lời ý a), một HS trả lời ý b), một HS trả lời ý c)

+ GV nhận xét và chốt lại đáp án đúng.

- Từ đó, GV nhấn mạnh: “Đồ thị của hàm số ( ≠ 0) là một đường cong đi qua gốc tọa độ, nhận trục tung làm trục đối xứng”

- GV triển khai phần HĐKP4 cho HS thực hiện theo nhóm đôi hoàn thành yêu cầu:

...................

3. Đồ thị của hàm số y = ( ≠ 0) 

HĐKP3

a) Đồ thị của hàm số có vị trí nằm phía trên trục hoành.

b) Các cặp điểm và và và nằm đối xứng với nhau qua trục tung.

c) Điểm nằm thấp nhất đồ thị.

...................