Giáo án Tiếng Việt 5 cánh diều bài 11: Luyện tập tả phong cảnh (Cách quan sát)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho HS từng bước làm quen với bài học.

b. Tổ chức thực hiện 

- GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm đôi và trả lời câu hỏi: Em hãy nhắc lại cấu tạo của bài văn tả phong cảnh? 

- GV mời đại diện 1 – 2 nhóm đôi trình bày ý kiến trước lớp. Các HS khác lắng nghe, nêu câu hỏi (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và khích lệ HS: Cấu tạo của bài văn tả phong cảnh: 

+ Mở bài: Giới thiệu bao quát về phong cảnh. 

+ Thân bài: Tả phong cảnh theo trình tự không gian hoặc trình tự thời gian. 

+ Kết bài: Nêu cảm nghĩ của người viết. 

- GV dẫn dắt và giới thiệu bài đọc: 

Ở tiết học trước chúng ta đã cùng nhau đi tìm hiểu bố cục của hai bài văn Con suối bản tôi và Chiều tối, tìm hiểu cấu tạo của bài văn tả phong cảnh. Trong bài học ngày hôm nay, các em sẽ học cách quan sát một phong cảnh để chuẩn bị cho tiết thực hành quan sát vào tuần sau.  

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC 

Hoạt động 1: Tìm hiểu cách phối hợp các giác quan để quan sát phong cảnh 

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Biết phối hợp các giác quan để quan sát, quan sát từng bộ phận hoặc quan sát cảnh vật theo trình tự thời gian, không gian; chú ý tới những chi tiết tiêu biểu, nổi bật của đối tượng quan sát.

b. Tổ chức thực hiện

- GV tổ chức cho HS đọc yêu cầu bài văn và trả lời các câu hỏi trong SGK: 

Chiều ngoại ô

Chiều hè ở ngoại ô thật mát mẻ và cũng thật là yên tĩnh. Khi những tia nắng cuối cùng nhạt dần cũng là khi gió bắt đầu lộng lên. Không khí dịu lại rất nhanh và chỉ một lát, ngoại ô đã chìm vào nắng chiều.

Những buổi chiều hè êm dịu, tôi thường cùng lũ bạn đi dạo dọc con kênh nước trong vắt. Hai bên bờ kênh, dải cỏ xanh êm như tấm thảm trải ra đón bước chân người. Qua căn nhà cuối phố là những ruộng rau muống. Mùa hè, rau muống lên xanh mơn mởn, hoa rau muống tím lấp lánh. Rồi những rặng tre xanh đang thì thầm trong gió. Đằng sau lưng là phố xá, trước mặt là đồng lúa chín mênh mông và cả một khoảng trời bao la, những đám mây trắng vui đùa đuổi nhau trên cao. Con chim sơn ca cất tiếng hót tự do, thiết tha đến nỗi khiến người ta phải ao ước giá mình có một đôi cánh. Trải khắp cánh đồng là rằng chiều vàng dịu và thơm hơi đất, là gió đưa thoang thoảng hương lúa chín và hương sen. Vẻ đẹp bình dị của buổi chiều hè vùng ngoại ô thật đáng yêu.

Nhưng có lẽ thú vị nhất trong chiều hè ngoại ô là được thả diều cùng lũ bạn. Khoảng không gian vắng lặng nơi bãi cỏ gần nhà tự nhiên chen chúc những cánh diều. Tiếng sáo diều vi vu trầm bổng. Ngồi bên nơi cắm diều, lòng tôi lâng lâng, tôi muốn gửi ước mơ của mình theo những cánh diều lên tận mây xanh.

Theo NGUYỄN THUỴ KHA

a) Bài văn tả cảnh gì? Theo trình tự nào?

b) Tác giả quan sát các sự vật bằng những giác quan nào?

c) Bằng mọi giác quan, tác giả cảm nhận được điều gì?

Gợi ý:

- GV tổ chức hoạt động nhóm cho HS theo kĩ thuật Khăn trải bàn: GV phát cho mỗi nhóm (4 HS) một tờ giấy A4 và tiến hành hoạt động nhóm. 

- GV phát cho các HS những tờ giấy nhỏ để ghi lại ý kiến cá nhân của mình, rồi đính vào giấy A4 như sơ đồ trên hình. Những ý kiến nào trùng nhau có thể đính chồng, những ý kiến nào khác nhau thì tiến hành thảo luận và thống nhất ý kiến và viết vào phần chính giữa như trong hình. 

- GV mời 1 – 2 nhóm đại diện trình bày bài làm của nhóm, các nhóm khác nhận xét. 

- GV nhận xét, chốt đáp án: 

a) Bài văn tả cảnh chiều ngoại ô. Tác giả tả theo trình tự không gian (tả các phần của phong cảnh). 

b) Tác giả đã quan sát bằng các giác quan: thị giác, thính giác, xúc giác và khứu giác. 

c)  

+ Tác giả quan sát cảnh vật bằng mắt (thị giác) và cảm nhận được ngoại ô đã chìm vào nắng chiều, con kênh nước trong vắt, rau muống lên xanh mơn mởn, hoa rau muống tím lấp lánh, đồng lúa chín mênh mông, khoảng trời bao la, những đám mây trắng vui đùa nhau trên cao,… 

+ Nhờ quan sát bằng thính giác, tác giả cảm nhận được những rặng tre xanh đang thì thầm trong gió, con chim sơn ca cất tiếng hót tự do, tiếng sáo diều vi vu trầm bổng. 

+ Tác giả cảm nhận được thoang thoảng hương lúa chín và hương sen nhờ quan sát bằng khứu giác. 

- GV nhận xét, đánh giá hoạt động của HS. 

Hoạt động 2: Tìm hiểu cách lựa chọn chi tiết tiêu biểu để quan sát

. ...................

- HS làm việc nhóm đôi. 

- HS trình bày ý kiến trước lớp, các HS khác lắng nghe.

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS lắng nghe GV giới thiệu bài mới. 

- HS đọc đề bài. 

- HS lắng nghe GV hướng dẫn. 

- HS thực hiện nhiệm vụ như GV đã hướng dẫn. 

- HS trình bày ý kiến. 

- HS chú ý lắng nghe, tiếp thu. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

. ...................