Giáo án Tiếng Việt 5 chân trời bài 2: Quan sát, tìm ý cho bài văn tả người

TIẾT 3 : QUAN SÁT, TÌM Ý CHO BÀI VĂN TẢ NGƯỜI

Hoạt động 1: Nhận xét về cách quan sát trong bài văn tả người.

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Ôn lại được cấu tạo của bài văn tả người. 

- Biết cách quan sát để làm bài văn tả người. 

b. Tổ chức thực hiện:

- GV mời 1 – 2 HS xác định yêu cầu BT1: Đọc bài văn sau và trả lời câu hỏi: 

Người thợ rèn

Bác thợ rèn cao lớn, cao lớn nhất vùng. Vai cuộn khúc, cánh tay ám đen khói lửa và bụi búa sắt. Bác có đôi mắt lọt trong khuôn mặt vuông vức, dưới rừng tóc rậm dày, đôi mắt trẻ, to, xanh, trong ngời như thép. Quai hàm bạnh của bác rung lên với những tràng cười. Những tiếng thở rền vang như ngáy, giống như nhịp thở phì phò của ống bễ.

Tôi được ngắm bác thợ rèn lần đầu vào một buổi chiều thu. Bác đang rèn một lưỡi cày. Áo sơ mi phanh ra để lộ bộ ngực lực lưỡng mà mỗi hơi thở làm hằn lên những chiếc xương sườn của cái lồng ngực như bằng sắt ấy. Bác ngửa ra sau lấy đà, rồi giáng búa xuống. Và cứ như thế, luôn luôn như thế, không lúc nào dừng. Thân mình bác lắc lư uyển chuyển dưới sức thúc đẩy mãnh liệt của các cơ bắp. Bác quay những vòng tròn đều đặn, mang theo vô số tia lửa và để lại ánh chớp trên đe.

Theo Ê-min Dô-la, Huỳnh Lý dịch

a. Bài văn tả ai?

b. Tác giả chọn tả những đặc điểm hình dáng và hoạt động nào của người đó? Mỗi đặc điểm, hoạt động được tả bằng những từ ngữ, hình ảnh nào?

c. Em học được điều gì từ cách tác giả lựa chọn những đặc điểm ngoại hình và hoạt động để miêu tả người đó?

- GV tổ chức cho HS trao đổi trong nhóm nhỏ để trả lời câu hỏi. 

- GV tổ chức cho HS hoàn thành sơ đồ gợi ý câu b vào VBT. 

- GV mời đại diện 1 – 2 nhóm HS trả lời câu hỏi, các HS khác lắng nghe, nhật xét, bổ sung ý kiến (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án: 

a. Bài văn tả bác thợ rèn. 

b. Tác giả chọn tả: 

+ Hình dáng:

• Vai: cuộn khúc.
• Tầm vóc: cao lớn, cao lớn nhất vùng.
• Cánh tay: ám đen khỏi lửa và bụi búa sắt. 
• Đôi mắt: trẻ, to, xanh, trong ngời (như thép).
• Khuôn mặt: vuông vức.
• Tóc: rậm, dày.
• Quai hàm: bạnh.
• Tiếng thở: rền vang (như ngày).
• Bộ ngực: lực lưỡng (như bằng sắt).

+ Hoạt động: rèn một lưỡi cày:

• Hơi thở hằn lên những chiếc xương sườn của cái lồng ngực như bằng sắt.
• Ngửa ra sau lấy đà, rồi giáng búa xuống.
• Thân mình lắc lư uyển chuyển.
• Quay những vòng tròn đều đặn, mang theo vô số ảnh lửa và để lại ánh chớp trên đe.

c. HS đọc lại bài văn, kết hợp quan sát tranh, trả lời câu hỏi:

GV gợi ý: Tác giả lựa chọn những đặc điểm ngoại hình tiêu biểu, nổi bật thể hiện vẻ đẹp ngoại hình, sức vóc cũng như hoạt động quen thuộc, gắn với nghề nghiệp, thể hiện tinh thần, thái độ đối với công việc 

• Giúp người đọc hình dung rõ nét về hình dáng và hoạt động, cảm nhận về sức vóc khoẻ khoắn, sự dẻo dai của bác thợ rèn.

Hoạt động 2: Thực hành quan sát một người thân.

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS: 

- Nắm được cách quan sát để viết bài văn tả người. 

- Vận dụng kiến thức vào thực hành bài tập hoặc các câu hỏi có liên quan.

b. Tổ chức thực hiện:

- GV mời 1 – 2 HS xác định yêu cầu BT2: Quan sát một người thân trong gia đình em, ghi lại những điều em quan sát được.

a. Quan sát một người thân trong gia đình em:

- Chọn những đặc điểm nổi bật về ngoại hình.

- Nhớ lại những việc làm quen thuộc của người thân, thể hiện tính cách hoặc sự gắn bó với em.

b. Lựa chọn từ ngữ gợi tả, hình ảnh so sánh để ghi lại những điều quan sát được:

.................

- HS xác định yêu cầu BT. 

- HS hoạt động nhóm.

- HS thực hiện theo hướng dẫn của GV. 

- HS trả lời câu hỏi. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS xác định yêu cầu BT. 

.................