Giáo án Tiếng Việt 5 cánh diều bài 17: Vinh danh nước Việt

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu

- Tạo tâm thế hứng thú cho HS và từng bước làm quen bài học.

b. Tổ chức thực hiện

- GV yêu cầu HS xem những hình ảnh về các tấm gương cách mạng của Việt Nam ở nước ngoài: 

- GV dẫn dắt, giới thiệu vào bài mới: Qua câu chuyện về nhà bác học Ga-li-lê ở lớp 4, phần chia sẻ mở đầy chủ điểm này và tiết Trao đổi Chinh phục bầu trời, các em đã biết một ngành khoa học có truyền thống rất lâu đời là thiên văn học. Hôm nay, chúng ta sẽ học câu chuyện về một nhà thiên văn học người Việt Nam là Giáo sư Nguyễn Quang Riệu. Ông Nguyễn Quang Riệu sống và làm việc ở Pháp nhưng luôn nặng lòng với quê hương, có nhiều đóng góp cho quê hương. Chính vì vậy, ông đã được Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trao Giải thưởng Vinh danh nước Việt. Ông trở thành Việt kiều đầu tiên được giới thiệu trong sách giáo khoa phổ thông của nước ta. Quyển sách giáo khoa Tiếng Việt 5 mà các em đang học cũng là quyển sách giáo khoa phổ thông đầu tiên có bài tập đọc về tấm gương của một Việt kiều!

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Đọc thành tiếng

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Lắng nghe GV đọc mẫu, hướng dẫn đọc, luyện đọc từ khó, luyện cách ngắt nghỉ câu văn. 

- Tự luyện đọc theo hướng dẫn. 

b. Tổ chức thực hiện

- GV đọc mẫu cho HS nghe: Giọng đọc cần phải rõ ràng, trôi chảy, giọng đọc trang trọng thể hiện sự tự hào và tôn kính; nhấn giọng ở những từ ngữ thể hiện tình cảm yêu nước và sự kính trọng đối với những đóng góp của ông. 

- GV hướng dẫn HS đọc và luyện đọc một số từ khó, hướng dẫn cách ngắt nghỉ câu văn:

+ Luyện đọc một số từ khó: Xoóc-bon, Phủ Liễn,… 

+ Luyện đọc cách ngắt nghỉ câu văn: 

• Mặc dù / lúc ấy chưa biết con người nhìn lên trời để làm gì, / nhưng hình ảnh Đài Thiên văn Phú Liên chắc hẳn là / một trong những cơ duyên đã dẫn ông đến với công việc khám phá bầu trời khi sang Pháp học. // 

• Vào thời điểm diễn ra hiện tượng nhật thực toàn phần, / Nguyễn Quang Riệu / được cấp kinh phí mua thiết bị thiên văn mang về Việt Nam. // 

- GV tổ chức cho HS đọc thành tiếng, luyện đọc trong nhóm nhỏ và trước lớp. Bài đọc có thể chia thành ba đoạn tương ứng để luyện đọc và tìm ý:

+ Đoạn 1: Từ đầu đến “Đài Thiên văn Pa-ri”.   

+ Đoạn 2: Từ “Giáo sư Nguyễn Quang Riệu” đến “khi sáng Pháp học”.   

+ Đoạn 3: Còn lại. 

* Tùy thuộc vào năng lực HS, GV có thể tách hoặc ghép đoạn để thuận tiện trong việc hướng dẫn các em luyện đọc.

Hoạt động 2: Đọc hiểu

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Giải nghĩa một số từ khó. 

- Thảo luận nhóm đôi theo các câu hỏi tìm hiểu bài. Trả lời câu hỏi bằng trò chơi phỏng vấn.

- Hiểu được nội dung của bài đọc.

b. Tổ chức thực hiện.

- GV hướng dẫn HS giải nghĩa một số từ khó:

+ Nhật thực: hiện tượng xảy ra khi Mặt Trăng xen vào giữa Trái Đất và Mặt Trời, che khuất toàn bộ Mặt Trời (nhật thực toàn phần) hoặc một phần Mặt Trời (nhật thực một phần). 

+ Giám đốc nghiên cứu: chức vụ khoa học hàng đầu ở cơ quan nghiên cứu khoa học của Pháp. 

+ Đài Thiên văn Phủ Liễn: đài thiên văn được thành lập năm 1902, đặt trên núi Phủ Liễn thuộc quận Kiến An, Hải Phòng.   

+ Cơ duyên: nguyên nhân tốt đẹp dẫn đến một việc (nghĩa trong bài). 

- GV mời 4 HS tiếp nối nhau đọc to, rõ 4 câu hỏi trong SGK. Cả lớp đọc thầm theo:

+ Câu 1. Theo bài đọc, cơ duyên nào đã dẫn ông Nguyễn Quang Riệu đến với công việc khám phá bầu trời? 

+ Câu 2. Giáo sư Nguyễn Quang Riệu đã có những đóng góp gì cho khoa học và đất nước? 

+ Câu 3. Giải thưởng Vinh danh nước Việt thể hiện sự đánh giá của quê hương đối với ông Nguyễn Quang Riệu như thế nào?  

+ Câu 4. Em học được gì ở cách giới thiệu nhân vật trong bài đọc này? 

- GV tổ chức cho HS báo cáo kết quả, cho HS chơi trò chơi Hỏi đáp trước lớp.

- GV phổ biến trò chơi: Mỗi nhóm 2 bạn sẽ lên trước lớp. Bạn thứ nhất hỏi câu 1, bạn thứ hai trả lời. Sau đó bạn thứ hai hỏi câu 2, bạn thứ nhất trả lời. Lần lượt như thế đến hết. Sau đó cho họ sinh nhận xét và nhóm khác tiếp tục.

- GV nhận xét và chốt đáp án:

+ Câu 1: Thuở nhỏ, ông thường được cha mẹ đưa lên thăm Đài Thiên văn Phủ Liễn. Có thể hình ảnh đài thiên văn này đã khắc sâu vào tâm trí ông, là một trong những cơ duyên dẫn ông đến với công việc khám phá bầu trời khi sang Pháp học. 

+ Câu 2: Cả cuộc đời lao động miệt mài, Giáo sư đã công bố hơn 150 công trình nghiên cứu. Năm 1972, ông xác định được chính xác vị trí vụ nổ ở chòm sao Thiên Nga và được Giải thưởng của Viện Hàn lâm Khoa học Pháp. Từ sau ngày đất nước thống nhất, ông thường xuyên về nước nghiên cứu và dạy học, tặng thiết bị thiên văn học cho các cơ quan nghiên cứu, xin học bổng của Pháp cho sinh viên Việt Nam và góp phần đào tạo nhiều tiến sĩ cho Việt Nam. 

+ Câu 3: Giải thưởng đó thể hiện sự đánh giá cao của quê hương đối với ông Nguyễn Quang Riệu. Ông đã làm rạng danh Tổ quốc Việt Nam. 

+ Câu 4: 

........................

- HS xem tranh. 

- HS lắng nghe GV giới thiệu bài mới. 

- HS lắng nghe GV đọc mẫu, đọc thầm theo. 

- HS luyện đọc theo hướng dẫn của GV.

- HS luyện đọc theo nhóm. 

- HS cùng GV giải nghĩa một số từ khó. 

- HS đọc bài và câu hỏi đọc hiểu. 

- HS làm theo hướng dẫn của GV. 

- HS lắng nghe GV phổ biến trò chơi. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

........................