Giáo án Tiếng Việt 5 cánh diều bài 1: Chuyện một người thầy

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho HS từng bước làm quen với bài học.

b. Cách tiến hành

- GV cho HS xem video bài hát Niềm vui của em sau đây:

https://www.youtube.com/watch?v=S-eGlTJqCUc

- GV yêu HS làm việc theo nhóm đôi và thảo luận: Em có cảm nhận thế nào về việc học chữ của các bạn nhỏ trong bài hát trên?

- GV mời đại diện 1 – 2 nhóm đôi trình bày ý kiến trước lớp. Các HS khác lắng nghe, nêu câu hỏi (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và khích lệ HS:

- GV hướng dẫn HS quan sát tranh minh họa SGK tr10, dẫn dắt và giới thiệu bài đọc: 

Trong kho tàng ca dao tục ngữ Việt Nam có vô vàn lời hay ý đẹp dành để viết cho các thầy cô. Những người hùng thầm lặng “tuy không trồng cây vào đất nhưng lại cho đời trái ngọt hoa tươi”. Và trong bài học hôm nay cô trò chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về người thầy Nguyễn Văn Bôn – người đã có những đóng góp vô cùng quan trọng cho nền giáo dục nước nhà.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Đọc thành tiếng

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Lắng nghe GV đọc mẫu, hướng dẫn đọc, luyện đọc từ khó, luyện cách ngắt nghỉ và đọc câu thể hiện cảm xúc của nhân vật.  

- Tự luyện đọc theo hướng dẫn. 

b. Tổ chức thực hiện

- GV đọc mẫu bài Chuyện một người thầy, giọng đọc trầm, thể hiện sự xúc động, cảm phục, tự hào về những việc làm của thầy Bôn.... Nhấn giọng. gây ấn tượng ở những từ ngữ gợi tả, gợi cảm xúc khâm phục vì những việc làm của thầy Bôn:  Để giúp dân xoá nạn mù chữ, thầy Bôn đề nghị mỗi bản chọn ra một, hai thanh niên đến học rồi về dạy cho những người khác. Người dân bận đi chăn trâu, không đến lớp được, thầy Bôn tổ chức viết chữ lên lưng trâu cho họ học. Chính nhờ những nỗ lực đó, năm 1963, Mù Cả là xã duy nhất ở rẻo cao phía Bắc được công nhận là xã xoá xong nạn mù chữ. Học trò của thầy Bôn sau này có nhiều người thành đạt, có những cống hiến quan trọng cho miền phên giậu của Tổ quốc.

- GV hướng dẫn HS đọc và luyện đọc một số từ khó, hướng dẫn cách ngắt nghỉ một số câu dài:

+ Luyện đọc một số từ khó: xã Mù Cả, huyện Mường Tè, đẵn gỗ, làm nương, miền phên giậu. 

+ Ngắt nghỉ một số câu dài: 

Thầy nhặt bưởi rừng về làm bóng cho các em chơi;/ dạy các em múa,/ hát,/ diễn kịch;/ tổ chức cho các em/ làm nương,/ bán thóc/ lấy tiền mua sắm đồ dùng. 

Những buổi học đầu tiên,/ chưa có giấy bút,/ các em tập viết vào tàu lá chuối/ bằng những chiếc bút gỗ tự tạo. 

- GV tổ chức cho HS đọc thành tiếng đoạn, bài đọc trong nhóm nhỏ và trước lớp. Bài đọc có thể chia thành bốn đoạn để luyện đọc và tìm ý:

+ Đoạn 1: từ đầu đến … vừa tròn 25 tuổi: đọc với giọng sôi nổi, vui vẻ.

+ Đoạn 2: từ Thầy Bôn … đến … học sinh: đọc với giọng chậm, trầm. 

+ Đoạn 3: từ Ngày khai giảng … đến … đi diễn ở nhiều nơi: đọc với giọng kể chuyện nhẹ nhàng, tình cảm. 

