Năng lực giao tiếp và hợp tác: Biết cùng các bạn thảo luận nhóm và trao đổi để thực hiện bài tập.
Năng lực tự chủ và tự học, Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Biết giải quyết các nhiệm vụ.

Năng lực văn học:

Biết sử dụng từ ngữ thay thế linh hoạt trong câu.

3. Phẩm chất:

Bồi dưỡng phẩm chất chăm chỉ: ham học, say mê sáng tạo.

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC

a. Đối với giáo viên

SGK Tiếng Việt 5, SGV Tiếng Việt 5, Vở bài tập Tiếng Việt 5.

b. Đối với học sinh

SGK Tiếng Việt 5, Vở bài tập Tiếng Việt 5.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu

- Tạo tâm thế hứng thú cho HS và từng bước làm quen bài học.

b. Tổ chức thực hiện

- GV tổ chức kiểm tra bài cũ: Em hãy nhắc lại kiến thức về liên kết câu bằng cách lặp từ ngữ?

- GV mời HS trả lời, các HS khác lắng nghe, nhận xét (nếu có).

- GV nhận xét và nhắc lại kiến thức:

Các câu trong một đoạn văn, bài văn cần liên kết với nhau.
Để liên kết một câu với câu đứng trước nó, ta có thể gặp lại một hoặc một vài từ ngữ ở câu trước.
Cách liên kết đó được gọi là biện pháp lặp.

- GV dẫn dắt, giới thiệu về bài mới: Ở những tiết học trước, các em đã được học về việc sử dụng biện pháp lặp để liên kết câu. Hôm nay, cô (thầy) sẽ hướng dẫn các em làm quen với một biện pháp khác – biện pháp thế.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Nhận diện liên kết câu bằng cách thay thế từ ngữ

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- HS nắm được hình thức liên kết câu bằng cách thay thế từ ngữ.

- HS vận dụng kiến thức vào những bài tập hoặc câu hỏi có liên quan.

b. Tổ chức thực hiện

- GV mời đại diện 1 – 2 HS đọc yêu cầu: Đọc hai đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:

a) Năm 1781, một nhà thiên văn học người Anh phát hiện ra Sao Thiên Vương. Phát kiến này đã làm thay đổi hiểu biết của loài người về số lượng hành tinh trong Hệ Mặt Trời.

Theo sách Mười vạn câu hỏi “Vì sao?”

b) Qua một cuộc thi trên mạng in-tơ-nét, cô bé Lan Anh 15 tuổi được mời làm đại biểu của Nghị viện Thanh niên Thế giới năm 2000 (tổ chức ở Ô-xtrây-li-a). Em đã đặt chân tới 11 quốc gia khi chưa tròn 17 tuổi và đã viết hàng trăm bài báo. Trong mọi cuộc gặp gỡ quốc tế, cô bé Hà Nội ấy đều trình bày trôi chảy những vấn đề mà em quan tâm bằng tiếng Anh.

Theo HOÀNG DUY

1) Các câu trong đoạn văn nói về ai hoặc sự vật, sự việc nào? Những từ ngữ nào cho em biết điều đó?

2) Việc sử dụng những từ ngữ khác nhau để nói về cùng một nhân vật, sự vật, sự việc trong hai đoạn văn trên có tác dụng gì? Tìm các ý đúng:

a) Tránh lặp từ.

b) Làm cho câu văn có hình ảnh.

c) Liên kết các câu trong đoạn văn.

d) Cung cấp thêm thông tin về nhân vật.

+ GV chia lớp thành 4 nhóm thảo luận và hoàn thành bài tập trên. GV sử dụng kĩ thuật Mảnh ghép để HS hoàn thiện bài.

+ GV nhận xét, chốt đáp án:

Các câu trong đoạn văn a đều nói về sự việc tìm ra Sao Thiên Vương. Các từ ngữ nói về sự việc đó là phát hiện, phát kiến này.

Các câu trong đoạn văn b đều nói về Lan Anh. Các từ ngữ cho biết điều đó là: Lan Anh, em, cô bé Hà Nội ấy (GV giải thích thêm: các từ ngữ Lan Anh, cô bé Hà Nội ấy là những từ ngữ đồng nghĩa trong văn cảnh cụ thể và danh từ em).

Trong đoạn văn a: a) Tránh lặp từ; c) Liên kết các câu trong đoạn văn.

Trong đoạn văn b: a) Tránh lặp từ; c) Liên kết các câu trong đoạn văn; d) Cung cấp thêm thông tin về nhân vật (Lan Anh là một cô gái Hà Nội).

- GV chiếu phần ghi nhớ lên màn hình:

1) Để liên kết câu với câu đứng trước nó, ta có thể dùng đại từ (hoặc danh từ dùng để xưng hô), từ đồng nghĩa (hoặc từ ngữ có nghĩa tương tự) thay thế cho từ ngữ đã dùng ở câu trước.

2) Cách liên kết đó được gọi là biện pháp thế.

- GV nhắc lại phần ghi nhớ.

Hoạt động 2: Thực hành

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Vận dụng kiến thức để giải quyết các bài tập, câu hỏi liên quan.

b. Tổ chức thực hiện

........................

- HS lắng nghe, chuẩn bị.

- HS trả lời.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS lắng nghe, chuẩn bị vào bài mới.

- HS đọc nhiệm vụ BT.