Giáo án Tiếng Việt 5 cánh diều bài 11: Câu đơn và câu ghép

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho HS từng bước làm quen với bài học.

b. Tổ chức thực hiện 

- GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm đôi và thảo luận: Hãy xác định trạng ngữ, chủ ngữ, vị ngữ trong câu dưới đây: 

Một buổi sáng, tôi cùng Nam đi chơi ngoài công viên. 

- GV mời đại diện 1 – 2 nhóm đôi trình bày ý kiến trước lớp. Các HS khác lắng nghe, nêu câu hỏi (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và khích lệ HS: 

+ Trạng ngữ: Một buổi sáng. 

+ Chủ ngữ: Tôi cùng Nam. 

+ Vị ngữ: đi chơi ngoài công viên. 

- GV giới thiệu bài mới: Ở lớp 4, các em đã được học về câu và các thành phần chủ ngữ, vị ngữ, trạng ngữ của câu. Hôm nay, cô (thầy) và các em sẽ cùng tìm hiểu về hai kiểu câu là câu đơn và câu ghép.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Hình thành khái niệm về câu đơn, câu ghép

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- HS nắm được khái niệm về câu đơn, câu ghép.

- HS vận dung kiến thức vào những bài tập hoặc câu hỏi có liên quan.

b. Tổ chức thực hiện

- GV mời đại diện 1 – 2 HS đọc yêu cầu: Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi: 

Biển luôn thay đổi màu tùy theo sắc mây trời. Trời xanh thẳm, biển cũng xanh thẳm như dâng cao lên, chắc nịch. Trời rải mây trắng nhạt, biển mơ màng dịu hơi sương. Trời âm u mây mưa, biển xám xịt, nặng nề. Trời ầm ầm dông gió, biển đục ngầu, giận dữ.

VŨ TÚ NAM

1) Đánh số thứ tự các câu trong đoạn văn trên; xác định chủ ngữ, vị ngữ trong từng câu.

2) Xếp các câu trên vào nhóm thích hợp:

a) Câu đơn (câu do một cụm chủ ngữ – vị ngữ tạo thành)

b) Câu ghép (câu do hai hoặc nhiều cụm chủ ngữ – vị ngữ tạo thành).

3) Có thể tách mỗi cụm chủ ngữ – vị ngữ trong các câu ghép ở đoạn văn trên thành một câu đơn được không? Vì sao?

+ GV chia lớp thành 4 nhóm thảo luận và hoàn thành bài tập trên. GV sử dụng kĩ thuật Mảnh ghép để HS hoàn thiện bài. 

+ GV nhận xét, chốt đáp án: 

1) 

2) 

a) Câu đơn: Câu 1. 

b) Câu ghép: Câu 2, 3, 4, 5. 

3) Không thể tách mỗi cụm chủ ngữ – vị ngữ (tức là mỗi vế câu) trong câu ghép ở đoạn văn trên thành một câu đơn, vì các vế câu diễn tả những ý có quan hệ chặt chẽ với nhau. Nếu tách mỗi vế trong câu ghép thành 1 câu đơn thì sẽ tạo nên một chuỗi câu rời rạc, không gắn kết với nhau. 

- GV chiếu phần ghi nhớ lên màn hình: 

1) Câu đơn là câu do một cụm chủ ngữ – vị ngữ tạo thành. 

2) Câu ghép là câu do hai hoặc nhiều cụm chủ ngữ – vị ngữ ghép lại với nhau tạo thành. Mỗi cụm chủ ngữ – vị ngữ được gọi là một vế câu, thể hiện một ý có quan hệ chặt chẽ với những vế câu khác.

- GV nhắc lại phần ghi nhớ. 

Hoạt động 2: Thực hành 

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Vận dụng kiến thức để giải quyết các bài tập, câu hỏi liên quan.

b. Tổ chức thực hiện

...................

- HS lắng nghe và suy nghĩ. 

- HS trình bày ý kiến trước lớp, các HS khác lắng nghe. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS lắng nghe GV giới thiệu bài mới. 

- HS đọc nhiệm vụ BT. 

- HS làm theo hướng dẫn của GV. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS theo dõi lên màn hình. 

- HS nhắc lại phần ghi nhớ. 

...................