+ Đoạn 4: phần còn lại: đọc với giọng vui tươi. 

* Tùy thuộc vào năng lực HS, GV có thể tách hoặc ghép đoạn để tuận tiện trong việc hướng dẫn các em luyện đọc.

Hoạt động 2: Luyện đọc hiểu

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Giải nghĩa được một số từ khó. 

- Đọc thầm lại bài đọc và trả lời các câu hỏi liên quan đến bài đọc. 

- Nắm được nội dung, ý nghĩa của bài đọc. 

b. Tổ chức thực hiện

- GV hướng dẫn HS giải nghĩa một số từ khó:

+ Tiếng phổ thông: tiếng Việt (nghĩa trong bài)

+ Đẵn: làm đứt thân cây bằng vật có lưỡi sắc

+ Sách vỡ lòng: sách dạy chữ cho học sinh mới bắt đầu đi học trước đây

+ Máy nghe đĩa: máy quay đĩa nhựa ghi âm để phát lại những bài hát, bản nhạc,… đã được ghi trên đĩa. 

+ Rẻo cao: vùng núi cao có những rẻo đất (mảnh đất) trồng trọt nhỏ. 

+ Miền phên giậu: khu vực biên giới. 

- GV tổ chức cho HS đọc thầm lại bài đọc và thảo luận trong nhóm hoặc nhóm nhỏ để trả lời từng câu hỏi:

+ Câu 1: Thầy Nguyễn Văn Bôn gặp những khó khăn gì ở nơi dạy học? 

+ Câu 2: Thầy Bôn đã làm gì để vượt qua khó khăn, tổ chức dạy học?

+ Câu 3: Theo em, những đóng góp của thầy Bôn nêu ở đoạn 3 có ý nghĩa như thế nào?

+ Câu 4: Câu chuyện trên nói lên điều gì về sự chăm sóc của các thầy, cô đối với trẻ em?

- GV mời 1 – 2 HS trả lời câu hỏi, các HS khác lắng nghe, nhận xét và bổ sung (nếu có).

- GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án: 

+ Câu 1: Cả xã không ai biết tiếng phổ thông. Không có trường lớp, bàn ghế. Học sinh phải viết vào lá chuối bằng bút gỗ tự tạo. 

+ Câu 2: Thầy tự tay đẵn gỗ dựng một lớp học, có đủ bàn ghế cho 40 học sinh ngồi học. Thầy nhặt bưởi rừng về làm bóng cho các em chơi; dạy các em múa, hát, diễn kịch; tổ chức cho các em làm nương, bán thóc lấy tiền mua sắm đồ dùng. 

+ Câu 3: Việc làm của thầy là tấm gương cho các vùng khó khăn trong cả nước học theo, giúp cho việc xóa mù chữ thành công. 

+ Câu 4: Câu chuyện cho thấy tình yêu thương, sự tận tụy, hết lòng quan tâm, chăm sóc, dạy dỗ của thầy cô đối với học sinh. 

Hoạt động 3: Luyện đọc lại

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Nhắc lại được nội dung, ý nghĩa bài đọc. 

- Luyện đọc trong nhóm và trước lớp. 

b. Tổ chức thực hiện:

- HS quan sát và xem video. 

- HS làm việc nhóm đôi. 

- HS trình bày ý kiến trước lớp, các HS khác lắng nghe. 

- HS quan sát, tiếp thu. 

- HS quan sát tranh minh họa, lắng nghe và tiếp thu. 

- HS lắng nghe GV đọc mẫu, đọc thầm theo. 

- HS luyện đọc theo hướng dẫn của GV. 

- HS luyện đọc theo nhóm.

- HS cùng GV giải nghĩa một số từ khó.  

- HS đọc thầm, HS làm việc nhóm đôi để trả lời các câu hỏi. 

- HS trả lời. 

- HS lắng nghe, tiếp thu.